Menno Simons is oprichter van Nederlandse koffiebranderij Bocca. Hij werkt al bijna 25 jaar in de koffiewereld. Simons begon in Ethiopië met projecten die boeren hielpen betere kwaliteit te leveren, met eerlijke prijzen en langdurige relaties als basis. “Duurzaamheid betekent dat iedereen in de keten er beter van wordt én een gezonde prijs-kwaliteitbalans wordt gehandhaafd.”

Druk op de markt De uitdagingen zijn fors en hangen nauw samen: klimaatverandering beïnvloedt de oogstzekerheid en zorgt daarmee voor schaarste, hogere inkoopprijzen en meer concurrentie om goede kwaliteit koffiebonen. In Brazilië kampen producenten met stijgende temperaturen en veranderende regenpatronen, terwijl in andere teeltlanden arbeidskrapte en hogere kosten voor kunstmest de oogst bemoeilijken. In Kenia stappen boeren over op andere gewassen omdat koffie te weinig oplevert. Ondertussen zorgt groeiende vraag uit landen als China en India voor extra druk op de markt. Prijsvolatiliteit en logistieke problemen, zoals containertekorten en nieuwe wetgeving, verhogen de kostprijs verder.

Transparantie Transparantie is belangrijk om vertrouwen op te bouwen, maar in de praktijk werken certificeringen vaak niet zoals bedoeld. Ze geven soms een vals gevoel van zekerheid, terwijl de situatie op de boerderij anders kan zijn. Simons legt uit dat langdurige contracten, waarbij de boer zelf een eerlijke prijs mag voorstellen, meer rust geven en helpen om te investeren in betere kwaliteit. Zulke afspraken zorgen voor stabiliteit en minder afhankelijkheid van grillige marktprijzen. Misleidende claims op verpakkingen, zoals zelfbedachte keurmerken die niets zeggen over de echte werkwijze, tasten dat vertrouwen aan en maken het voor consumenten nog moeilijker om goede keuzes te maken.

De consument speelt hierin een sleutelrol. Kritisch doorvragen is belangrijk: wie produceert de koffie? Wat krijgt diegene betaald? Klopt de claim op de verpakking? Dit helpt om bewuste keuzes te maken. Goede koffie hoeft niet duur te zijn in verhouding tot de waarde die het levert; topkwaliteit filterkoffie is per liter nog steeds veel goedkoper dan frisdrank en benzine.

Zetmethodes Ook smaak verdient aandacht. Niet elke zetmethode past bij iemands voorkeur, en bittere koffie is niet altijd een teken van kwaliteit; vaak wijst het juist op mindere kwaliteit, waardoor mensen melk en suiker toevoegen. Goede koffie kan zoet en complex zijn door de natuurlijke smaak van de bonen, zonder suiker of melk. Door meer te leren over zetmethodes en herkomst, kan de consument gerichter kiezen.

De toekomst van de koffieketen vraagt om gezamenlijke verantwoordelijkheid. Producenten, handelaren, branders en consumenten moeten ieder hun rol pakken om de keten eerlijk en gezond te houden. “Koffie is geen noodzaak, maar een traktatie. Laten we er dan ook zo mee omgaan”, sluit Simons af.