Klimaatadaptatie

Ed Anker, wethouder Gemeente Zwolle

Welke gevolgen heeft klimaatverandering voor de stedelijke omgeving?

“Er zijn enorme risico’s. Door hevige regenbuien en de stijgende zeespiegel kunnen rivieren overstromen en kan wateroverlast ontstaan, variërend van ondergelopen straten tot een volledig ontregeld elektriciteitsnet. Hete zomers op hun beurt kunnen in de stad een gevaar vormen voor de volksgezondheid.”

Wat kunnen gemeentes doen om steden klimaatbestendig te maken?

“Adaptatie houdt in dat je rekening houdt met de gevolgen van klimaatverandering, door extra beschermende maatregelen te nemen bij de inrichting van je stad. Zoals bij nieuwbouw een wal aanbrengen tegen dijkdoorbraken. Met simpele ingrepen als waterdoorlatende stoeptegels en lagergelegen wegbermen kun je veel overtollig water opvangen. Oude arbeiderswijken zijn tenslotte vaak helemaal versteend. Door te vergroenen kan het er in de zomer tot wel zes graden koeler zijn.”

Hoe belangrijk is samenwerking met andere partijen?

“Enorm. Zorg voor hele korte lijntjes met de waterschappen. Ga in gesprek met aannemers en architecten met innovatieve ideeën over het bouwen van klimaatbestendige gebouwen. En misschien het allerbelangrijkste: betrek de bewoners bij de oplossingen. Zo hebben wij een experiment met watersensors, waarmee bewoners de hoeveelheid regenwater in hun tuin kunnen meten.”

Leefbare binnenstad

Gregor Rensen, burgemeester Gemeente Brielle

Steden zijn in toenemende mate populair. Hoe zorg je voor een leefbare binnenstad?

“Oude. Historische steden bezitten een levendig cultureel klimaat en talrijke monumenten. Daar moet je heel zuinig op zijn. Tegelijkertijd moet zo’n stad ook voor ondernemers en inwoners aantrekkelijk blijven. En voor de inwoners. Streef dus naar een leuke mix van wonen, werken en van cultuur beleven.”

Wat kun je als gemeente doen om de binnenstad toegankelijk te houden?

“Overleg met provinciale en landelijke overheden over de bereikbaarheid via goede wegen, tunnels en bruggen. Toerisme zorgt in de zomer in een stad als de onze, met slechts 20.000 inwoners, voor de aanloop van extra 40.000 bezoekers. Daarvoor heb je allerlei voorzieningen nodig, zoals voldoende parkeerplekken, leuke terrasjes en horecagelegenheden, huisjes, campings en wandelpaden.”

Wat betekent dit voor de inwoners?

“Maak, om de overlast voor de omgeving te beperken, goede afspraken maken met de politie over de inzet. Heel belangrijk is het om naast ondernemersverenigingen ook inwoners en vrijwilligers bij hun stad te betrekken. Zo hebben wij ieder jaar een Maskerade. Een oude traditie, waarvoor de hele stad uitloopt. Koester die betrokkenheid en maak iedereen eigenaar van de stad.”

Duurzaamheid

Mattias Gijsbertsen, wethouder Gemeente Groningen

Wat kun je als gemeente doen om de duurzaamheidstransitie in je stad te versnellen? 

“Je kunt als gemeente richting en duidelijkheid verschaffen. Wij brengen partijen bij elkaar en gaan partnerschappen aan met bewoners en bedrijven. Ook investeren wij in projecten die in het belang zijn van de collectieve energievoorziening. En waar nodig passen we de regelgeving aan. Bijvoorbeeld om zonneparken aan te leggen. ”

 Op welke manier kun je het bedrijfsleven bij je duurzaamheidsplannen betrekken?

“Wij willen als gemeente in 2035 energieneutraal zijn. Nu komt 40 % van het energieverbruik voor de rekening van organisaties en bedrijven. Wij hebben daarom een duurzaamheidsplatform opgericht. Daarin werken wij samen met 39 maatschappelijke partners, uiteenlopend van kennisinstellingen, ziekenhuizen, wooncorporaties, grote bedrijven als Gasunie, maar ook installatiebedrijven aan duurzame innovatie. Onze partners brengen kennis, knowhow, investeringsgeld, organisatiekracht en commitment mee.”

En je inwoners?

“Wij zoeken zo veel mogelijk aansluiting bij burgerinitiatieven, zoals energiecoöperaties, maar ook voorstellen om bijvoorbeeld een wijk van het gas af te krijgen. Als gemeente kun je helpen om die plannen van de grond te krijgen. Zodat ze weer als voorbeeld kunnen dienen voor andere wijk.”

Burgerparticipatie bij stadsontwikkeling

Dick van Sluis, wethouder Gemeente Capelle a/d IJssel

Hoe kun je als gemeente inwoners het beste mee laten denken aan stadsontwikkeling? 

“Inspraakavonden in de eigen omgeving zijn uiterst belangrijk. Zo hebben wij in de afgelopen drie jaar ruim 150 inwonersbijeenkomsten georganiseerd, waarbij mensen hun ideeën konden aandragen over de inrichting van hun wijk.”

Hoe zorg je dat burgers daadwerkelijk actie ondernemen?

“Het gaat er niet alleen om dat mensen meedenken, maar dat ze echt meedoen. Je moet als gemeente bereid zijn om daar een heleboel energie in te steken. Inspraakbijeenkomsten vinden buiten de normale werktijden plaats. Het is dan ook enorm belangrijk dat je eigen mensen doordrongen zijn van het belang ervan.”

Wat voor effect heeft dit op je rol als gemeente?

“Mee laten doen betekent dat je als gemeente moet durven los te laten en dat je een faciliterende rol aanneemt. Dat betekent allerlei plannen initiëren, maar het vervolgens aan de  bewoners zelf overlaten om hun eigen ideeën te ontwikkelen. Je moet mensen serieus nemen, ze het gevoel geven dat er echt iets met hun ideeën gebeurt, maar daarbij wel duidelijk de kaders aangeven. Ten aanzien van het budget, maar bijvoorbeeld ook veiligheids- en verkeersmaatregelen waar je rekening mee moet houden.”

Samenwerking met bedrijfsleven 

Paul Smeulders, wethouder Gemeente Helmond

Hoe belangrijk is de samenwerking met het bedrijfsleven voor het realiseren van projecten?

“Samenwerking is essentieel. Als gemeente moet je flink investeren in het samenbrengen van partijen. Zo hebben wij drie jaar geleden een conferentie georganiseerd om de duurzaamheidsambities van onze stad in kaart te brengen. Daar hebben wij 120 mensen uit alle gelederen voor uitgenodigd, uiteenlopend van CEO’s tot scholieren.”

Hoe zorg je als gemeente dat die samenwerking zo effectief mogelijk verloopt?

“Je moet oog hebben voor ieders belang. Daarnaast hebben al die organisaties een eigen budget. Bijvoorbeeld om de gasleidingen te vervangen, of om een weg aan te leggen. Als je al die plannen bij elkaar legt, kun je je krachten bundelen in plaats van langs elkaar heen te werken.”

Waar moet je als gemeente daarbij rekening houden?

“Je moet goed luisteren. Bedrijven hebben behoefte aan een hele stabiele overheid. En ze stellen als voorwaarde dat je commitment toont voor een langere periode. Zo zijn wij samen met het bedrijfsleven bezig met het realiseren van een aardgasvrije stad en met een haalbaarheidsplan voor geothermie voor de regio. Dat zijn hele ambitieuze projecten met een lange adem.”