Overheid en bedrijfsleven hebben de Wet milieubeheer laten verslonzen. Het Europese systeem rond de handel in CO2-rechten heeft een valse start gemaakt. Inmiddels zijn deze middelen afgestoft en sinds het akkoord in Parijs moet het bedrijfsleven aan de bak. Milieuwinst betekent ook economische winst, stelt Ed Nijpels. En niet zo’n beetje ook: Besparingen, investeringen, banen en innovaties. Duurzame energie zal snel goedkoper zijn dan fossiele energie. “Het is niet de vraag of we afscheid nemen van fossiele energie, maar wanneer.” En wie vooroploopt, haalt het meeste voordeel. Dus doe je het niet voor de klimaatdoelen, doe het dan voor de winst.

Op de dag dat de bouw stond te protesteren op het Malieveld, zat Ed Nijpels, de voorzitter van het Klimaatberaad, in Amsterdam. Nee, hij hoefde de bouwers niet toe te spreken, “want stikstof en PFAS hebben niet één op één met het Klimaatakkoord te maken. Het Klimaatakkoord gaat over de uitstoot van CO2, methaan en een paar andere broeikasgassen als lachgas.

Is de focus op broeikasgassen niet te beperkt?

“Nee. Het Klimaatakkoord gaat om het stopzetten van de opwarming van de aarde.” Uiteraard volgde hij de gebeurtenissen in Den Haag nauwlettend. Hij was onder de indruk van de woorden van Doekle Terpstra van Techniek Nederland: ‘Wij zijn de sector van de klimaataanpakkers. Dus wij kunnen juist het kabinet helpen om de problemen op te lossen.’

“En zo is het. Want het klimaatvraagstuk is zeker op te lossen en er valt nog goed aan te verdienen ook. Niet alleen voor bedrijven, maar ook voor burgers. Muren isoleren verdient zich binnen vier jaar terug. Vloeren al binnen twee jaar.”

Duurzame energie wordt snel goedkoper. Neem windmolens. In 2013 is in het energieakkoord afgesproken dat de kosten voor windmolens op zee met 40 procent moesten dalen. Nu zijn ze al 70 procent goedkoper. “Bij de windmolenparken Borsele 1 tot en met 4 moest de overheid fors geld bijleggen”, weet Nijpels. “De parken Hollandse Kust kunnen al zonder subsidie. Het klimaatbeleid draait in de eerste, tweede en derde plaats om energiebesparing. Want alles wat je bespaart vervuilt niet. Pas op een vierde plaats komt duurzame energie. In alle vormen die maar denkbaar zijn.”

Aan verduurzamen valt te verdienen, maar heeft het niet erg veel impact op bijvoorbeeld het MKB?

“Zeker. Ze moeten nog scherper letten op de Wet Milieubeheer. Die bestaat al twintig jaar, maar is behoorlijk verwaarloosd.” De Wet Milieubeheer verplicht het bedrijfsbedrijven energiebesparende maatregelen te treffen die binnen vijf jaar zijn terug te verdienen. “Dat lokt 1 miljard aan investeringen uit, waarmee per jaar 400 miljoen wordt bespaard. In tweeënhalf jaar is het terugverdiend. Daarna ga je eraan verdienen. Het is dus niet zomaar een plicht, het is een geweldige kans voor bedrijven.”

Momenteel vindt een grote inhaalslag plaats. Er zijn voor negentien branches lijsten gemaakt met maatregelen. Ook is de bewijslast omgedraaid. “Sinds juli komt niet de overheid langs om te kijken of jij voldoet aan de Wet Milieubeheer, maar moet je dat zelf actief aantonen.” 

En over de CO2-rechten zegt Nijpels: “Er zijn er veel te veel in omloop gebracht waardoor ze veel te goedkoop zijn. Inmiddels zijn ze wel al gestegen van 5 naar 25 euro. Shell rekent intern zelfs met 50 euro. Als een project dan niet uit kan gaat het niet door.”

Welke maatregelen worden genomen om ook de industrie aan te zetten tot verduurzamen?

“De EU haalt rechten die niet gebruikt worden uit de markt, zodat de prijzen stijgen. En Nederland heeft daar nog een extra heffing bovenop gezet. Nee, daar is het bedrijfsleven niet blij mee. Maar in het kader van de klimaatdoelen moet er wat gebeuren. Er wordt nu een systeem opgezet waarbij de koplopers geen heffing hoeven te betalen. Simpel gezegd is dat een boete voor hen die niet bij de besten horen. In de klimaatdoelen is afgesproken dat de industrie een derde van de 49 procent reductie voor haar rekening neemt.”

Ben je niet bang dat je deze bedrijven uit Nederland wegjaagt?

“Nee hoor. Het hele industriële complex in Rotterdam laat zich echt niet wegjagen door een heffing. Toch moeten we er wel oog voor hebben en er prudent mee omgaan. Het gaat om enkele belangrijke internationale concerns waarvan een belangrijk deel van de regionale economie eromheen afhankelijk is. Slechts 12 bedrijven produceren 70 procent van alle industriële CO2-uitstoot. Dat zijn internationale concerns waar de beslissingen niet in Rotterdam gemaakt worden, maar in Houston of Dubai. Daarom hanteert de overheid ook een overgangstermijn om dit te faciliteren en daarom is er ook die 500 miljoen euro subsidie als tegemoetkoming. En bovendien heeft het voor hen ook economische kansen.”

Een heffing die economische voordelen oplevert?

“De heffing is een tool om de energietransitie aan te zwengelen. De energietransitie heeft alleen maar economische voordelen. Ten eerste leveren de investeringen extra economische groei. Ten tweede leveren duurzaamheidsinvesteringen besparingen op en zelfs winst wanneer ze zijn terugverdiend. Ten derde zijn er extra banen, ten vierde levert het een boost aan de innovatie. Met nieuwe technieken waarmee bedrijven nieuwe markten kunnen aanboren. En los van al die kansen gaan ook de kosten omlaag. Duurzame energie wordt binnenkort goedkoper dan fossiele energie. En dan heb ik het nog niet over het eigenlijke klimaatdoel gehad. Dus zelfs als je niet gelooft in de opwarming van de aarde, levert de energietransitie alleen maar winst.”