“Burn-outs hebben een enorme impact op je leven, zowel zakelijk als privé”, stelt Albert Sonnevelt, als psycholoog verbonden aan het Schouten & Nelissen initiatief Burn inn. “Je hebt totaal geen energie meer, waardoor het onmogelijk wordt je verschillende rollen in het leven uit te voeren.”

Ondanks dat ongeveer 13% van de werknemers kampt met een burn-out, aldus onderzoek van Volgezondheidenzorg.info, is het wel lastig de diagnose te stellen. “Vaak vult de patiënt enkel een vragenlijst in, maar dat is zeer subjectief”, vertelt Sonnevelt. “Je zou daarnaast ook naar fysieke componenten moeten kijken. Aan de hand van de cortisol levels in bijvoorbeeld bloed en speeksel kan chronische stress vastgesteld worden. Op dit fysieke stuk kan de patiënt zelf geen invloed uitoefenen, waardoor eventuele onderschatting van het probleem opgevangen kan worden.”

Wat volgens Sonnevelt vooral van belang is, is bewustwording. “Waarom doe je wat je doet? Zet je anderen altijd op de eerste plaats, of ben je in een bepaald keurslijf geperst waar je ongelukkig van wordt? Daar ligt de kern van het probleem. Men moet zich ook bewust zijn van de signalen. Als je bijvoorbeeld meerdere keren per week last hebt van hoofdpijn, of om de haverklap kou vat, kan dit liggen aan uitputting van het cortisol. Mensen beseffen dit vaak niet, of kijken bewust de andere kant op.”

Daarbij moeten mensen met een burn-out zich bewust worden van hun eigen verantwoordelijkheid. “Jij laat je leiden door bepaalde prikkels, daar kan je niemand anders de schuld van geven. Je wordt door je klachten gedwongen betere keuzes te maken. En vervolgens moet je dit natuurlijk uitvoeren. Dat is de lastigste stap. Van tevoren weet je niet wat dit op gaat leveren, maar je weet wel dat je niet op dezelfde voet verder kunt. Je moet dus ‘nee’ leren zeggen en jezelf ander gedrag aanmeten. Dat is lastig voor veel mensen.”

Iedereen wil zich natuurlijk gelukkig voelen, maar het verschilt per individu waarvan je dat wordt. Wouter de Jong, motivator op het Healthy Fest en schrijver van het boek MINDGYM is altijd gefascineerd geweest door manieren om je geest positief te beïnvloeden. “De tragiek van het leven is dat we achteraf heel goed weten hoe we moesten leven. We kennen onze valkuilen, maar trappen er toch elke keer weer met open ogen in. Hoe pak je dit aan?  Je traint jezelf wel in de sportschool, maar mentale training doen maar weinig mensen, terwijl dit er net zo goed aan bijdraagt dat je lekkerder in je vel zit en je niet meer in je bekende valkuilen stapt.”

De Jong had zijn eigen reden om te kiezen voor mentale training: “Ik ben perfectionistisch van aard en liet mijn zelfwaardering te vaak afhangen van het oordeel van anderen. Dat hield me in sommige situaties tegen. Dat wist ik van mezelf, maar ik wist niet wat ik er tegen kon doen. Een handig hulpmiddel is de manier waarop je jezelf toespreekt. Uit een onderzoek blijkt dat ‘ik ga niet snoepen of roken’ ervoor zorgde dat tachtig procent het volhield, tegenover tien procent bij mensen die zichzelf toespraken met ‘ik mag niet snoepen of roken’.”

De Jong creëerde een training die is gebaseerd op vier onafhankelijk te trainen breincircuits: positiviteit, veerkracht, aandacht en altruïsme. “De technieken helpen je om mentaal sterk te zijn in alle omstandigheden van je leven. Daarbij is het met een sterke geest veel makkelijker om je doelen en ambities te realiseren”, aldus De Jong. 

Door jezelf mentaal te trainen ben je rustiger en sla je prikkels makkelijker af. “Bijvoorbeeld: een tip om van je telefoon af te blijven is door ‘aandacht’ op je duim te schrijven. Elke keer dat je je telefoon wilt pakken, lees je de tekst op je duim en maak de bewuste keuze of je het doet of niet, een miniwork-out voor je aandachtspier”, stelt De Jong.  Mentale gezondheid is dus trainbaar, zolang je er tijd voor vrijmaakt.