In alle discussies over duurzaamheid en gebruik van alternatieve energiebronnen zijn de zegeningen van waterstof relatief onbelicht gebleven. Toch valt er ondertussen een duidelijke kanteling waar te nemen. Waterstof blijkt hot als aanjager voor de energietransitie. Ad van Wijk, duurzame energieondernemer en deeltijd Professor Energy Systems aan de TU Delft, is in Nederland misschien wel de meest vurige pleitbezorger voor het gebruik van waterstof. Volgens hem zijn er drie belangrijke redenen waarom deze nieuwe energiebron nu in het brandpunt van de belangstelling staat.

Lang verhaal kort, ten eerste: in het besef dat we afscheid moeten nemen van fossiele brandstoffen zien ook grote energieleveranciers dat waterstof kan dienen als sleutel tot de komende energietransitie. Ten tweede: duurzame elektriciteit uit zon en wind is op plekken waar het hard waait of veel zon schijnt te produceren voor minder dan 2 eurocent/kWh. En ten derde: grootschalige energieopslag in de vorm van waterstof is veel eenvoudiger en goedkoper te realiseren in zoetkoepels dan opslag van elektriciteit in batterijen.

Vooral dat tweede punt, zon- en windenergie, dat moet Van Wijk even verder toelichten. Want wat heeft dat met waterstof te maken? Plekken waar we goedkoop zon- en windenergie kunnen produceren, liggen niet naast de deur, maar vinden we vooral op plekken waar bijna niemand woont. Denk aan de Sahara, Namibië, maar bijvoorbeeld ook delen van Australië en Californië, ligt Van Wijk toe. “De uitdaging die er ligt, is om die goedkope elektriciteit naar de juiste locaties te krijgen, dus ook naar Europa. Je kunt daarvoor een elektriciteitsnet aanleggen, maar er is ook een andere mogelijkheid, namelijk het omzetten van water met elektriciteit in waterstof. Als waterstof van ver moet komen, dan kunnen we het vloeibaar maken en brengen we het hier per schip naartoe. Bovendien is waterstof net als aardgas ook eenvoudig via een pijplijn over grote afstanden te transporteren.”

Dat klinkt interessant. Nederland en gas zijn immers innig vergroeid met elkaar. Kan het huidige gasnetwerk waar we een wereldreputatie mee hebben opgebouwd ook dienen als transportraster voor waterstof? “Absoluut”, luidt het bevestigende antwoord van de deeltijdprofessor. Er zijn weliswaar aanpassingen nodig, maar het gasnetwerk leent zich prima voor transport van waterstof. “En daarmee ontstaan er nieuwe kansen voor Noord-Nederland, de bron van het gasnetwerk in Nederland. Bovendien hebben we in Nederland veel kennis van chemie en petrochemie. Ook die kennis kan dienen als katalysator voor de Nederlandse positie bij verdere popularisering van waterstof.”

Ons land, benadrukt Van Wijk, moet overigens wel bij de pinken blijven om de kansen van de Waterstoftrend bij te benen. Japan bijvoorbeeld, dat veel te lijden heeft gehad van de kernramp bij Fukushima, trekt er hard aan om waterstof tot elementaire energiedrager te maken. Van Wijk: “In 2020 worden de Olympische Spelen in Tokio gehouden. Het Olympisch dorp, waar tijdens de Spelen ruim 17.000 atleten en andere gasten gaan verblijven, moet uiteindelijk worden omgetoverd tot ‘waterstofstad’. De organisatie van het sportevenement wil de accommodaties, sportlocaties en horeca in het dorp via waterstofenergie voorzien van elektriciteit en warm water.”

Tot slot: ook Ed Nijpels, voorzitter van het Klimaatberaad, legt volop belangstelling aan de dag als het de toekomst van waterstof betreft. Weliswaar is het de vraag wanneer dit operationeel kan worden, maar dat waterstof een belangrijke rol speelt bij de energietransitie is volgens hem onbetwist. Neem auto’s: “Sommigen zeggen dat elektrische auto’s een tussenfase zijn; anderen zien elektrische en waterstofauto’s naast elkaar. Maar het gaat niet om of, maar om wanneer en hoe.”