Het resultaat van drie aan elkaar gerelateerde krachten. Zo verklaart Nicholas Davis, Head of Society and Innovation bij het World Economic Forum, het ontstaan van de vierde industriële revolutie (4IR). Ten eerste noemt Davis het feit dat de eerste drie industriële revoluties gezorgd hebben voor een digitale infrastructuur waarop 4IR kan voortbouwen. De tweede kracht is het ontstaan van een wijd scala aan spannende technologieën die gebaseerd zijn op digitale ontwikkelingen, maar raken aan de fysieke en biologische wereld. “En tenslotte, als derde kracht, de activiteiten van investeerders, regeringen, grote ondernemingen en anderen die nieuwe businessmodellen hebben ondersteund die ervoor zorgen dat we kunnen komen tot nieuwe manieren van waarde creëren.” En dat laatste is volgens Davis de kern van de 4IR: “De 4IR is de ontwikkeling van nieuwe manieren om waarde in economieën over de hele wereld te creëren, uit te wisselen en te distribueren.”

Wat zijn hier de voordelen van?

“De 4IR zorgt voor grote voordelen, van efficiëntere en doelgerichtere gezondheidszorg tot het doen verdwijnen van werk dat saai, vies en gevaarlijk is. De 4IR biedt verder mogelijkheden tot massa maatwerk en grote efficiëntie. Maar de grootste voordelen van de 4IR zijn de mogelijkheden om de fouten van het verleden niet te herhalen: het doel is om bij deze revolutie iedereen op globale schaal mee te laten doen en negatieve bijeffecten te managen voordat deze grote kosten met zich mee gaan brengen. De vorige industriële revoluties hebben rijkdom en macht geconcentreerd in bepaalde delen van de wereld, terwijl andere delen werden buiten gesloten.” 

Wat betekent dat concreet?

“Dat er nog steeds een miljard mensen zijn op de wereld die geen elektriciteit hebben en twee miljard mensen die geen toegang hebben tot schoon drinkwater en moderne riolering, twee van de belangrijkste ontwikkelingen tijdens de tweede industriële revolutie. En ongeveer de helft van de wereldbevolking heeft tot op de dag van vandaag geen toegang tot het internet, en wordt zo buitengesloten van de technologie die ten grondslag lag aan de derde industriële revolutie.” 

En met de 4IR gaan dit soort bijeffecten niet voorkomen? Ik kan me voorstellen dat de rijke landen nog zelfstandiger kunnen opereren.

“Dat is hoogst onwaarschijnlijk. Technologie is globaal en globalisatie en technologie versterken elkaar juist. De 4IR zorgt er wellicht voor dat sommige functies kunnen blijven in landen met een geavanceerde economie, maar de 4IR geeft deze landen ook de mogelijkheid om systemen van een afstand te besturen. Netto levert dit volgens mij een grote wereldwijde integratie van handel in producten en vooral diensten op.”

Wat zijn mogelijke obstakels bij het bereiken van Industry 4.0?

“Op maatschappelijk niveau kan de revolutie die de 4IR met zich meebrengt op weerstand stuiten. Technologieën zoals Artificial Intelligence en Blockchain – die grote blijvende veranderingen met zich mee zullen brengen – worden momenteel ontzettend gehypet en zullen daardoor uiteindelijk tegenvallen op de korte termijn. De verwachtingen bij het publiek zijn te hoog.” 

En verder?

“Tegelijkertijd is het blind toepassen van nieuwe technologieën op oude manieren van werken gevaarlijk. Een risico is bijvoorbeeld dat een lerende machine zo wordt toegepast dat het mensen discrimineert of uitsluit. Het uitstekende boek van Virginia Eubanks ‘Automating Inequality’ biedt belangrijke inzichten in hoe regeringen dit op dit moment al doen. Op organisatieniveau zie je dat veel bedrijven moeite hebben om in aanraking te komen met talent en dat een duidelijke strategie wat betreft het organiseren van data, het implementeren van nieuwe systemen en het werken met stakeholders ontbreekt.”

Hoe kunnen bedrijven dat managen?

“Vaak betekent een nieuw businessmodel gebaseerd op nieuwe technologieën dat je het hele bedrijf moet transformeren. Wij hebben onderzocht dat wanneer bedrijven de beweging maken van experimenteren naar transformeren ze teveel geld uitgeven en teveel tijd besteden aan strategie, terwijl ze dat geld en die tijd zouden moeten investeren in factoren die transformeren mogelijk maken zoals data analyse, training en talent. Daarbovenop is er meer aandacht nodig van managers voor de culturele transformatie, de nieuwe financiële eisen en de nieuwe manier van governance.”

Wat zijn de mogelijke consequenties van bedrijven die niet meegaan met de 4IR?

“Die zullen voorbijgestreefd worden! Op de korte termijn kunnen ze nog meekijken met andere bedrijven, maar ze missen de mogelijkheid om te leren van experimenten en fouten.”

Wat is het belang van nationale regeringen hierbij?

“Regeringen zijn essentiële partners. Dit is de reden dat het Centre for the Fourth Industrial Revolution in San Francisco is gecreëerd. Binnen dit centrum werken we samen met nationale en regionale regeringen om te komen tot governance en regelgeving omtrent de 4IR-technologieën. Of en op welke manier regeringen flexibele en aangepaste regelgeving zullen ondersteunen voor nieuwe technologieën wordt een bepalende factor voor de 4IR.”

Tenslotte, als we kijken naar de verdere toekomst: wat zou de volgende industriële revolutie betekenen, de 5IR?

“De 5IR zou betekenen dat onze manieren van werken zoals we die kennen zouden transformeren omdat de nieuwe technologieën en systemen gemeengoed zouden zijn voor een groot gedeelte van de wereld.”

En nu concreet.

“Je moet je voorstellen dat het gebruik van kunstmatige intelligentie, biotechnologieën en neurotechnologieën wijdverspreid zouden zijn. Welke nieuwe economische – en productiemodellen zouden we bedenken als resultaat hiervan? Waarschijnlijk zouden we nieuwe economieën een focus op het verbeteren van hersen- en lichaamsfuncties zien. Veel van deze dingen kunnen we ons nu nog niet voorstellen, net zoals velen van ons de impact van de mobiele telefoon niet voor hebben kunnen stellen.”