De uitstoot van broeikasgassen neemt wereldwijd nog altijd toe in plaats van af. De CO2-uitstoot steeg dit jaar met 1,5 procent. Het broeikaseffect leidt er toe dat de aarde steeds warmer wordt. De landbouw is een van de bronnen van broeikasgasemissie. Van de agrarische sector wordt geacht dat ze een substantiële bijdrage leveren aan de klimaatdoelen in het mondiale klimaatakkoord van Parijs. De sector is al jarenlang bezig om te verduurzamen en daarmee afscheid te nemen van fossiele brandstof. “Veelal wordt de term duurzame energie gebruikt. Ik vind omgevingsenergie een betere term. Hoe meer ruimte hoe makkelijker het is om van fossiel naar omgevingsenergie te gaan”, zegt Rory van der Heide. Hij is mede-eigenaar van IF Technology in Arnhem.

Wind- en zonne-energie, aardwarmte en biobrandstof zijn de alternatieven voor de fossiele brandstof gas. “Biomassa is nu negatief in het nieuws. Voor grote energiecentrales wordt onder meer hout geïmporteerd uit de VS en Canada. Het transport maakt de CO2-footprint wel erg groot.” Van der Heide vindt het volledig negatieve imago onnodig. “Een agrariër die besluit biomassa te telen voor collega-agrariërs in de vorm van wilgen voor een gezamenlijke lokale biomassacentrale, is nog steeds een prima alternatief. De brandstof is dan lokaal en financieel aantrekkelijk.”

Zonnepanelen produceren stroom of warmte. Met de thermische panelen kan warm water worden verkregen en een warmtepomp aangedreven worden. Windmolens wekken elektriciteit op en worden veelal in een coöperatievorm gebruikt. Weerstand komt veelal uit de omgeving. In opkomst zijn windmolens van Nederlands fabricaat met een ashoogte tot 20 meter. Deze hebben de voordelen van windenergie, maar ze hebben minder impact op het landschap.

“Gas werd altijd geleverd. Dat geldt niet voor zonne- en windenergie. Om de bedrijfszekerheid te garanderen is combinatie van systemen de trend”, merkt Van der Heide op. Hij noemt bodemenergie als zeer geschikt. “In de bodem kun je zomerwarmte opslaan en via warmtepompen in de winter inzetten om het bedrijf te verwarmen. Er zijn warmtepompen op de markt die hoge temperaturen kunnen fabriceren; tot zelfs 80 graden Celsius.” 

Het gebruik van zonnecollectoren om warmte te maken, is niet nieuw. Er zijn kalverhouders waarbij de collectoren al 35 jaar op het dak liggen. “En dat in een periode waarin de gasprijs laag was en agrariërs geen subsidie kregen voor collectoren. Dat tekent de voorlopers. Sinds 2016 krijgen boeren subsidie”, zegt Kees Molenaar van G2 Energy uit Uddel. Kalverhouders besparen met zonnecollectoren 50 tot 60 procent op het gasverbruik. “Met een warmtepomp wordt het resterende percentage opgewarmd. Hiermee ben je van het gas af.” Varkenshouderijen, kaasboerderijen, bollenkwekerijen en glastuinbouw hebben warmte nodig. “Een glastuinbouwer heeft naast zijn kassen een veld met 1 hectare zonnecollectoren. Overproductie van warmte wordt in de zomer opgeslagen in de bodem en in de winter naar boven gepompt, waarna een warmtepomp de temperatuur nog opwaardeert.”

Een duurzaam alternatief voor gasverbruik is ook biopropaan. Het biedt een reductie op het gebied van CO2, fijnstof en stikstof. De investering bestaat uit de installatie van een grote propaantank (boven of onder de grond), die vervolgens aangesloten wordt op het bestaande aardgasnetwerk. De prijs van biopropaan is momenteel nog wel zo’n 40 tot 50 procent hoger dan die van aardgas. Dat komt omdat er hoge accijnzen op het gas zitten, die ongeveer een derde van de totaalprijs bepalen. Daarnaast wordt biopropaan (nog) niet gesubsidieerd, in tegenstelling tot andere duurzame energiedragers zoals groene waterstof. Deskundigen verwachten dat de prijs van biopropaan in de toekomst fors daalt.