Zo innoveren we ons de coronacrisis uit en worden we wereldleider duurzame en digitale schepen. Dat is ecologisch en economisch urgent. We starten daarom direct met duurzame retrofits van reeds varende schepen en de ontwikkeling van de noodzakelijke technologie voor hoge vermogens en grote afstanden. We doen dit in het unieke Nederlandse maritieme ecosysteem van bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden, met goede verbindingen met onze omgeving. De kennisinstellingen en maritieme maakindustrie ontwikkelen de noodzakelijke technologieën, de overheid treedt op als launching customer en de resultaten komen breed beschikbaar voor de maritieme sector. De sector vraagt de overheid daarom 250 miljoen euro mee te investeren in deze toekomst. 

De maritieme sector heeft een strategisch belang. Nederland is een maritiem land met een dijk aan ervaring in de volle breedte van het spectrum van maritieme activiteiten. Die activiteiten dragen bij aan belangrijke maatschappelijke functies, zoals het schoon en veilig transporteren van goederen en personen over zee en binnenwateren, het beschermen van de kust, het onderhouden van vaarwegen, het leveren van infrastructuur voor energiewinning op zee, het bijdragen aan voedselvoorziening en het uitvoeren van overheidstaken op zee. Bovendien levert de brede internationaal opererende sector een significante bijdrage aan het BNP en veel werkgelegenheid (circa 680.000 banen en 72 miljard aan toegevoegde waarde, inclusief zee- en binnenhavens). We hebben hiervoor een uniek ecosysteem met de hele keten van kennisinstellingen (TU Delft, MARIN en TNO), bedrijfsleven (reders, maritieme maakindustrie, havens) en overheden (Koninklijke Marine en Rijksrederij). De sector is nauw verbonden met het Europese maritieme cluster, dat op Europese schaal bijdraagt aan de maatschappelijke doelen.

De overcapaciteit in de wereldwijde transportvloot, gecombineerd met de malaise in de offshore olie- en gasactiviteiten, leverden al voor de coronacrisis een grote druk op de marges van veel bedrijven. Sinds de uitbraak van de pandemie is de situatie verder verslechterd. De marktvraag viel gedeeltelijk uit, personeel kon niet internationaal ingezet worden en de supply chain stond onder druk. In Europa kwam de bouw van megacruiseschepen vrijwel geheel tot stilstand. De waarde van nieuwe orders daalde met 77%. Bovendien nam de ongelijkheid in het wereldwijde speelveld verder toe door marktverstorend ingrijpen van landen in het Verre Oosten, waardoor de concurrentiepositie snel verslechterde. Naar verwachting werkt de crisis nog zeker tot in 2022 door in de scheepsbouw en de scheepvaart. Ingrijpen is nodig om de crisis door te komen, anders komt het hele ecosysteem onder druk te staan.

Om deze situatie het hoofd te bieden, heeft de sector het ‘Masterplan voor een emissieloze maritieme sector’ ontwikkeld. De sector wil zich uit de coronacrisis innoveren door duurzaam en digitaal het verschil te maken. Centraal daarin staat het realiseren van 30 emissieloze schepen en 5 retrofits in de periode tot 2030, waarbij de overheid (Koninklijke Marine en Rijksrederij) als launching customer optreedt. Het totaalplan omvat schepen voor allerlei doeleinden, zoals shortsea shipping, binnenvaart, wind op zee, kustonderhoud, visserij, offshore, veerdiensten, defensie, dienstvaartuigen in havens en schepen voor kustwacht, douane en inspectietaken. De maritieme sector kan zo bijdragen aan het behalen van het klimaatakkoord, het creëren van duurzame en hoogwaardige werkgelegenheid en een hoge economische toegevoegde waarde met de volledige keten van energiedrager tot functioneel schip. Om deze duurzame ambities voor 2030 te halen en de coronacrisis het hoofd te bieden, moeten we snel beginnen. Dit is urgent, want andere landen in Europa en Azië investeren hier al in. De Nederlandse maritieme cluster behoudt alleen haar voorsprong door nu snel nieuwe kennis en innovaties te ontwikkelen. 

Rob Verkerk, 

Voorzitter Nederland Maritiem Land