In Nederland wordt jaarlijks circa 2.428.000 ton papier en karton op de markt gebracht. Maar liefst 91 procent van de verpakkingen van papier of karton wordt gerecycled. Toch gaven Nederlandse respondenten tijdens recent onderzoek aan slechts 54 procent van hun totale recyclebare afval te recyclen, met onduidelijkheid over de recyclebaarheid van verpakkingen als één van de voornaamste redenen. Ruim 67 procent plaatst afval - in het geval van twijfel - bij het restafval. 

Daarmee lijkt papier en karton te winnen van bijvoorbeeld plastic verpakkingsmateriaal, waarvan we in Nederland meer dan de helft niet recyclen (en wereldwijd slechts 5 procent), maar kan dat verbruik niet wat minder? En wat doet de industrie om dit in goede banen te leiden? 

“Vorig jaar onthulde één van de grootste verpakkingsproducenten van Europa dat er in Europa meer dan 46 miljoen ton afval wordt gestort of verbrand, terwijl het ook gerecycled had kunnen worden”, vertelt Philip Bautil, expert papier- en verpakkingsproducten. “Een van de oorzaken is dat de consument de richtlijnen rondom recycling verwarrend vindt. Een van de oplossingen die ontwikkeld zijn is het opstellen van het Circular Design Principles zodat bedrijven kunnen worden geholpen  betere verpakkingen te ontwerpen voor een circulaire economie. Merkfabrikanten kunnen op deze manier kiezen voor verpakkingen die makkelijker te recyclen zijn (bijvoorbeeld door het te bedrukken met eenvoudige recyclinginstructies voor consumenten). Op deze manier wordt het niet vernietigd, maar een waardevolle grondstof voor nieuwe, duurzame verpakkingen.”

Goede verpakkingen kunnen voedselverspilling tegengaan en als vanaf het ontwerp wordt samengewerkt, kunnen verpakkingen worden bedacht waarvan er méér in dezelfde vrachtwagen gaan. Bautil: “Verpakkingen hebben dan minder materiaal nodig en de CO2-footprint van klanten daalt. De verpakking zorgt voor meer efficiëntie op de inpaktafel, tijdens transport of in de supermarkt. En dat levert al snel resultaat op. Zo kunnen bijvoorbeeld webshops, industriële fabrikanten en producenten van levensmiddelen hun milieudoelstellingen behalen, wereldwijd, maar zeker ook in Benelux.”

Een goed voorbeeld is het Nederlandse merk Signify, voorheen Philips Lighting, waar ‘kopschotjes’ geïntroduceerd zijn ter bescherming van LED-verlichting, gaat Bautil verder. “Dit slimme ontwerp had maar liefst 76 procent minder verpakkingsmateriaal nodig dan de oorspronkelijke verpakking. En in België is een samenwerking met supermarktketen Delhaize gestart om een nieuwe Direct Box te ontwikkelen om de toegenomen vraag naar online leveringen tijdens het begin van de pandemie op te vangen. De nieuwe Direct Box is gemaakt van 100 procent gerecycled karton dat ook na gebruik weer volledig recyclebaar is. De Direct Box is gemaakt van herbruikbaar golfkarton met ingebouwde verstevigingshandvatten om levering makkelijk te maken. Het nieuwe product bespaart naar schatting 160 ton verpakkingsmateriaal per jaar.”

Verpakkingen lijken inderdaad niet meer weg te denken uit onze wereld voor transport en het voorkomen van milieuschade, besluit Bautil. “Het blijkt dat het met de nodige inspanningen mogelijk is om de impact, onder andere op het milieu, middels verpakkingen te verminderen en er bijvoorbeeld voor te zorgen dat voedselverspilling wordt tegengegaan. Hopelijk pakt de industrie goed door met bewuste verpakkingskeuzes én doet de consument zijn best om zoveel mogelijk te recyclen.”