De Europese Unie zet in op een holistische en sector-overschrijdende aanpak die ervoor moet zorgen dat alle relevante beleidsterreinen bijdragen aan het uiteindelijke klimaatdoel. Dat betekent dat Europa netto een nul-uitstoot wil bereiken aan broeikasgassen. De ambitie is dat Europa het eerste klimaat neutrale continent ter wereld wordt.

Het pakket omvat diverse initiatieven rond klimaat, milieu, energie, vervoer, industrie, landbouw en duurzame financiering, die nauw met elkaar verweven zijn.

Een onderdeel daarvan is verpakking.

Wereldwijd worden minimaal 320.000 producten per seconde verpakt.

Elke Europeaan produceert gemiddeld 180 kg verpakkingsafval per jaar.

Verpakken is het tijdelijk integreren van een externe functie en een product om het gebruik van het product mogelijk te maken.

Al die ingepakte producten worden uiteindelijk – elders – weer uitgepakt en van hun verpakking ontdaan (Pack- Use – Empty). Dat resulteert in lege verpakkingen, meestal op een andere locatie dan waar het product is ingepakt.

De Europese Commissie (EC) heeft op 30 november 2022 met de Verpakkingsverordening (PPWR) nieuwe voorstellen gepubliceerd om stappen te zetten bij recycling van verpakkingen onder meer inzake etikettering, communicatie, inzameling, sortering en herbruikbaarheid. 

Nederland, na België de recycling-koploper van de EU, stuurt aan op strengere restricties door ook plastic verpakkingen om verzorgingsproducten (zoals zeep en wasmiddel), en plasticfolie rond rookwaren, folders en tijdschriften te verbannen.

Als de PPWR wordt aangenomen dan is deze Europese wet na inwerkintreding direct van toepassing in alle EU-lidstaten (anders dan een richtlijn die alleen een einddoel vastlegt).

Of andere lidstaten er net zo vurig voor zullen gaan als Nederland zal bij de stemming blijken.   

De wens om de afvalberg te verkleinen is er ongetwijfeld en de consument wordt zich steeds bewuster van zijn carbon-footprint.

Om daadwerkelijk effect te sorteren, moet echter op elk moment van de cyclus slim nagedacht en gehandeld worden: Bij de keuze van de materialen voor de verpakking door de producent (aan de zogenaamde “Front End”), de keuze van het product door de consument en de gezamenlijke discipline van “Collect and Control” na het uitpakken van het product en uiteindelijk de follow up aan de Back End van het proces (waarbij de CO2 emissie aan de orde komt bij vernietiging of hergebruik).

Het verpakkingsafval is de afgelopen 10 jaar in de EU met meer dan 20% toegenomen en zal naar verwachting tot 2030 nog eens 19% stijgen als er geen maatregelen worden genomen.

We kennen allemaal de foto uit 2017, gemaakt door fotograaf en natuuronderzoeker Justin Hofman, die een zeepaardje toont in de oceaan bij het eiland Sumbawa in Indonesië, dat zich vastklampt aan een felroze plastic wattenstaafje.

“Zeepaardjes zijn universeel geliefd”, zegt Hofman over de foto. “Als mensen naar de foto kijken, switchen ze van emotie, van ‘blij, schattig zeepaardje’ naar verwoest door wat de mens de planeet aandoet. Visueel is de foto gemakkelijk te lezen. Het spreekt iedereen aan.”

Als we ons vasthouden aan het zeepaardje en het non-degradable felroze plastic wattenstaafje zouden ook de vrijwillige keuzes makkelijker moeten zijn om de doelen sneller te behalen:

Neem een eigen beker mee naar de coffee-to-go en spaar daarmee niet alleen 15 cent maar ook het milieu.

Op internationale vliegvelden zijn al watertaps te zien bij de gates waar de reiziger zijn eigen fles kan vullen.

De eigen verantwoordelijkheid in combinatie met wet- en regelgeving en de bewustwording dat we er allemaal beter van worden, zorgt er hopelijk voor dat we allemaal ons steentje bijdragen aan een groener Europa.