Vier miljoen Nederlanders hebben een verborgen burn-out, bleek in 2020 uit onderzoek van het Nationaal Centrum Preventie Stress en Burn-Out. Vaak leidt een burn-out tot langdurige afwezigheid op het werk en een lang herstel. Volgens Erik Steenbakkers, bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor Preventief Gezondheidsonderzoek (NVvPG), kan preventief medisch onderzoek dit voorkomen. “Je steekt bij wijze van spreken regelmatig de thermometer erin om te kijken hoe het er met de fysieke en mentale gezondheid van iemand voor staat. Door middel van preventief medisch onderzoek kan je vroegtijdig ziekten of kwalen signaleren waar vervolgens actie op ondernomen kan worden. Het positieve gevolg is dat men daardoor langer gezond blijft, de inzetbaarheid op het werk stijgt en dat bespaart de samenleving op termijn weer kosten voor de gezondheidzorg.”

Volgens Yvette Scheffer, tevens bestuurslid van de NVvPG, geeft het onderzoek inzicht maar moet er vervolgens wel iets met de uitkomsten worden gedaan. “Preventief medisch onderzoek is een soort APK voor de mens. Je checkt hoe het ervoor staat en daarna moet er wat gesleuteld worden. Het is in elk geval geen vinkje dat je alleen even voor de vorm wil zetten.” Maar jezelf motiveren om gezond te leven kan lastig zijn en de omgeving speelt daarin bovendien een grote rol, beaamt ze. “Geen enkel mens staat ’s ochtends op en denkt ‘ik ga vandaag eens lekker ongezond leven’, maar je wordt nu eenmaal de hele dag door verleid om ongezonde keuzes te maken. Toch maar dat frietje bij dat fastfoodrestaurant onderweg van je werk naar de trein, toch maar ’s avonds op de bank blijven zitten omdat je moe bent en toch weer later naar bed dan goed voor je is. Als het zo makkelijk was om gezonde gewoontes vast te houden, dan waren we er natuurlijk al geweest.”

Preventief medisch onderzoek is niet nieuw, maar er is in de afgelopen vijftien jaar wel veel veranderd. Zo is er dankzij de smartwatchtrend meer acceptatie gekomen voor het volgen van je fysieke en mentale gezondheid, gaan de ontwikkelingen op het gebied van DNA-onderzoek snel en zijn er meer commerciële partijen op de markt gekomen die voor een divers testaanbod zorgen. Ook wordt er gewerkt aan een kwaliteitsstandaard. Steenbakkers: “We ronden dit jaar een kwaliteitsstandaard af die samen met OVAL, de branchevereniging voor de Arbodiensten, NEN en andere betrokken veldpartijen is ontwikkeld. De standaard sluit aan op de actuele wet- en regelgeving en draagt bij aan de uitvoering van kwalitatief goed preventief gezondheidsonderzoek.” Een andere opmerkelijke trend is dat het meer om beloning draait. “We weten vanuit onderzoek dat beloning een grote stimulans is om gedrag te veranderen”, legt Scheffer uit. “Zo zie je dat bedrijven werken met preventiebudgetten, zijn er beloningsapps op de markt en is het normaal om een fiets van de zaak of een sportschoolabonnement aan te bieden om gezond gedrag te stimuleren en te belonen.” 

 
Heel belangrijk is het volgens haar om altijd iets te kiezen dat bij je past zodat het leuk blijft. “Stel, uit het onderzoek komt naar voren dat je meer moet gaan bewegen, maar je houdt niet van hardlopen. Neem dan bijvoorbeeld een hond zodat je op die manier aan je dagelijkse hoeveelheid beweging komt.” Steenbakkers vult aan: “Je ziet dat bedrijven samen de halve marathon gaan lopen of de Alpe d’Huez gaan fietsen. Dat is natuurlijk prachtig. Maar je moet die actieve levensstijl wel blijven vasthouden. Gezondheid gaat over gedrag en gewoontes. Daarom zijn kleine stappen wat dat betreft beter, want dan hou je het op de lange termijn gemakkelijker vol.” 

Feiten

Preventief medisch onderzoek (PMO) bestaat vaak uit twee onderdelen: een medische vragenlijst en lichamelijk onderzoek en bevat altijd basismetingen gericht op onder meer biometrie, cholesterol en glucose. Na afloop krijgt de deelnemer een persoonlijk rapport en leefstijladvies. In principe kan iedereen zichzelf laten testen, maar vaak verloopt het onderzoek via werkgevers die volgens de Arbowet verplicht zijn om in principe eens in de drie jaar een PMO op vrijwillige basis aan te bieden.