Deel dit artikel:

7 dec 2021

|

Maatschappij

‘Herdenken moet mee gaan met de tijd’

Journalist: Féline van der Linde

Na de chaos van de Tweede Wereldoorlog lagen er in Nederland en verspreid over heel de wereld geïmproviseerde graven van omgekomen Nederlanders en ontstond er de wens om de slachtoffers een waardige laatste rustplaats te geven. In tegenstelling tot de landen om ons heen die betrokken zijn geweest bij de Eerste Wereldoorlog kende Nederland geen organisatie om voor deze laatste rustplaats te zorgen. 

180.000 mensen werden indertijd geregistreerd als oorlogsslachtoffer. Militairen maar vooral veel burgers. Mannen, vrouwen en kinderen die omkwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog of tijdens de gewelddadige conflicten daarna, zoals in voormalig Nederlands-Indië, Korea en de meest recente (vredes)operaties.  


Direct na de Tweede Wereldoorlog was herdenken vooral het rouwen over de vaders, moeders, zonen en dochters die er niet meer waren . “Maar 75 jaar is een lange tijd, en nu kijken we daar anders naar. Een vrouw die haar man heeft  verloren tijdens de oorlog rouwde toen anders dan haar kleinkind nu. Het is de kunst om mee te bewegen met de jongere generatie zonder de oudere generatie te verliezen. Wij zien het als onze missie de verhalen levend te houden. Blijven vertellen wie die mensen zijn, en hoe en waarom zij gestorven zijn. We willen mensen aan de hand van die verhalen aan het denken zetten. Want vrede vergt moed”, vertelt Theo Vleugels, expert oorlogsgraven. 


Het meest recente slachtoffer op Nationaal Ereveld Loenen is gesneuveld in 2015 in Mali. “Het is mijn wens dat er niemand meer bij komt. Maar ik vrees het ergste. Daarom blijven wij herdenken, de hand uitsteken naar de jeugd en kijken hoe we iedereen kunnen bereiken. In 2020 is een mooie interactieve tentoonstelling geopend op Nationaal Ereveld Loenen. Daar staan bezoekers oog in oog met nabestaanden van oorlogsslachtoffers die vertellen over hun verloren dierbare en zijn of haar leven. En met veteranen die uit eigen hand vertellen over hun ervaringen in oorlogsgebied.”


“Dit jaar herdenken we 75 jaar oorlogsslachtoffers. Maar hoe vier je zo’n jubileum? Wij hebben ervoor gekozen om iedere week één oorlogsslachtoffer centraal te stellen door zijn of haar verhaal te vertellen op de dag dat zij jarig zouden zijn geweest. Dat doen we in de vorm van een klein maar indringend portret. Dat zijn niet altijd heldhaftige verhalen. We willen juist laten zien hoe complex oorlog is. Het is niet alleen goed of fout, maar daar zitten heel veel schakeringen tussen in. We beperken ons niet alleen tot de Tweede Wereldoorlog maar ook de dekolonisatie, Korea en de meer recente (vredes)missies komen aan de orde.”


Het blijven vertellen van de verhalen is belangrijk om de jongeren van nu te blijven betrekken , besluit Vleugels. “Ze moeten de verhalen niet alleen zien vanuit de ogen van het slachtoffer maar waar mogelijk ook vanuit die van de dader.  Zo wordt ook de volgende generatie getriggerd om te blijven herdenken en zijn zij in staat een eigen beeld te vormen, maar dan wel op basis van het complete verhaal.” 

Gesponsord