Kunstenaar, ontwerper, ondernemer en uitvinder Daan Roosegaarde begint te lachen wanneer hij vertelt over ‘onze’ strijd tegen het water: “Mijn Chinese vrienden vragen me waarom we eigenlijk niet allemaal naar Duitsland verhuizen. Wie gaat er nou onder zeeniveau leven? Nou, wij dus. In dat opzicht is de Afsluitdijk al een uitstekend voorbeeld van een smartlandschap.”

De Gates of Light versterken het futuristische karakter van de nieuwe Afsluitdijk. De monumentale heftorens die er staan, geven nu namelijk licht in het donker. Roosegaarde: “We wilden het iconische aspect van de Afsluitdijk benadrukken én iets met licht doen. Maar alles met LED en kabels zou kapotgaan, vanwege het water en al het zout. Daarom besloten we om het maar te doen met de materialen die al aanwezig waren: de torens en het licht van de koplampen.” Door aan de torens een laag toe te voegen die oplicht bij het schijnsel van de autoverlichting, verandert de bestaande infrastructuur. “Het is niet meer alleen een berg beton, maar biedt ook een kijkje in de toekomst.” 

De lichtgevende torens vormen een nieuwe entreepoort voor de Afsluitdijk. Eentje die past bij de statuur en de esthetiek van deze iconische Nederlandse waterkering. Ook draait de vernieuwde Afsluitdijk om schoonheid. “Schoon water, schone lucht en bovenal schone energie. De Afsluitdijk is ongelofelijk mooi, maar veel mensen weten dat niet. Het project Icoon Afsluitdijk heeft het bewustzijn ten aanzien van en aandacht voor de Afsluitdijk versterkt.”

Ook Windvogels maakt deel uit van Icoon Afsluitdijk: energieopwekkende vliegers, die in potentie 200 huishoudens van stroom kunnen voorzien. Roosegaarde: “Het is een eerbetoon aan astronaut Wubbo Ockels, die vier jaar geleden overleed. Windvogels was zijn idee en samen met een spin-off van de TU Delft hebben we dit weten te realiseren.” Doordat de vliegers wind vangen, begint de vezellijn – lichtgevend en speciaal voor Windvogels gefabriceerd - te vlieren, wat uiteindelijk stroom genereert.

Roosegaarde probeert met zijn projecten onder meer duidelijk te maken dat een schone en energieneutrale samenleving géén utopie is. “Het is tastbaar. Je kunt nu over de Afsluitdijk rijden en de Icoon zien.” Essentieel, want de impact van de mens valt amper te bevatten. “Ik maak dingen om de wereld beter te begrijpen. Ik kijk naar buiten en snap niets van al die files en fijnstof. We hebben een wereld gecreëerd die ons pijn doet. Nu moeten we onszelf er weer uit gaan ontwerpen.”

Een sterke visie hebben is cruciaal voor projecten zoals de Afsluitdijk, erkent Henri Deelstra, directeur businesslijn Ruimte & Water bij Antea Group, een internationaal opererend ingenieurs- en adviesbureau. Waar Daan Roosegaarde recentelijk bij het renoveren van de Afsluitdijk werd betrokken, begon dit project voor Antea Group al zo’n tien jaar geleden. “We hadden vanaf het begin een duidelijke visie: maak van de Afsluitdijk geen kerstboom, maar houd het juist strak en sober en combineer dat met de ambitie om een 21e-eeuws icoon van wereldfaam te maken. Gaandeweg raakten steeds meer partijen van onze visie overtuigd: op die manier werden zij óók eigenaar van dit project. Dat geeft ongelofelijk veel energie en heeft de Afsluitdijk gemaakt tot wat het nu is. En die wetenschap nemen we weer mee naar toekomstige vraagstukken.”