Uiteraard speelt er daarnaast ook een zakelijk belang mee. Verzuim kan immers zorgen voor een grote(re) druk op de bezetting, productiviteit en financiën. Falke & Verbaan is marktleider op het gedragsmatig benaderen van inzetbaarheidsvraagstukken. Ze zijn gespecialiseerd in het realiseren van gedrags- en cultuurveranderingen binnen organisaties. Rianne Baan is als directeur verantwoordelijk voor het reilen en zeilen bij het bedrijf. Ze houdt zich daarnaast operationeel bezig met onder andere bestuursessies of het begeleiden van aanbestedingsprocessen. “Ons belangrijkste doel is het structureel aanpakken van het hoge verzuim in Nederland. Dat is de laatste jaren, met name na corona, enorm gestegen.”

Alle branches De stijging is te zien in alle branches, maar zorg en onderwijs springen er wel bovenuit. Falke & Verbaan werkt met een bewezen aanpak die meer dan dertig jaar oud is. Baan: “Organisaties zitten soms met hun handen in het haar en nemen contact met ons op als hun verzuim veel te hoog is. Ze weten daarnaast dat - als ze ons inschakelen – ze echt aan de bak moeten. Wij geloven dat je alleen maar een structurele verzuimdaling kunt realiseren als je bereid bent om in de top, dus het bestuur, met ander gedrag te beginnen. Het is een cultuurvraagstuk. Ze moeten beseffen dat het hoge verzuim door henzelf komt. Als organisaties bereid zijn om die spiegel voorgehouden te krijgen, dan kunnen wij ze echt helpen.”

Analyse Ondanks dat er vaak al veel geanalyseerd is op het terrein van verzuim en inzetbaarheid wil Falke & Verbaan toch zelf een kijkje in de keuken nemen. Zo kunnen ze met eigen ogen en via hun gedragsmatige visie vaststellen wat er nou zo verzuimverhogend werkt. Baan: “We zien ziekte en verzuim als twee verschillende dingen. De meeste mensen met klachten en aandoeningen zijn gewoon aan het werk. Vanuit de wetenschap, literatuur en ervaring weten we dat andere factoren rondom verzuim veel bepalender zijn zoals arbeidswaardering en arbeidsmotivatie. Bij een analyse kijken we naar cijfers, houden interviews en bekijken verzuimdossiers. Maar ook documenten die de organisatie gebruikt. Dat laatste lijkt misschien van ondergeschikt belang, maar ze legt uit dat dit zeker een rol speelt. “Dan gebruiken ze bijvoorbeeld heel vaak een modeterm als amplitie – het versterken van alle positieve aspecten van werkbeleving en functioneren – terwijl de gemiddelde zorgmedewerker geen idee heeft wat dit inhoudt. Als je niet dezelfde taal spreekt, heeft dat ook invloed. Keep it simple, zeggen wij dan ook. Als je het onnodig complex maakt, zie je regieverlies ontstaan en dus het verzuim toenemen. Dat is heel schadelijk, niet alleen voor het bedrijf maar vooral ook voor de medewerker. Er is door het hoge verzuim zoveel potentieel waar niets mee gedaan wordt.”

Workshop Falke & Verbaan heeft in samenwerking met onderzoeksinstituut TNO de 5-delige workshop Perspectief Op Werk (POW) ontwikkeld. POW wordt sinds 2020 bij organisaties in diverse branches ingezet om langdurig verzuim (>4 weken) aan te pakken. Het verzuim in Nederland schommelt meestal zo rond de 5,3%, maar het langdurig verzuim blijft toenemen. Tom de Vries houdt zich als managing consultant vooral bezig met deze dienstverlening. Naarmate verzuim langer duurt, wordt de terugkeerdrempel voor medewerkers hoger. Dat werkt belemmerend bij het zetten van de eerste of eerstvolgende stap in de re-integratie. De Vries: “We weten uit onderzoek dat de aandoening van mensen niet van invloed is op het hoger of lager worden van die drempel. Het heeft met andere dingen te maken, waaronder het vertrouwen in eigen kunnen (self-efficacy) dat vermindert. Daarnaast neemt geleidelijk aan het ervaren perspectief op werkhervatting en het probleemoplossend vermogen af. Dat laatste lijkt vooral een kwestie van aangeleerd gedrag. Men ‘leert’ vaak dat de oplossingsrichting bij werkhervatting aangedragen wordt door de omgeving zoals een leidinggevende of adviseur. Zonde, want met de juiste begeleiding zien we dat mensen heel goed in staat blijken om zelf de best passende oplossing in hun situatie te bedenken.”

Urgentie De workshop is op groepsniveau gericht op het versterken van de zelfregie, creëren van nieuw perspectief op een volledige werkhervatting en versnellen van de re-integratie. Een ruime meerderheid van de deelnemers zet binnen één maand na afronding van POW stappen in het hervatten van hun werk. De Vries: “De urgentie bij bedrijven is momenteel heel hoog om hiermee aan de slag te gaan, mede ingegeven door de arbeidstekorten. De vraag vanuit de directie luidt vaak of het arbeidstekort kan worden opgelost als we het langdurig verzuim met een aantal procenten kunnen terugdringen? Meestal is het antwoord dan ja, maar mensen zijn natuurlijk niet zomaar weer aan het werk. Naast het inzetten van POW blijkt met name de opvolging van acties na de workshops een kritische succesfactor. Door medewerker én leidinggevende, samen in gesprek. Vanuit goed werknemerschap en goed werkgeverschap.”

Organisatiecultuur De organisatiecultuur is essentieel: wat vinden wij normaal met elkaar? Maar de manier van leidinggeven is heel anders dan pakweg dertig jaar geleden. Baan: “Er is veel meer aandacht voor de menselijke maat. Wij noemen dat zelf warme zakelijkheid. Hoe zorg je ervoor dat je mensen motiveert en boeit? De aandacht voor de zelfregie van de medewerker vind ik daarbij misschien nog wel belangrijker. Hoe zitten zij steviger in het zadel? Daar draait het uiteindelijk om.”