Mede aangejaagd door de hoge energiekosten vanwege de oorlog in Oekraïne is er bij particulieren een soort van ontwakend bewustzijn ontstaan. Werd verduurzaming eerst vooral met de mond beleefd, nu maakt dat plaats voor praktische handelen. Doordat er steeds meer zonnepanelen bijkomen, is er de eerste acht maanden van dit jaar 12,5 procent meer zonne-energie opgewekt dan heel vorig jaar. Particulieren maken een inhaalslag, daar waar het bedrijfsleven al jaren langer verduurzaming hoog op de agenda had. Wat wel wordt bemerkt, is dat er zich een versnelling en verbreding aftekent. Een vorm van meersporenaanpak, constateert Mark Heine, voorzitter van IRO, de branchevereniging van Nederlandse Toeleveranciers in de Offshore Energie Industrie. 

Dat er bij de term offshore een associatie bestaat met fossiele brandstoffen als olie en gas moeten we maar snel vergeten, vindt Heine. Volgens hem is het eigenlijk een betere keuze om te spreken over de maritieme sector. “Veel van onze leden zijn nu volop aan de slag met de bouw van windparken op zee. Voorbeeld is de bouw van een grootschalig windpark voor de Nederlandse kust. Dit past in de ambitie van de Nederlandse overheid om in 2030 een 20 gigawatt aan energie te genereren uit windparken op zee. In 2040 moet dat zelfs uitgroeien tot 50 gigawatt.” 

Het bedrijfsleven is gebouwd op een historie van traditionele vormen van energieverbruik. Waar Heine moeite mee heeft, is dat de inspanningen vooral zijn gericht op gebruik van nieuwe alternatieven, terwijl verduurzamen echt geen kwestie is van een knop om. Naast innovatie in duurzame energie, blijft het nodig om te investeren in het veilig houden en zo goed mogelijk verduurzamen van bestaande vormen van energie. Ook de Nederlandse overheid heeft een verantwoordelijkheid in deze discussie. “De nadruk ligt vooral op het signaal dat reductie van uitstoot nodig is, terwijl er onvoldoende aandacht bestaat voor het proces ernaar toe. Ik mis de nuance in het energiedebat hoe we de bestaande industrie kunnen ondersteunen om een omslag te maken.” 

Heine heeft net al even één van de belangrijkste uitdagingen aangestipt: de innovatiekracht van de industrie. De vraag die op tafel ligt, is hoe bedrijven efficiënter en dus met minder uitstoot kunnen werken. “Kunnen we bedrijfsonderdelen slimmer automatiseren en op die manier schoner maken? Het helpt niet om een streep te zetten door vervuilende bedrijfsonderdelen als daarmee productie van goederen in gevaar komt. Je kunt terugvallen op import daarvan, maar in veel gevallen is de buitenlandse maakindustrie stukken vervuilender dan Nederlandse partners.” 

Andere uitdaging is het gebrek aan menskracht. Misschien moet je zelfs wel zeggen: zorgenpunt. Alleen al voor de verdere elektrificatie van het Nederlandse energienet zijn circa 16 duizend nieuwe arbeidskrachten nodig, met name omdat veel werknemers in die sector met pensioengerechtigde leeftijd afvloeien. “We moeten ook gaan nadenken over deelproductie in het buitenland. Gezien de forse arbeidstekorten hier zullen we hulp nodig hebben van het buitenlandse bedrijfsleven.” 

Ander punt: er is tot nu toe gesproken over de vergroening van het Nederlandse bedrijfsleven, maar hoe zit het eigenlijk met de verduurzaming van de maritieme sector? Die is volop in ontwikkeling, waarbij Heine vooral de oriëntatie aanstipt op het gebruik van alternatieve brandstoffen voor schepen. “Er wordt hard gezocht naar mogelijkheden voor hybride aandrijflijnen, waarbij naast traditionele brandstoffen wordt gezocht naar schone alternatieven als gebruik van waterstof, methanol, ammoniak of lng”, aldus Heine, die tot slot benadrukt dat er tevens wordt gekeken naar inzet van kleinere, onbemande schepen. Zeg maar een soort van drones die op afstand bestuurbaar zijn en op zee werkzaamheden kunnen uitvoeren. “Ook dat leidt tot een duidelijke energiebesparing.”