“CRISPR wordt ook wel een genetische schaar genoemd. Het is een methode die een paar jaar geleden ontwikkeld is om heel precies in DNA te knippen en om daar dan veranderingen aan te brengen. Hierdoor kun je bijvoorbeeld planten resistent maken tegen ziekten, waar je anders veel bestrijdingsmiddelen had moeten gebruiken. Waar dit soort aanpassingen traditioneel ongeveer tussen de zeven en tien jaar zouden duren kan dat nu al binnen twee tot vier jaar”, vertellen Rudi Ariaans en Ferdinand Los, oprichters van Hudson River Biotechnology. 

“Deze technologie is echt een hele grote doorbraak”, aldus professor John van der Oost, microbioloog aan de Wageningen Universiteit. “Met deze methode kun je in de biotechnologie allerlei organismen verbeteren voor het maken van uiteenlopende producten, van bio-ethanol tot aan bananen. Maar er zijn veel meer toepassingen waar deze technologie voor kan worden gebruikt. Zo wordt er ook gewerkt aan medische toepassingen, van corona-detectie systemen tot gentherapie om mensen te genezen van sommige genetische ziekten. Net als in de biotechnologie, zijn ook hier de eerste resultaten veelbelovend.”

DNA moleculen zijn opgebouwd uit vier verschillende letters, en de menselijke chromosomen zijn te vergelijken met een heel dik boek. In de zinnen die gevormd worden door de DNA letters kan soms een foutje ontstaan bij het kopiëren van de tekst van de ene generatie naar de volgende, aldus Van der Oost. “Een genetische ziekte kan het gevolg zijn van een verkeerde letter. In principe kunnen we dat nu met CRISPR heel nauwkeurig repareren. We zorgen er dan voor dat het CRISPR enzym het foutje opzoekt en het DNA op die plaats knipt. Zodoende kan de tekst heel specifiek worden gerepareerd, zoals het gebruik van cut & paste in een tekstverwerker.” Genetische foutjes kunnen zo worden hersteld.

“De stoom komt mij uit de oren”, gaat Van der Oost verder. “In Brussel worden kortzichtige beslissingen genomen, je zou denken door mensen die begrijpen hoe het CRISPR systeem werkt. Helaas is dat niet het geval. Ik kan mij voorstellen dat politici zich daar niet in kunnen verdiepen, maar ze zouden zich op zijn minst goed moeten laten voorlichten door specialisten. In Europa worden bijvoorbeeld planten die zijn aangepast met CRISPR geclassificeerd als Genetisch Gemodificeerd Organismen (GGO, in het Engels GMO), waardoor ze pas na een zeer langdurig en kostbaar proces toestemming kunnen krijgen om op de markt gebracht te worden. Dat is op zich terecht als het gaat om relatief grote genetische ingrepen, maar wat mij betreft niet als er sprake is van minimale aanpassingen in het DNA die niet te onderscheiden zijn van natuurlijke veranderingen. Waar andere landen in de wereld één voor één beslissen dat de CRISPR techniek minstens zo veilig is als de veelgebruikte 'klassieke mutagenese' techniek (die veel grotere veranderingen in het plantaardige DNA veroorzaakt, maar wereldwijd, inclusief in Europa, is vrijgesteld van GMO regulatie), blijft Europa achter. Dit soort belangrijke keuzes zouden gemaakt moeten worden op basis van goede argumenten, dat is helaas niet gebeurd. Door het besluit van het Europees Hof blijft de Europese Unie deze technologie nog altijd als een potentieel gevaar beschouwen waardoor het op de markt brengen van CRISPR gewassen gebonden blijft aan hele strenge GMO regels. Landen als de Verenigde Staten, Japan en Rusland hebben de regelgeving rondom CRISPR al versoepeld.”

“In de grote landen om ons heen wordt er dus al aan de gewassen van de toekomst gewerkt”, vertelt Ferdinand Los. “Bedrijven over heel de wereld doen onderzoek en innoveren met deze technologie. En er wordt gewerkt om dit op te schalen. Dit is nodig voor de groeiende wereldbevolking en de klimaatopwarming. We mogen als Nederland en Europa niet achterblijven. De regelgeving moet worden aangepast.”