21 feb 2025
|
Maatschappij
Journalist: Fred Pals
Je studiekeuze bepaalt allang niet meer je hele loopbaan. Veel mensen komen uiteindelijk niet te werken in het vakgebied waarin ze zijn opgeleid. Een geruststellende gedachte, want dat betekent dat er altijd nieuwe wegen bewandeld kunnen worden.
Een fundamenteel andere kijk op loopbaanontwikkeling is vandaag de dag nodig, vindt Jet Bussemaker, voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving. Als voormalig minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft zij hier ruime ervaring mee. Het werkzame leven is niet als een rechte snelweg naar één bestemming, maar als een spoornetwerk met meerdere routes en tussenstations, legt ze uit. “Soms neem je de intercity, soms de stoptrein, en soms kies je een compleet andere route. Deze flexibiliteit is vooral voor jongeren belangrijk: zij ervaren vaak grote druk bij hun studiekeuze, terwijl de arbeidsmarkt juist vraagt om wendbaarheid en aanpassingsvermogen.”
De arbeidsmarkt vraagt juist om wendbaarheid en aanpassingsvermogen
Dat vraagt om een andere onderwijsaanpak: minder focus op diploma’s, meer erkenning van praktijkervaring en vaardigheden. “In de zorg bijvoorbeeld kijken we nu vooral naar bevoegdheden op basis van diploma’s. Maar mensen ontwikkelen in de praktijk allerlei bekwaamheden die we onvoldoende erkennen.” Modulair onderwijs en ‘skills-paspoorten’ kunnen deze kennis beter zichtbaar maken en waarderen, betoogt Bussemaker. Ook in andere sectoren, zoals techniek en ICT, wordt steeds vaker gekeken naar specifieke vaardigheden in plaats van formele opleidingsroutes.
Tegelijkertijd mag ‘leven lang ontwikkelen’ geen nieuwe prestatiedruk opleveren. “We weten dat de mentale druk op jongeren al immens is”, waarschuwt Bussemaker. “Ontwikkeling moet juist ruimte geven, rust zelfs. Het hoeft niet altijd over de nieuwste computercursus te gaan, het kan ook reflectie op je vak zijn.” Dit geldt voor alle onderwijsniveaus. “Juist op mbo-niveau veranderen banen supersnel. We moeten dus op alle niveaus stimuleren dat mensen kunnen doorgroeien en zich blijven ontwikkelen.”