Een goede gezondheidszorg is in Kenia niet zo vanzelfsprekend als in Nederland. Er zijn programma’s, samenwerkingen en zorgverzekeringen nodig om een kwalitatief, betaalbaar en goed zorgsysteem neer te zetten waarin iedereen altijd toegang heeft tot de gezondheidszorg.

“Een goed zorgsysteem draait om kwaliteit”, vertelt Dubbeldeman. Zij en haar team zijn dagelijks in contact met Afrikaanse collega’s en zetten zich in voor een gezond en sterk Afrika. Dubbeldeman: “Allereerst is het belangrijk dat de zorg die geboden wordt van goede kwaliteit is. Daarnaast is het belangrijk dat mensen de zorg kunnen vinden die ze nodig hebben. Een zwangere vrouw moet bijvoorbeeld regelmatig laten controleren of alles goed gaat. Dit is in Nederland vanzelfsprekend, maar in Kenia niet. Zwangere vrouwen vermijden ziekenhuizen onder andere uit angst voor hoge medische kosten. Hierdoor bevallen veel vrouwen zonder begeleiding waardoor veel moeders en baby’s sterven. De vraag is dan ook: hoe zorgen we ervoor dat we de financiering van de zorgsystemen zo kunnen organiseren dat we een goede en betaalbare basiszorg in Kenia kunnen realiseren?”

In Kenia zijn er een hoop zaken in de gezondheidszorg niet op orde, gaat Dubbeldeman verder. “Zo hebben de klinieken niet voldoende personeel, zijn er geen medicijnen en ook geen apparatuur voor iemand die zorg nodig heeft. Bovendien hebben veel mensen in Afrika niet de juiste informatie. Veel ouders weten bijvoorbeeld niet dat je je kinderen moet laten inenten. Veel mensen die zorg nodig hebben, gaan dus vaak niet naar een huisarts of kliniek. Dit kan hele vervelende gevolgen hebben. Vaak is het zo dat mensen een aandoening hebben die in een vroeg stadium nog goed te behandelen is, maar omdat ze of te laat of helemaal niet naar een dokter gaan, wordt de aandoening steeds erger en de behandeling steeds duurder.”

Amref Flying Doctors streeft ernaar om het niet zover te laten komen. Dubbeldeman: “Met ons programma, Partnership for Primary Care, willen we ervoor zorgen dat iedereen altijd toegang heeft tot kwalitatief goede zorg, zonder dat ze daar financieel door in de problemen komen. We zorgen aan de ene kant dat de kwaliteit van de klinieken goed op orde is: genoeg personeel en voldoende medicijnen en hulpmiddelen zodat de kliniek goed kan functioneren. Daarnaast zorgen we ervoor dat mensen de zorg beter kunnen vinden. Dit doen onze lokale zorgverleners. Ze zijn vergelijkbaar met een wijkverpleegkundige en wonen en werken in de gemeenschap. Wij leiden hen op via de mobiele telefoon, zodat ze hun gezin en werk niet hoeven achter te laten. Daarnaast geven we hun voorlichtingen over wanneer en waar hun dorpsgenoten welke zorg moeten gaan halen.” Verder zet Amref Flying Doctors zich in om de inwoners het belang van zorgverzekeringen te laten snappen. Dubbeldeman: “De meeste gezinnen in Kenia hebben geen zorgverzekering. Dit heeft natuurlijk grote gevolgen: mensen komen in de financiële problemen als ze voor medische kosten moeten betalen. Het is daarom belangrijk dat inwoners een zorgverzekering nemen. Zeker nu, door het coronavirus is er een hoge werkeloosheid én is het leven in Kenia aanzienlijk duurder geworden.”

Zorgverlener Rosetta leerde over gezondheid en geldzaken tijdens de trainingen van Amref Flying Doctors: “Zelfs het registreren voor een zorgverzekering gaat nu via mijn mobiel.” Ze voegt eraan toe: “Een toename van zorgverzekeringen is van levensbelang voor moeder en kind.”

Natuurlijk kunnen wij niet alles zelf realiseren, daarom zijn wij verschillende samenwerkingen aangegaan, legt Dubbeldeman verder uit. “Wij zijn ons programma nu begonnen in Makueni, een provincie in Kenia. Dit doen we samen met Philips en de Keniaanse overheid. Hierbij leggen we de sterktes van alle drie de partijen bij elkaar. Zo is Amref Flying Doctors verantwoordelijk voor het trainen van de zorgverleners en het geven van voorlichtingen over bijvoorbeeld zorgverzekeringen. Philips is verantwoordelijk voor het implementeren van ICT-systemen in de klinieken, zodat er goede medische uitrusting beschikbaar komt. Tot slot is de Keniaanse overheid verantwoordelijk voor een passende wet- en regelgeving, voldoende personeel en het opknappen van de klinieken. Wij willen graag een belangrijke rol spelen in de uitvoering van de eerstelijnsgezondheidszorg in Kenia met alle verantwoordelijkheden en risico’s die daarbij horen. Wij kijken continu naar wat er kan worden verbeterd. Deze innovatie partnerschap zorgt er dan ook voor dat er een goed en functionerend zorgsysteem gerealiseerd kan worden, waarin iedereen gebruik kan maken van goede en betaalbare basiszorg.”

Ook is Invest international, voorheen bekend als FMO, een partner van Amref Flying Doctors. Dubbeldeman: “Zij hebben ons geholpen met de financiering van de testfase van ons programma. Daarnaast bieden zij expertise over de financiering van de opschaling. Door al deze sterke partners om ons heen, zijn we ook met andere provincies van Kenia in gesprek gegaan, waar we hetzelfde willen doen.” 

Amref Flying Doctors wil niet zomaar hun programma uitbreiden. “We hebben al een aantal ontzettend mooie resultaten gehaald”, legt Dubbeldeman uit. “Zo hebben we gezien dat door ons programma 48 procent meer vrouwen in de klinieken bevielen.” De lokale zorgverleners zijn hier natuurlijk ook onwijs blij mee. “De ziekenhuizen zijn opgeknapt, zorgverleners zijn getraind en lokale zorgverleners in de dorpen weten wat ze moeten doen. De mensen zijn blij dat ze nu goede zorg kunnen krijgen in het ziekenhuis. Dat voelt erg goed”, vertelt Rosette. 

Verder was er een toename van 90 procent te zien van mensen die naar de dokter gingen als ze ziek waren, gaat Dubbeldeman verder. “Daar bovenop werd nog een stijging van 400 procent in inkomsten gerealiseerd, doordat meer mensen zich bijvoorbeeld hebben ingeschreven bij een zorgverzekering. Mensen die gezond zijn, ontsnappen nu eenmaal aan de armoede. We willen deze kracht van verschillende partijen dan ook blijven gebruiken om eerstelijnszorg in heel Afrika te realiseren. We willen die stap voorwaarts blijven zetten en durven innoveren.”