Negativiteit. Dat is wat Hanna Verboom, bekend als actrice maar tegenwoordig voornamelijk werkzaam als sociaal ondernemer, het meest irriteert binnen de hele duurzaamheidsdiscussie. Want natuurlijk, zo begint ze haar verhaal, is het goed om het over de doemscenario’s te hebben. Een deel ervan is nu eenmaal realistisch, en er moet hard aan de bel getrokken worden. Maar als mensen vooral blijven benoemen wat er allemaal niet goed gaat, dan haakt de in Afrika opgegroeide Verboom af. “Dat er minimale aandacht is voor wat er allemaal wel gebeurt, de stappen die wel gemaakt worden, dat vind ik jammer. Het moet niet alleen maar gaan over de hele grote problemen, want dan denken mensen: ‘Wat kan ik doen, de problemen zijn toch te groot?’ Als je laat zien wat er allemaal wel goed gaat, wordt het wat tastbaarder, wat hoopvoller en kunnen mensen bedenken dat ze zelf ook concrete stapjes kunnen zetten.”

Kleine concrete stapjes inspireren jou?

“Precies. Kleine verhalen van gewone mensen met kleine oplossingen die uiteindelijk grote gevolgen hebben. Of dat nou mensen zijn die innovatief bezig zijn met recycling of mensen die dagenlang plastic aan het opruimen zijn op het strand, maakt niks uit. Dat inspireert mij enorm. De film Tomorrow staat nu op Cinetree.nl (een online filmplatform van onder meer Hanna Verboom waar je voor een vast bedrag per maand ‘films die langer bijblijven dan dat ze duren’ kan kijken, red.): daarin reizen de Franse filmmaker en actrice Mélanie Laurent en Cyril Dion samen de wereld over op zoek naar dit soort verhalen. Prachtig. Dat soort verhalen van kleine successen met grote gevolgen moeten meer aandacht krijgen om mensen inspiratie te geven.” 

Kan je eens een voorbeeld geven van zo’n klein verhaal dat jou écht inspireerde?

“Een voorbeeld is een vrouw in een stad in Engeland die de doemscenario’s hoorde over de landbouw, een sector waar grote organisaties het land uitputten, en besloot om overal waar ze kon stadstuintjes te beginnen. Op een gegeven moment gingen andere mensen meedoen, scholen volgden, zelfs het politiebureau legde een moestuintje aan. Nu staat die hele stad dus vol met stadstuintjes. En het mooiste bijeffect hiervan is dat de inwoners veel meer connectie hebben met elkaar. Buurtbewoners praten met elkaar over de tomaatjes die ze uit hun tuintje halen, echt fantastisch om te zien. De vrouw zegt ook dat we volgens haar maar twee dingen nodig hebben om te overleven. Het ene is eten en het andere is connectie. Verbinding tussen mensen. En dat vind ik een heel, heel goed punt, want dat vergeten we soms in het hele duurzaamheidsdebat. We moeten het samen gaan doen, je kan er niet als een individualist inzitten, want dan ga je nooit lange termijn keuzes maken. Maar als mensen in verbinding staan met elkaar en met de aarde, dan maken ze wel andere keuzes.”

Wat is het domste dat je ooit hebt gehoord over duurzaamheid?


“Dat het alleen over de planeet gaat. De definitie van duurzaamheid is balance between people, planet, profit. Dus het gaat juist over het vinden van een balans tussen mensen en hun leefomgeving en het behoud van de planeet, maar ook de economie. Ik denk dat dat soms wordt vergeten. Bijvoorbeeld als mensen zeggen: ‘In de supermarkt is alles ingepakt in plastic, dat kan niet, dat moet allemaal weg.’ Oké, denk ik dan, maar dat betekent ook dat er veel meer food waste is, dat er veel meer moet worden weggegooid. Er moet soms iets meer uitgezoomd worden in de discussie, mensen moeten naar het hele plaatje kijken. We moeten een balans vinden, en niet in extremen gaan zitten.”

Is balans het toverwoord om te komen tot die wij?

“Nou, balans is in ieder geval het toverwoord om te komen tot duurzaamheid. Het gaat over kleine stapjes. In extremen denken gaat niet voor duurzaamheid zorgen. Doe wat je kan. In Tomorrow zit ook zo’n quote: Do good and if you know better, do better. Daar kan ik me helemaal in vinden. We moeten de verbinding zoeken, want we moeten dit samen aan gaan waarbij iedereen doet wat hij kan en als hij meer kan, doet hij meer.

Waar komt jouw drang naar duurzaamheid vandaan?

“Het is natuurlijk sowieso een groot thema voor veel mensen op dit moment. Maar ik sta al van jongs af aan dicht bij de natuur. Ik ben opgegroeid in een dorp in Afrika en ik zag waar het eten vandaan kwam. In Afrika sta je sowieso veel meer in contact met de natuur dan in Nederland. Ook het wij-denken is veel normaler in Afrika. Je hebt bijvoorbeeld de Afrikaanse filosofie Ubuntu, ‘Ik ben, dus wij zijn’, en dat staat natuurlijk haaks op ons individualisme. Mensen in Afrika maken meer keuzes die voor het dorp of voor het land gunstig zijn. Ik denk dat daar mijn respect voor de natuur en mijn drive naar verbinding wel begonnen is.”

Hoe is het als moeder om duurzaam te zijn, om niet mee te doen aan de consumptiemaatschappij? 

“Ook een beetje in balans, maar ik kijk zeker wel wat ik kan doen. Zo heeft Sara veel tweedehands kleren van vriendinnen, maar ik koop ook af en toe iets nieuws. En ik ben een groot kringloopfan. Een hobbelpaard voor 3,75 euro waar Sara gek op is en een kinderwagen van gerecyclede petflessen. Ik doe wat mogelijk is. Maar waar het zich veel meer in uit, is dat ik nadenk over wat voor wereld ik achter laat. Sara is absoluut een extra trigger om er nog meer mee bezig te zijn.

In 2037 wordt je dochter 18. In wat voor wereld leven we dan?

“Het zal een andere wereld zijn, dat is realistisch, maar ik hoop dat de gevolgen van de klimaatverandering meevallen. Dat de veranderingen minimaal zullen zijn.”

En ben je dan positief of negatief gestemd?

“Dubbel. Als je de cijfers leest, als je de onderzoekers gelooft, dan is het wel redelijk negatief. Maar als je ziet wat mensen aan het doen zijn en wat voor impact dat heeft op het collectieve bewustzijn, dan ben ik wel weer heel erg positief. Positief over mensen en over dat we uiteindelijk in staat zijn om de juiste prioriteiten te stellen. Dat we uiteindelijk kiezen voor verbinding, voor elkaar, voor die planeet. Boven onszelf.”