“Gelukkig houden wij goed in de gaten hoeveel water er binnenkomt en kijken we vooruit naar periodes van eventuele droogte”, vertelt Vincent Beijk, expert waterverdeling bij Rijkwaterstaat. “Aan de hand daarvan zijn we in staat om hierop te reageren. Maar door de droogte van 2018 en de toenemende klimaatverandering zijn snellere voorspellingen gewenst. De wisselvalligheid in het weer zien we terug in de aanvoer van het water. En met die wisselvalligheid moeten we steeds beter om kunnen gaan.”

De samenwerking die is gestart met de Universiteit Utrecht kan daarbij enorm gaan helpen. “Het onderzoek dat we samen met Rijkswaterstaat uitvoeren gaat over de inzet van Artificial Intelligence en machine learning bij de waterverdeling in Nederland. Met het doel om sneller en daarmee ook beter te kunnen reageren op de wisselvalligheid van het klimaat en daarmee de waterverdeling”, vertelt Niko Wanders, docent Hydrologie aan de Universiteit Utrecht. In Nederland worden onder andere door Rijkswaterstaat ontzettend veel metingen gedaan. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de stand van het grondwater op een bepaalde plek of metingen van de rivierstanden. Met deze historische metingen kunnen we de computer leren welke waterstanden we in de toekomst kunnen verwachten. Het stelt ons in staat om te leren van het verleden. De gegevens van duizenden verschillende meetstations in Nederland kunnen zo razendsnel worden geanalyseerd en zo kan er binnen een kwartier worden voorspeld wat de waterstand ergens gaat zijn. Waar het KNMI nu maar twee weken vooruit kan kijken kunnen wij met het gebruik van de computer, met behulp van AI en machine learning, veel verder vooruit kijken en voorspellen wat we de komende zes maanden voor type weer kunnen verwachten en welke scenario’s daaruit kunnen komen wat betreft de waterstand.”

Het mooie hieraan is dat de wetenschap praktisch ingezet gaat worden voor ons waterbeheer, gaat Beijk verder. “De wetenschappelijke benadering gaat hiermee mijn collega’s op de sluizen daadwerkelijk helpen bij het sneller reageren op eventuele veranderingen in het waterpeil”. Wanders: “In Nederland zitten er een aantal stuurknoppen in het watersysteem. Hier kan water worden vastgehouden, doorgevoerd of verdeeld worden zodat we in de winter droge voeten houden en er in de zomer voldoende drinkwater beschikbaar is.” Beijk: “Zo is ook het IJsselmeer, onze nationale regenton, ontzettend belangrijk voor het watersysteem. Sinds het voorjaar van 2019  wordt er geen vast waterpeil meer gehanteerd voor het IJsselmeer. Het flexibel peil, waarbinnen de waterstand moet blijven, moet dan ook goed gemonitord worden. Wanneer er bijvoorbeeld teveel water uit Duitsland komt en de marge is niet heel groot, dan kan er in het IJsselmeer niet veel water meer terecht en moeten we dat op tijd weten. Nu gebeurt dat nog met de huidige programma’s van Rijkswaterstaat, die minder ver vooruit kijken en minder snel rekenen. Uiteraard hopen we dat we na afronding van het onderzoek sneller en  eenvoudiger beschikken over data die ons in staat stellen om beter en sneller voorspellen wat het waterpeil gaat doen.”