Zoet water is onmisbaar in de landbouw. Het is nodig voor onder andere het besproeien van de gewassen en vorstschadepreventie, al worden de gehanteerde methoden steeds effectiever en daarmee waterbesparend. In grote delen van de polders in de Zuidwestelijke Delta is de aanwezigheid van zoet water echter schaars, net als de aanvoer ervan. Het grond- en oppervlaktewater is op veel plaatsen, met name in droge perioden, ongeschikt voor de landbouw, omdat het voornamelijk brak tot zout is. Daarnaast leidt verzilting tot het geleidelijk toenemen van het zoutgehalte van bodem of water, wat nadelige effecten heeft voor de meeste gewassen.Om in deze gebieden aan zoet water te komen, wordt gebruik gemaakt van water uit de duinen, kreekruggen en regenwater uit de polder. Dit betekent echter dat de hoeveelheid neerslag van grote invloed is op de beschikbaarheid van zoet water. Tijdens perioden van droogte maakt dit deze gebieden kwetsbaar en met oog op de klimaatverandering en stijging van de zeespiegel zal dit niet snel verbeteren.

In 2012 is daarom het onderzoeksproject Go Fresh (Geohydrological Opportunities Fresh Water Supply) van start gegaan. Het doel van dit project is het ontwikkelen van systemen om overtallig zoet water op te slaan wanneer er veel neerslag is geweest. Op deze manier is er toch genoeg zoet water beschikbaar tijdens drogere periodes. Inmiddels is deel twee van het onderzoek, Go Fresh II, ook afgerond. Niels Groot, waterspecialist bij Dow en onderzoeker binnen het Go Fresh project: “In samenwerking met een aantal andere partijen hebben we op drie plekken verschillende methodes onderzocht om zoet water op te slaan in de ondergrond. Gedurende meerdere jaren en seizoenen is alles in kaart gebracht. Onze taak binnen het onderzoeksteam was om alle kennis te verzamelen en op een toegankelijke manier beschikbaar te maken via een semantische wiki. De boeren en tuinders uit de omgeving zijn betrokken bij dit project om te kijken hoe deze methodes voor zoetwaterberging rendabel gemaakt kunnen worden.” 

Over wat voor methodes hebben we het dan? “Twee van de methodes richten zich op zoetwaterbellen in kreekruggen; hoger gelegen zones in een voormalig wadgebied. Een zoetwaterbel is een massa zoet grondwater die op het omliggende zoute water drijft. De eerste methode heet Freshmaker. Hierbij gaat het om het injecteren van zoet water en tegelijkertijd het onttrekken van zout water uit de zoetwaterlens, waardoor deze wordt vergroot. Het Kreekrug Infiltratie Systeem, de tweede methode, beïnvloedt de grondwaterstand door de infiltratie van zoet oppervlaktewater en peilgestuurde drainage. De derde methode, Drains2Buffer, isin een lagergelegen gebied met zoute kwel getest. Hierbij beschermt slimme, diepe drainage de dunne regenwaterlenzen.”  

De resultaten van het onderzoek zijn met name van belang voor de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie. “Er is een beslisstructuur ontwikkeld die online beschikbaar is voor agrariërs om te kijken of de technieken geschikt zijn, wat het kost en wat de mogelijkheden zijn voor elke individuele ondernemer.” De methodes blijken effectief en worden inmiddels toegepast. De onderzoeksinstituten zijn echter nog steeds bezig met het voortzetten van een aantal onderzoeken om zo nog meer kennis te vergaren. “De schaalgrootte van zo’n zoetwaterbel is nu nog redelijk beperkt. Het is aantrekkelijk om te kijken of er een opschaling mogelijk is.” Daarnaast lopen er als spin-off diverse overheidsprojecten bij verschillende agrariërs om te kijken of dit ook uitgevoerd kan worden op andere plekken. “De droogte van afgelopen zomer heeft alles in een stroomversnelling gebracht; toen werd het belang van zoetwaterberging nog eens extra bevestigd.”