26 aug 2020
|
Maatschappij
Journalist: Marjon Kruize
Na water zijn zand en grind de belangrijkste commodities ter wereld. Ook in Nederland. Zand en grind worden gewonnen door middel van mijnbouw. De manier waarop we dit in Nederland vormgeven, heeft gunstige gevolgen voor de wateropslag in ons land.
We gebruiken in noordwest Europa zo’n kilo zand en grind per persoon per uur. In heel veel landen wordt dit droog gewonnen, door met grote shovels bergen af te graven. In Nederland zou dat grote consequenties voor het landschap hebben, omdat de droge mijnbouw behoorlijk destructief is. In plaats van in een berg te graven, wordt er in Nederland en Duitsland daarom vooral op de vlakke grond gegraven. Op een gegeven moment bereik je daarbij het grondwater. Vanaf dat moment wordt er een baggerschip ingezet om grind en zand te mijnen.
Wat er vervolgens ontstaat is een groot, uitgebaggerd meer dat steeds dieper wordt. Hieromheen verwacht men misschien een typische fabriekslocatie, maar omdat de gebruikte baggerschepen steeds schoner en duurzamer worden, gebeurt er juist iets heel anders. Rondom het baggerschip ontstaat vaak een groot natuurgebied. Het is er zelfs zo schoon dat de door het baggeren ontstane meren vaak door mensen gebruikt worden om te recreëren, en dat zeldzame plant- en diersoorten gevonden kunnen worden op deze (voormalige) mijnbouwlocaties
Omdat Nederland zo’n klein landje is, moest er namelijk wel gebaggerd worden in gebieden waar mensen wonen. Dit zorgde automatisch voor strengere milieuwetgeving, waardoor er een trend richting duurzaam baggeren ontstond. Steeds meer baggerschepen zijn volledig elektrisch aangedreven. Dit betekent dus dat er geen rokende dieselmachines in de buurt van woonwijken staan en daardoor de natuur rondom de baggerput niet tot nauwelijks aangetast wordt. Daarnaast is het proces ook stil en trillingsvrij, waardoor er geen overlast is voor de omgeving.
Daarnaast worden deze baggerschepen ook nog eens steeds autonomer. Er wordt volop ingezet op data analyse en er worden steeds vaker schepen gebouwd met autonome systemen die ervoor zorgen dat het rendement zo hoog mogelijk ligt, met een zo laag mogelijk energieverbruik. Zeker in de huidige tijd is die automatisering steeds belangrijker, omdat men door corona eigenlijk zoveel mogelijk vanuit huis moet werken. Op deze manier wordt dit ook in de duurzame mijnbouw mogelijk gemaakt.
Het feit dat deze baggerputten kunnen fungeren als wateropslag is door klimaatverandering steeds belangrijker geworden. Vroeger wilden we al het water dat ons land in kwam zo snel mogelijk afvoeren, maar nu we steeds vaker tegen periodes van grote droogte aankijken willen we het water juist opslaan. Daartegenover staat extreme regenval die met geen mogelijkheid af te voeren is. Baggerputten kunnen een belangrijke rol spelen in de opvang van water. Het uiteindelijke doel van baggeren is natuurlijk het winnen van materiaal, maar bij de planning en het uitgeven van vergunningen wordt nagedacht over de consequenties en de mogelijkheden van deze winning, wat zeker in het geval van water zeer gunstig kan zijn.