“Ons uitgangspunt is dat gezonde voeding alle voedingsstoffen biedt die je nodig hebt, maar ook voedingsmiddelen bevat die goed zijn voor je gezondheid en weinig voedingsmiddelen die niet goed zijn voor je gezondheid”, vertelt Iris Groenenberg, expert voeding en gezondheid bij het Voedingscentrum. “Welke voedingsmiddelen dit zijn stellen we vast aan de hand van twee richtlijnen van de Gezondheidsraad. Allereerst de Richtlijnen Goede Voeding. Hierin staat alle wetenschappelijke informatie over de relatie tussen voedingsmiddelen en veelvoorkomende chronische ziekten vastgelegd. Daarnaast kijken we naar de Voedingsnormen. Hoeveel van een bepaald stofje heb je nodig? Zijn er bovengrenzen? Die richtlijnen hebben we vertaald naar de bekende Schijf van Vijf. Hierin staan vooral producten die bewezen een gunstig effect hebben op de gezondheid. Producten met een negatief effect staan buiten de Schijf.”

Iris Groenenberg, Expert voeding en gezondheid bij het Voedingscentrum

Door de Richtlijnen Goede Voeding zijn we ons bewust van het effect van bepaalde voedingsmiddelen op onze gezondheid, vertelt Groenenberg. “Vroeger werd er vooral gekeken naar verschillende voedingsstoffen, maar tegenwoordig kijken we steeds vaker naar voedingsmiddelen en -patronen. Je eet immers niet de losse stoffen, maar de producten. Denk bijvoorbeeld aan vis. Visvetzuren kan je ook slikken als supplement, maar we weten niet of er nog andere stoffen in vis zitten die zorgen voor het gunstige gezondheidseffect. Het beste kan je daarom gewoon kiezen voor gezonde voeding. Volkoren producten, groenten en fruit, ongezouten noten, matig met vlees en weinig producten met veel zout en suiker. Ook variatie is erg belangrijk. Eet bijvoorbeeld de ene dag vlees en de andere peulvruchten om in je eiwitbehoefte te voorzien. Het maken van de goede keuzes en hierin variatie aanbrengen zorgt ervoor dat je alle benodigde voedingsmiddelen én voedingsstoffen binnenkrijgt, wat kan helpen bij ziektepreventie.”

In het afgelopen jaar bleek meer dan eens hoe belangrijk gezonde voeding is. “Natuurlijk kan gezond eten er niet voor zorgen dat je geen corona krijgt”, vertelt Groenenberg. “Maar als je gezond eet, goed slaapt, genoeg beweegt en genoeg ontspant ondersteun je de normale werking van je immuunsysteem. Als je immuunsysteem in goede staat is, is je lichaam beter in staat om te strijden tegen virussen. Daarom is het belangrijk gezond en gevarieerd te eten.”

Momenteel eten Nederlanders echter niet altijd even gezond. “Het RIVM doet eens in de zoveel tijd een voedselconsumptiepeiling”, vertelt Groenenberg. “Uit de laatste meting bleek dat Nederlanders gemiddeld één derde van hun energie uit voedingsmiddelen die in de Schijf van Vijf staan haalt. Wij gaan er eigenlijk vanuit dat zo’n 85% van je voeding uit producten die in de Schijf van Vijf staan moet komen. Dan krijg je echt alle voedingsstoffen binnen die je nodig hebt en vooral voedingsmiddelen met een positief effect op onze gezondheid.”

Er is dus nog ruimte voor verbetering. Hoe gaan we ervoor zorgen dat mensen een gezonder voedingspatroon aanleren? “Dat is nog best lastig in de huidige maatschappij vol eetverleidingen”, stelt Groenenberg. “Belangrijk is dat je kleine stapjes zet, dat is namelijk makkelijker vol te houden dan in één keer je hele voedingspatroon omgooien. Maak bijvoorbeeld eens een eetwissel door in plaats van een glas frisdrank een glas water te drinken, of in plaats van witte pasta te kiezen voor volkoren. Ook ligt verleiding in onze maatschappij overal op de loer. We richten ons daarom ook op het gezonder maken van de omgeving, bijvoorbeeld door scholen te helpen hun kantine gezonder in te richten. Als laatste is het ook belangrijk te beseffen dat er veel producten op de markt zijn die mooie claims op het etiket hebben, maar niet zo gezond zijn als ze eruit zien. Die moet je leren herkennen. Al die kleine stapjes leiden samen tot een grote verandering en dat heeft een positief effect op de gezondheid.”