Waar we in Nederland mee te maken hebben, is een overvol elektriciteitsnet. De kranten staan er dagelijks vol mee. Dit vertraagt de energietransitie en stagneert vele lokale duurzame initiatieven zoals wind- en zonenergie. Solarfields geeft deze belemmering een draai en zet vol in op batterijen als deeloplossing. 

Achterliggende uitdaging bij dit ontwikkelingstraject, vertelt Jan Martijn Buruma van Solarfields, is dat de huidige wetgeving nog niet is ingeregeld op de elektriciteitspraktijk van nu. Buruma, directeur opslag, waterstof en grid: “Het probleem met de verouderde Elektriciteitswet is dat deze geen goede oplossing biedt voor de huidige netcongestie. Een batterijopslag wordt aangemerkt als producent en verbruiker. Als wij aangeven dat er 50 megawatt aan batterijvermogen beschikbaar komt, dan heeft de netbeheerder de wettelijke verplichting daarvoor structureel 50 megawatt ruimte te reserveren. Dat extra vermogen komt dan bovenop het toch al volle energienet, terwijl het werkelijke verbruik veel genuanceerder ligt.”   

Vraag en aanbod

Om deze toelichting verder te verduidelijken: deze 50 megawatt hoeft niet structureel beschikbaar te zijn, met name omdat dit sterk afhankelijk is van vraag en aanbod. Buruma: “Niet elke dag is er evenveel wind of zon, dus dat heeft ook zijn invloed op de hoeveelheid energie die je kunt opwekken. Hetzelfde geldt voor de vraag naar elektriciteit: ook die is niet telkens hetzelfde.”

Een dankbare parallel in deze context is de kortstondige filevorming, ’s morgens naar het werk en ’s avonds weer neer huis. Je kunt heel Nederland vol leggen met asfalt, maar het is verstandiger om vervoersbewegingen meer flexibel in te richten. Zo is het ook met het elektriciteitsaanbod. “Om netcongestie op te lossen, kun je veel dure extra kabels aanleggen, maar je kunt ook flexibeler omgaan met vraag en aanbod. Het toevoegen van batterijcapaciteit is een ideale oplossing om netcongestie op te vangen. Je kunt pieken van veel zon- en windenergie opvangen, maar met batterijcapaciteit kun je ook extra energie leveren als dat nodig is. Belangrijke voorwaarde is dat opslag dan niet meer wordt gekenmerkt als producent en verbruiker ”

 
Verdienmodel

Na de eerste hickups als gevolg van de verouderde wetgeving wordt ondertussen wel degelijk vaart gemaakt met de verder ontwikkeling van de batterijcapaciteit. Waardevol aandachtspunt in deze context is het achterliggende verdienmodel. Buruma: “In Nederland kennen we meerdere markten waarop je met een batterij actief kunt zijn, soms zelfs gelijktijdig. Een voorbeeld is de onbalansmarkt, die tot doel heeft om vraag en productie van energie met elkaar in evenwicht te brengen. Als de vraag van stroom groter is dan het aanbod, dan wordt er gezocht naar stroomaanbieders om te voorkomen dat het net uitvalt. Andersom gebeurt hetzelfde: als er meer aanbod is van stroom dan vraag, als zonnepanelen op zomerse dagen volop stroom produceren, wordt er gezocht naar opslagsystemen om de grote hoeveelheid op te vangen. Op beide markten, bij een teveel en een tekort, kun je met een batterijopslag geld verdienen. Ook dat is een duidelijke impuls voor de batterijontwikkeling.”

Ontwikkeling

Kortom, wat Buruma hiermee wil demonstreren, is dat de batterij als elektriciteitsopslag aan het begin van zijn ontwikkeling staat, terwijl er hard aan wordt getrokken om dat proces verder aan te jagen. Solarfields zelf heeft daartoe verschillende projecten opgestart, onder andere in Terneuzen, waar een groot zonnepark wordt gecombineerd met een batterijopslag van 5 megawatt. “Dat vermogen is niet extreem groot, maar wel voldoende van omvang om er lering uit te trekken voor andere projecten en om ruimte te maken voor andere lokale initiatieven. Een soortgelijk initiatief is de eerste groene waterstoffabriek die wij dit jaar gaan koppelen aan een zonnepark.”

Waterstof, ook een drager van energie, wordt met stroom gerealiseerd via elektrolyse. Het nadeel ten opzichte van batterijopslag is dat er bij deze omzetting circa 30% energie verloren gaat. Daar staat tegenover dat groene waterstof erg geschikt is voor sectoren die moeilijk te elektrificeren zijn, zoals zwaar transport en de industrie.  “De netcongestie dwingt ons allen om te blijven zoeken naar nieuwe technieken. Alleen zo kunnen we met elkaar invulling geven aan onze doelstellingen voor 2030.”