Silicium is een belangrijk maar onbekend element in ons dieet. Eind jaren negentig stuit de medicus dr. H.M. Laane op internationaal epidemiologisch onderzoek. Hieruit blijkt dat het eetpatroon en type voedsel een rol speelt bij het ontstaan van osteoporose (botontkalking). Osteoporose ontstaat door calciumgebrek. Als remedie wordt in Europa geadviseerd om meer calciumrijke zuivel te eten en er worden calciumtabletten voorgeschreven. Klinkt logisch, maar helpt het voldoende?

Niet zozeer het aanbod van de hoeveelheid calcium is het probleem, maar de opname van calcium door de darmen. “En daar komt onder andere siliciumzuur ofwel kiezelzuur - formule: Si(OH)4 - in beeld”, zegt CEO Ir Cees van Stee van Rexil-Agro: “uit het silicium in ons dieet wordt in onze maag een beetje kiezelzuur aangemaakt, en aanwezigheid van voldoende kiezelzuur verbetert de opname van calcium en de werking van het immuunsysteem.

Juiste formulering

En de link naar stikstof? Van Stee: “Net zoals bij mensen is kiezelzuur bij planten van belang voor een optimale opname van voedingsstoffen. Maar omdat de kiezelzuurconcentratie in de bodem erg laag is, gaat de opname van nutriënten, waaronder stikstof, minder effectief.

Door de plant extra kiezelzuur aan te bieden, kan dat opgelost worden. Bovendien kun je dan ook een reductie van meststoffen en chemicaliën realiseren. En dat is weer gunstig voor het bodemleven. Door de bodemgezondheid te verbeteren, kunnen gewassen de voedingsstoffen beter opnemen. Daardoor is er minder behoefte aan chemische hulpstoffen, omdat de planten efficiënter, weerbaarder en gezonder zijn.”

Meststoffen, pesticiden en fungiciden hebben een negatief effect op het bodemleven en daardoor neemt de natuurlijke kiezelzuurvorming af. Van Stee: “Door gebrek aan kiezelzuur in de bodem neemt de weerbaarheid van planten af, waardoor steeds meer fungiciden en pesticiden nodig zijn om ziekten en plagen bij planten onder controle te houden.”

Stabiliseren

Dr. H.M. Laane is nu technisch directeur bij Rexil-Agro. Hij deed onderzoek naar de hoeveelheid kiezelzuur in welke vorm en wanneer aan planten moet worden toegediend. Op proefboerderijen werd bijaardappelen, uien, appels en graan geëxpe-
rimenteerd met kiezelzuur (= siliciumzuur).
De resultaten waren bemoedigend. Kiezelzuur is een instabiele stof, maar dat probleem is opgelost door nieuwe technologie om het te stabiliseren. Daarop werd in 2003 een eerste patent aangevraagd voor productie van gestabiliseerd kiezelzuur.

“Het bleek dat enkele honderden grammen kiezelzuur per hectare in het groeiseizoen in een statistische relevante verbetering resulteerde”, concludeert Van Stee. “En daarom kan dit gestabiliseerde siliciumzuur nu worden toegepast in land- en tuinbouw, met alle voordelen van dien.”

In de jaren daarna heeft Rexil-Agro nog een aantal andere biostimulanten - producten die een positief effect hebben op de groei en de weerstand van planten – ontwikkeld en toegevoegd aan het portfolio. Er is wereldwijd ervaring opgedaan in land- en tuinbouw en er is veel onderzoek gedaan aan een groot aantal gewassen in verschillende klimaatzones.

Meer met minder

De ontwikkelingen rond biostimulanten staan inmiddels sterk in de belangstelling. “Niet zo vreemd”, vindt Van Stee, “aangezien de vitaliteit van de bodem in de moderne landbouw zwaar onder druk is komen te staan. Onder het motto ‘een plant heeft bouwstoffen nodig’ worden elk jaar grote hoeveelheden stikstof, fosfor en kalium (NPK’s) over het land uitgestrooid. Slechts een beperkt deel daarvan wordt door planten opgenomen, het grootste deel spoelt uit naar oppervlaktewater. Bovendien kent elke boer het fenomeen dat de plantengroei na toediening van NPK’s even stilstaat. De plant verkeert in een ‘chemische shock’.”

De boodschap van Rexil-Agro is: bij de juiste toepassing van geschikte biostimulanten en meststoffen kan de boer met minder (kunst)mest en aanzienlijk minder bestrijdingsmiddelen een betere groei en hogere opbrengst bereiken.

Stikstofprobleem oplossen

Van Stee begrijpt dat boeren omzichtig zijn in het omarmen van deze boodschap. “Het is nieuw en disruptief. Eén van onze klanten, een boer met 650 hectare bouwland, heeft zijn testen van kleine perceeltjes in vier jaar langzamerhand uitgebreid tot zijn hele areaal, toen de resultaten jaar op jaar gunstig bleken. Nu heeft hij op sommige percelen tot wel 30% meer aardappelen en ziet hij een tot 1% hoger suikergehalte in zijn suikerbieten, terwijl hij aanzienlijk bespaart op pesticiden en fungiciden.”

Op basis van die resultaten schuwt Van Stee grote woorden niet. “Wij kunnen door het combineren van een aantal technieken een bijdrage leveren aan het verminderen van het stikstofprobleem in de landbouw en helpen met het verbeteren van de oppervlaktewater kwaliteit in Nederland. De stikstofuitstoot kan substantieel omlaag, het gebruik van fungiciden en pesticiden kan worden gehalveerd, terwijl de opbrengst significant omhoog gaat. Het is echt landbouw 2.0.”