Veel ondernemers gedragen zich kopschuw als het gaat om het najagen van hun eigen geld bij niet betalende klanten. 

 
Een goede klant die niet betaalt. Best een probleem eigenlijk. Want wat moet je daar nu mee? Een goede klant die een deel van je omzet bepaalt, wil je als ondernemer graag behouden, maar tegelijkertijd geldt net zo goed dat een niet betalende klant een hoop sores oplevert. Directeur Robbert Geluk van CreditDevice, ontwikkelaar van creditmanagementsoftware, wil het eigenlijk nog scherper stellen: een niet betalende klant levert veel narigheid op en is als kostenpost bovendien een rem op de ontwikkeling van je bedrijf. “Nu de rentes laag zijn, valt de directe financiële schade misschien nog mee. Een niet betalende klant betekent echter ook afbreuk aan je werkkapitaal. Dat leidt dus onherroepelijk tot een barrière op verdere groeiambities”, stelt Geluk. Met ander woorden: als ondernemer ben je dan dief van je eigen portemonnee, bovendien frustreer je zelf de ontwikkeling van je bedrijf. 

In dat licht bezien, vindt de creditmanagmentspecialist het onbegrijpelijk dat veel ondernemers verzuimen om dichter op de bal te spelen. Wat hij signaleert, is dat het aansporen van klanten om hun openstaande rekeningen te betalen vaak minder hoog op de prioriteitenlijst staat. Toch is het attenderen op openstaande facturen niets meer en niets minder dan een gangbaar onderdeel van je bedrijfsvoering. Bovendien gaan er zeker niet altijd snode plannen schuil achter openstaande facturen. “Ik heb dat als particulier net zo goed. Ben je vergeten om een rekening te betalen, krijg je een herinnering. En als je het dan nog een keer vergeet, krijg je een aanvullend bericht, een mailtje of sms’je. Daar kun je als ondernemer net zo goed op sturen: niet betalende klanten helpen herinneren dat er een factuur open staat.” 

Al met al verdient het sowieso aanbeveling om debiteurenbeheer op te waarderen tot een volwaardig onderdeel van je creditmanagementbeleid, vindt Geluk. Dat betekent in de basis dat factuurbeheer wordt geautomatiseerd. Je kunt dat basaal doen in een ERP-pakket, maar als je meer facturen verstuurt, komt dan al snel een automatiseringsoplossing om de hoek kijken. Het
beheren van de factuur-
stroom gebeurt dan volledig automatisch, zelfs als je op vakantie bent, waneer er onvoldoende FTE’s daarvoor beschikbaar zijn of wanneer het ontbreekt aan voldoende tijd. De aantrekkelijkheid ervan zit ook in het feit dat het systeem niet is belast met schroom om niet betalende klanten te benaderen.  

“Elke euro die je investeert in een creditmanagement-oplossing verdien je absoluut terug. Het hoeft daarbij niet per se te gaan om een investering in een softwaretool, maar dat kan ook gaan om het aannemen van een medewerker met creditmanagmenttaken”, stelt Geluk, die zijn reactie samenvat met de opmerking: doe het gewoon! Een professioneel debiteurenbeheer leidt tot minder stress en minder financiële zorgen. 

Gaan we nog een stapje verder, dan kun je ook opwerpen dat een goed creditmanagementbeleid bestaat uit een soort van drieluik: een professioneel debiteurenbeheer, het vooraf inwinnen van kredietinformatie en tot slot mogelijk aangevuld met een kredietverzekering. “Als leverende partij wil je tenslotte graag weten met wie je zaken doet. Dan is het beoordelen van eigen risico’s op basis van kredietinformatie zeker geen slechte keuze. In een business-tot-business-omgeving is dat heel gebruikelijk”, stelt Geluk.  

Het Nederlandse bedrijfsleven, met name het mkb, moet meer stappen zet- ten om te komen tot een goede cyber- security. Het bewustzijn van het gevaar van onder meer ransomware-aanvallen groeit, maar een goede cyberhygiëne ontbreekt te vaak nog. In het versnip- perde landschap van branche-, koe- pel- en overheidsorganisaties zijn er veel goede bedoelingen, maar blijft een gezamenlijke aanpak achter. De vorig jaar opgerichte Dutch IT Cybersecurity Assembly (DICA) wil beide uitdagingen aanpakken om het Nederlandse be- drijfsleven een stukje veiliger te maken.

“’Mij gaan ze niet hacken’ is vaak het uitgangspunt van een mkb’er, denkend dat hij of zij niet interessant genoeg is. Maar iedereen kán en zál uiteindelijk gehackt wor- den. Het is geen kwestie van óf, maar van wanneer.” Die simpele waarheid ligt volgens Hans ten Hove, directeur Noord-Europa van Datto (een leverancier van oplossingen voor cyberweerbaarheid) aan de basis van de Dutch IT Cybersecurity Assembly (DICA).

Cybersecurity als gemeengoed

De DICA brengt stakeholders op het gebied van cybersecurity en -weerbaarheid samen om cruciale security-ontwikkelingen te bespreken en te agenderen. Het initiatief kwam vorig jaar mei tot stand in samenwer- king tussen Datto en IT-platform Dutch IT Channel. De DICA deelt tijdens Ronde tafels kennis, ervaring en meningen. De initiatief- nemers, leden en andere genodigden hebben het gezamenlijke doel om cybersecurity en cyberweerbaarheid tot gemeengoed te ma- ken in elk bedrijf, van zzp’er tot enterprises.

“Elke organisatie kan wel een paar tech- nische middelen opnoemen waarmee ze denken dat ze hun cybersecurity op orde kunnen krijgen”, stelt Ten Hove. “Hun ‘kas- teel’ lijkt dan met zaken zoals een firewall, een antivirusprogramma afdoende bevei- ligd te zijn.” In de praktijk blijkt echter dat cybercriminelen de slotgracht eenvoudig kunnen omzeilen.

Bovendien is cybersecurity slechts een onderdeel van het bredere begrip cyber- weerbaarheid. Hierbij gaat het om people (gedrag), processes (security-beleid) én technologie. Ten Hove: “Je moet allereerst mensen trainen, bewust maken van welk di- gitaal gedrag risicovol is - zoals het klikken op een link. Je moet ten tweede de techno- logie op orde hebben én je moet er ten derde van uitgaan dat je een keer gehackt zult worden. Dan moet je in staat zijn om snel te herstellen van een ransomware-aanval. En geloof me, voor business continuity heb je meer nodig dan een backup van je gegevens. Zo’n recoverystrategie ontbreekt meestal.”

Cyberweerbaarheid management-onderwerp Cyberweerbaarheid is dan ook geen IT- topic, benadrukt Ten Hove. Het is een (risk) management-onderwerp. Het hele manage- ment moet er structureel bij betrokken zijn vanuit de eigen verantwoordelijkheden en het niet neerleggen bij de IT-beheerder of – in het geval van veel mkb-bedrijven – de part time IT-verantwoordelijke of een Ma- naged Service Provider (MSP)

Het Nederlandse bedrijfsleven onderkent inmiddels het belang van cybersecurity, maar is nog onvoldoende bekend met cyber- weerbaarheid, merkt Ten Hove. “Dat geldt in grotere mate voor het mkb, waar bedrijven
vaak geen aparte security-verantwoorde- lijke hebben. Nederland kent bovendien een versnipperd landschap als het gaat om branche-, koepel- en andere organisaties die (mede) cybersecurity-belangen van hun achterban vertegenwoordigen. Men heeft de beste bedoelingen, maar door die versnip- pering kun je als stakeholders in cyberweer- baarheid onvoldoende een vuist maken.”

Concrete stappen

Wat is de stand van zaken met de DICA? Inmiddels zijn er volgens Ten Hove drie bijeenkomsten geweest met vertegenwoordi- gers van onder meer NCSC (nationaal cyber security centrum)-dochter Digital Trust Center, brancheorganisatie Cyberveilig Ne- derland, BTG/TGG (telecom- en IT-grootge- bruikers) en diverse toonaangevende MSP’s en security bedrijven. Hierbij zijn vooral definities en uitgangspunten vastgesteld om alle neuzen dezelfde kant uit te krijgen.

“De DICA is geland, nu zitten we in de fase dat we het meer concreet willen maken met vaste leden en gasten die de agenda van het initiatief invullen. Met een gezamenlijke oproep aan onder andere de overheid om het Nederlandse bedrijfsleven – vooral het mkb – cyberweerbaarder te krijgen. En door het oppakken van onderwerpen in structurele projectgroepen, om niet afhankelijk te zijn van een beperkt aantal bijeenkomsten per jaar. Zulke groepen kunnen bijvoorbeeld eenvoudige handvatten opstellen in een to do lijst waarmee bedrijven zelf aan de slag kunnen. Want een goede cyberweerbaarheid hoeft helemaal niet moeilijk te zijn.”

Werken moet slimmer, duurzamer en vanaf elke plek mogelijk zijn. Maar wat kan facility management daarin betekenen? Meer dan je misschien zou denken, vertelt Michel Tobé, voorzitter van de beroepsvereniging Facility Management Nederland én Afdelingshoofd Facilitaire Diensten bij de gemeente Capelle aan de IJssel. “Je kan als facility manager écht het verschil maken.” Een gesprek aan de hand van drie trends.

De Nederlandse mkb’ers zijn onvermoeibaar bezig met het leveren van diensten en producten om ons land nog mooier te maken. Digitalisering is essentieel om dit in de toekomst te kunnen blijven doen, maar dat moet wel veilig gebeuren. En dat is voor het mkb vaak nog een probleem.

Mkb-bedrijven in Nederland hebben hun cybersecurity vaak niet op orde. “Zij houden zich bezig met hun core business, maar hebben daaromheen vaak weinig mensen en middelen om hun digitale veiligheid echt goed op orde te krijgen”, vertelt Eddy Boot, directeur van dcypher. “Daar zit een enorm spanningsveld.”

Daarom zet de overheid zich samen met het bedrijfsleven en de kennisinstellingen in ons land in om de cyberweerbaarheid van het mkb te verbeteren. “Dat doen we in
Nederland op twee manieren”, stelt Boot. “Allereerst door awareness te creëren. Zo laten we het mkb weten hoe ze ervoor staan en dat ze hun cyberweerbaarheid moeten verbeteren. En delen we informatie over dreigingen. Maar alleen weten dat je iets moet doen is natuurlijk niet voldoende.”

Als je je wilt beschermen tegen cybercriminaliteit, moet je ook innovatieve oplossingen voor het mkb maken, meent Boot. “Die oplossingen zijn er wel, maar omdat ze vaak zeer complex zijn is het voor het mkb lastig om deze in hun IT door te voeren. Daar proberen we nu simpele oplossingen voor te vinden. Denk bijvoorbeeld aan het automatiseren van cybersecurity met behulp van kunstmatige intelligentie. Daardoor heb je uiteindelijk minder mensen nodig. Als mkb’er hoef je dus geen nieuwe IT-ers in te huren, de weerbaarheid is volledig geautomatiseerd. Dit willen we naar het mkb brengen, zodat zij ook met slimme algoritmes hun omgeving kunnen beschermen. Zie het als de Ferrari op het gebied van cyberweerbaarheidsoplossingen, met het gemak, de prijs en het onderhoud van een simpele leaseauto.”

Momenteel wordt het Breed Gedragen Programma Cybersecurity voorbereid, wat de komende vijf jaar wordt uitgevoerd. “Hierin kijken we naar de praktische oplossingen waar we morgen mee aan de slag kunnen, maar ook naar de behoeften die we over vijf jaar hebben. We betrekken het mkb daar zoveel mogelijk bij: als aanbieder van oplossingen of als eindgebruiker.” 

 
Uiteindelijk is het doel een veiliger en slimmer cyber-Nederland te realiseren. “Dat zal ook de grote transities in ons land, zoals de energietransitie en de digitale transitie een impuls geven. Uiteindelijk kan ons mkb zich dan focussen op datgene waar zij goed in zijn: mooie producten maken en diensten leveren. Over vijf jaar hoeven ze idealiter hun hoofd niet meer te breken over cybersecurity, maar kunnen ze hun innovatiekracht weer volledig benutten.” 

Er is nog een wereld te winnen als het gaat om erkenning van klachten en onderzoek naar het vrouwelijk lichaam. Vrouwen werden in het verleden vaak om hormonale redenen of een mogelijke zwangerschap niet meegenomen in onderzoeken, met als gevolg dat vrouwen meer kans hebben om langer met onverklaarde klachten rond te lopen of een verkeerde diagnose te krijgen.

Gent is een stad voor levensgenieters. Het ademt geschiedenis en biedt een boeiende cultuurcocktail, tot aan de rand gevuld met trendy en modern stadsleven. De sympathieke en gastvrije Gentenaren weten goed wat genieten van het leven betekent. 

 
Een weekendje weg, een lastminute citytrip of een dagje op en neer vanuit Nederland: Gent is de ideale eindbestemming. Het is een stad voor levensgenieters, waar niks moet, maar alles kan. Een bezoek aan de mystieke burcht ‘Het Gravensteen’ mag niet ontbreken op je to-do lijst voor Gent. Deze burcht heeft een bewogen geschiedenis, nauw verweven met de complexe en vaak woelige politieke en sociale historie van de stad. Een bezoek aan de Gravensteen geeft je een volledig beeld van de riddercultuur in de twaalfde eeuw. Het poortgebouw, de walmuur, de donjon, de grafelijke residentie en de paardenstallen zijn toegankelijk voor bezoekers, waar ook nog eens een unieke verzameling van foltertuigen te vinden is. Om het bezoek wat luchtiger te maken is het aan te raden om de audiotour te doen. Deze is namelijk ingesproken door de Vlaamse komiek Wouter Deprez en is doorspekt met grappige anekdotes en meeslepende riddergevechten.

Het Lam Gods wordt wereldwijd erkend als artistiek hoogtepunt en is één van de meest invloedrijke schilderijen ooit gemaakt. Een bezoek aan dit werk mag dan ook niet ontbreken tijdens je citytrip in Gent. In totaal tonen 18 panelen een magische, Bijbelse evocatie met onder andere een portret van opdrachtgever en kerkmeester Joos Vijd en zijn echtgenote Elisabeth Borluut. 

De vele Gentse Gidsen bieden samen een mooi aanbod voor zowel groepen als individuen aan. Of je nu geïnteresseerd bent in een klassieke stadswandeling, boeiende themawandeling of een interessant museumbezoek: je kunt je aansluiten bij verschillende georganiseerde wandelingen. De ‘Ghent History Tour’ neemt je bijvoorbeeld mee door het historische centrum. In het weekend is een bezoek aan de kathedraal inbegrepen en op werkdagen bezoek je het stadhuis. En vaar je liever door Gent na al dat wandelen? We geven je geen ongelijk. Ga dan eens mee met De Griffioen. Aan boord van de gozzo sloep vaar je met een schipper langs de mooiste plekjes in en rond Gent. Je kunt kiezen voor de rust en natuur van de idyllische Leie of laat je meeslepen door de verhalen van meesterverteller Daan Hugaert. 

En na al dat cultuursnuiven in (en rondom) de stad is het natuurlijk tijd voor een heerlijk hapje en een drankje. In verhouding met andere steden zoals London of Parijs heeft Gent meer vegetarische en veganistische restaurants. Gent mag zich dan ook veggiehoodstad van Europa noemen. Een titel waar de stad erg trots op is! Een van de bijzondere restaurants waar je kunt genieten van de plant-based keuken is Epiphany’s Kitchen. Dit restaurant is het bewijs dat eten zonder vlees, vis of andere dierlijke producten niet saai hoeft te zijn. In het feeërieke interieur geniet je van gerechten die  honderd procent glutenvrij en vegan zijn. En door groenten te gebruiken in plaats van geraffineerde koolhydraten zijn vele gerechten ook nog eens koolhydraatarm. Voor een vegan lunchstop zit je goed bij V-box. Hier vind je kleurrijke gerechten van over heel de wereld, allemaal honderd procent plantaardig. Van bagels, wraps en hartig gevulde wafels tot aan freakshakes en natuurlijk nog veel meer. Ben je een echte zoetekauw of hou je meer van een verrassende hartige maaltijd? Bij V-box zit je goed. En mocht je haast hebben of liever lunchen in het Citadelpark, neem dan je maaltijd van V-box mee. Er is namelijk ook een takeway optie. Een bezoek aan Gent is natuurlijk niet compleet zonder te hebben genoten van de Vlaamse frieten. Bij De Frietketel tref je een ruim aanbod voor vegetariërs en veganisten. De porties bij De Frietketel zijn waarschijnlijk de grootste in heel Gent. De huisgemaakte tartaarsaus (ook in veganistische versie) is heerlijk en het ruime aanbod aan snacks maakt het kiezen niet gemakkelijk. Soms staat er een rij, maar blijf wachten, het is zeker de moeite waard!

 
Voor de souvenirs zit je goed bij Sophie’s Sweets & Chocolates. Een hemelse snoepwinkel waar je lokale producten naar eeuwenoud recept terugvindt. De specialiteit van het huis zijn de Gentse Draakjes, chocolade pralines met krokante karamelvulling of frambozenvulling. Daarnaast vind je er ook nougat, peperkoek, snoep, Gentse producten, zoals cuberdons, gewassen krieken en kletskoppen en natuurlijk nog veel meer. Wil je graag een uniek en handgemaakt geschenk meenemen? Neem dan een kijkje bij Louise & Madeleine. Hier vind je een bijzondere selectie brocante en vintage parels, van juwelen en linnen tot aan keramiek.

Toen de moeder van Marco Ouwehand de diagnose dementie kreeg besloot hij de ideale woonomgeving voor mensen met dementie te creëren.  Voor zijn moeder kwam het helaas te laat, maar in 2013 opende het eerste Martha Flora Huis haar deuren in Den Haag. Martha Flora, vernoemd naar Marco’s moeder, heeft inmiddels 15 locaties in Nederland. 

Op relatief jonge leeftijd werd de moeder van Marco Ouwehand, oprichter van Martha Flora, gediagnosticeerd met de ziekte van alzheimer. Al ver voordat zijn moeder de diagnose kreeg maakte ze Marco duidelijk dat ze absoluut nooit naar een verpleeghuis wilde. Ze wilde dan nog liever eerder uit het leven stappen. 

“Mijn moeder was enorm geschrokken door wat zij had gezien bij mijn oma’s in verpleeghuizen in de jaren zeventig van de vorige eeuw”, gaat Ouwehand, oprichter en CEO van Martha Flora, verder. “Gelukkig is er inmiddels heel veel veranderd en kan ik je uit ervaring vertellen, na de vele reizen die ik heb gemaakt, dat we in Nederland echt trots mogen zijn op ons zorgsysteem voor ouderen met dementie. Maar het moest nog beter, daarom besloot ik , voor mijn moeder, om het nog beter te gaan doen en de ideale woonomgeving voor ouderen met dementie te realiseren. Ik heb twee jaar over de wereld gereisd op zoek naar best practices op het gebied van dementiezorg, die ik in het uiteindelijke zorgconcept van Martha Flora heb verwerkt. Zoveel mogelijk op basis van wetenschappelijk onderzoek.’’

 
Wanneer de diagnose dementie wordt gesteld en ouderen niet meer voor zichzelf kunnen zorgen, dan moeten zij hun huis en haard verlaten. “Ouderen zijn op dat moment op hun kwetsbaarst en dan moeten zij ook nog eens hun huis uit, hoe verzin je het eigenlijk? Maar er komt een moment dat thuiswonen niet meer gaat. De zorg in verpleeghuizen wordt in eerste instantie vooral medisch aangevlogen. ‘’Dat is anders bij de dementiezorg van Martha Flora, waarbij welbevinden centraal staat.’’

 
Ouwehand: “Nadat mijn moeder haar diagnose dementie kreeg, gaf zij aan dat Alzheimer haar eigenlijk enorm meeviel. Iedereen wilde altijd bij mijn moeder in de buurt zijn omdat zij een hele bijzondere persoonlijkheid had. Ik besloot daarom een plek te creëren waar zij tot haar recht zou komen, waarbij haar leven niet alleen zinvol en betekenisvol zou zijn , maar zoveel mogelijk kon worden voortgezet, rekening houdend met haar dementie.  Iemand die de diagnose alzheimer krijgt leeft gemiddeld nog zo’n tien tot twaalf jaar. Je leven is dus niet meteen voorbij wanneer de diagnose wordt gesteld. Dementie is een verschrikkelijk ziekte, maar ook wanneer thuis wonen niet meer kan, betekent dat niet dat het normale leven helemaal ophoudt. Het zou eigenlijk zoveel mogelijk door moeten gaan. Dit houdt in dat er bij ons uitgebreid gekeken wordt naar wie de bewoner is, waar de bewoner van houdt en wat zij of hij graag doet op een dag.” 

Het welbevinden staat bij Martha Flora dus centraal. “Uiteraard zijn alle medewerkers goed opgeleid en werken zij volgens de geldende voorschriften en regels. Maar ze zijn niet alleen gericht op het geven van zorg. Veel van onze medewerkers hebben dan ook een achtergrond in bijvoorbeeld de hospitality en brengen zo een andere focus met zich mee, die meer gericht is op het welbevinden.”  

“Dat is het grote verschil tussen alle andere bestaande zorgproposities en onze particuliere dementiezorg”, gaat Ouwehand verder. “En dat merkt iedere bewoner, medewerker en familie van de bewoner.” Per dag is er twee uur meer aandacht en tijd voor iedere bewoner. “Daarmee hebben onze medewerkers echt de tijd om een bewoner te leren kennen en de tijd om activiteiten te doen die de bewoner graag zou willen doen. Daarnaast bieden we volop leefruimte.” Elke locatie heeft een eetkeuken, bibliotheek, tuin, huiskamer en atelier, ook wel de Meander genoemd. Een unieke ruimte, speciaal ingericht voor mensen met Alzheimer of een andere vorm van dementie. Iedere locatie heeft plaats voor 20 tot 30 bewoners. Iedere locatie heeft twee beschermde samenlevingen bestaande uit maximaal 15 bewoners, die ieder beschikken over een eigen meander  “Je zit dus nooit in een overvolle zaal, waar de bewoner overprikkeld kan raken, bewoners en medewerkers ervaren hierdoor een veel lager stressniveau ervaren. Dit komt het welbevinden weer ten goede.’’

 
Het is onwaarschijnlijk ingewikkeld om met mensen met dementie om te gaan, besluit Ouwehand. “Door vanuit een ander vertrekpunt naar de dementiezorg te kijken, leveren we de meest persoonlijke zorg aan ouderen met dementie en dat maakt mij trots!’’ Want iedere oudere met dementie verdient een leven waarin de persoon en het welbevinden centraal staan. Dat is geen luxe, maar de essentie van een waardig bestaan.”

Marco Ouwehand

Oprichter en CEO van Martha Flora

De temperaturen lopen weer op en de deuren zijn weer onbeperkt open. Tijd om verder te gaan met de ontdekkingstocht door Nederland die je de afgelopen twee jaar hebt ingezet. Want wat is er een hoop moois te ontdekken in eigen omgeving! Het leuke is: je bent vanaf Utrecht al in anderhalfuur middenin een heel andere omgeving. Friesland ken je natuurlijk van de elf steden, de meren en de Wadden. Maar wist je dat er ook een ander Friesland is? Een Friesland van heide, bossen, knusse dorpjes, cultuurhistorie en talloze buitensportmogelijkheden? Zuidoost Friesland. Wij noemen dat Het Andere Friesland. Een gouden plek om uniek te overnachten. Hier proef je letterlijk waar je eten vandaan komt en ontdek je een wereld waar je het bestaan nog niet van wist. Het is een plek waar je automatisch in beweging komt. Trek je wandelschoenen aan, ga er met de fiets op uit of ontdek de regio vanaf het water. Je zult altijd verrast worden.

Paradijselijk Oranjewoud

Deze zomer is parklandschap Oranjewoud het paradijs op aarde. Of misschien was Oranjewoud, ooit aangelegd door de Friese Nassaus, dat altijd al een beetje. Met PARADYS - onderdeel van de honderd dagen durende cultuurmanifestatie Arcadia - laten kunstenaars op spraakmakende wijze in en rondom de voormalige landgoederen, vorstelijke tuinen en in de natuur hun werk zien, waarmee ze reflecteren op hun visie van het paradijs. Te zien tot en met 14 augustus.

Naast PARADYS vindt er in Oranjewoud deze zomer nog een bijzonder evenement plaats: het Oranjewoud Festival van 3 t/m 6 juni. Dit festival is uitgegroeid tot één van de meest toonaangevende klassiekemuziekfestivals van Nederland. In het schitterende parklandschap hoor, voel en beleef je klassieke muziek zoals je nergens anders doet!

Kom in beweging in de bruisende Sportstad Heerenveen

Heerenveen ademt sport! Daar waar onze Olympische grootheden jarenlang trainden voor hun gouden plakken, kun ook jij in beweging komen. Sportstad Heerenveen is niet alleen maar een sportstad voor de professionals, maar ook zeker voor wie er woont en wie er op bezoek komt. Trek skeelers aan voor een bijzondere skeelertocht naar natuurgebied De Deelen, stap in hartje Heerenveen op een SUP voor een route naar weids Nannewiid, bind de schaatsen onder bij Thialf of wandel of fiets een route via het welbekende wandel- en fietsknooppuntennetwerk. Eenmaal klaar plof je in het gezellige centrum van Heerenveen neer op een terrasje of schuif je aan voor een heerlijke lunch of diner, bereid met producten uit de streek. 

 
Voor de agenda: op 18 & 19 juni vindt in Heerenveen Eredivisie Beach plaats!

Ook leuk: er wordt momenteel hard gewerkt aan een sport beleefroute door Heerenveen, Akkrum en Oranjewoud! Dit is een aanvulling op tien reeds bestaande beleefroutes door heel Zuidoost Friesland, waarmee je aan de hand van de app Izi.travel door onder andere Jort Kelder, boswachter Arjen Postma en anderen meegenomen wordt om Het Andere Friesland te ontdekken op basis van belangrijke verhalen. Zo ontdek je in de fietsroute Strijd voor Gelijkheid meer over de bolwerken van het socialisme in Friesland, in de route Drijvende Krachten hoe de skûtsjecultuur rondom Drachten ontstond en leer je in de wandelroute Tante Marijke over de vorstelijke geschiedenis van Oranjewoud.

 
De Turfroute: bekend van TV!

In het zuidoosten van Friesland is in de zestiende eeuw begonnen met de aanleg van vaarwegen waarover turfschippers hun vracht naar het westen van het land konden vervoeren. Toen de aanvoer van turf minder werd is er ooit sprake van geweest om bepaalde delen te dempen. Gelukkig is dát niet gebeurd, want daardoor kunnen we nu genieten van de Turfroute. André van Duin en Janny van der Heijden gingen je al voor! Vanuit watersportdorp Akkrum (dé plek om een sloep, zeilboot of SUP te huren) loopt de route helemaal door tot Appelscha, Drenthe en Overijssel. Tijdens het varen van de route is het een aanrader om je te verdiepen in de geschiedenis van deze route, door bijvoorbeeld
musea als het openluchtmuseum It Damshûs in Nij Beets te bezoeken. Ondertussen kun je zelf de nodige sluizen en bruggetjes bedienen, wat het varen van de Turfroute een heel interactieve beleving maakt.

 
Uniek overnachten

Voor een bezoek aan Het Andere Friesland heb je aan één dag eigenlijk niet genoeg. Blijf daarom overnachten en gooi daar een uniek sausje overheen. Overnacht bijvoorbeeld in een waterlodge bij Akkrum of Parkhotel Tjaarda, in een chique boutiquehotel in Heerenveen, beleef heilige nachten in een oud kerkje of boek een plaggenhutje voor je weekend of vakantie in Zuidoost Friesland!

Het hart van Limburg heeft een uniek en zeer rijk cultureel erfgoed. In deze regio’s liggen prachtige molens, goed onderhouden kastelen, burchten en landhuizen. Ook vind je in het katholieke zuiden vele mooie kerken, basilieken, kathedralen en unieke kapellen en wegkruisen, die vrijwel allemaal gratis toegankelijk zijn. Dan hebben we het nog niet eens over de vele andere monumenten en industrieel erfgoed, die absoluut ook een bezoek waard zijn. 

 
Hou je van historie, kastelen, adellijke burchten en mooie landhuizen? Neem dan eens een kijkje bij Kasteel Horn. Dit is één van de oudste, nog intacte middeleeuwse ringmuurburchten van ons land. De burcht is in de 13e eeuw gebouwd op een natuurlijke verhoging aan een oude bocht van de Maas. Rondom het kasteel ligt een prachtig park. De burcht is echter particulier eigendom en daardoor niet vrij te bezoeken. Het park is wél altijd voor wandelaars toegankelijk.Ook Kasteel de Keverberg, het modernste kasteel van Nederland, is een fantastische locatie voor een dagje uit vol historie, avontuur en architectuur. Het markante kasteel torent hoog uit boven de historische kern van het dorp Kessel. De meer dan duizend jaar oude burcht is een paar jaren geleden van een ruïne heropgebouwd tot het modernste kasteel van Nederland. Een uniek gebouw waar verleden en heden elkaar ontmoeten. 

 
Liefhebbers van oorlogshistorie komen volop aan hun trekken in het noorden van Limburg. De fietsroute Venray - Overloon leidt je langs diverse aan de oorlog gerelateerde locaties tussen deze twee plaatsen. Overloon en Venray zijn als buurdorpen ook op het gebied van oorlogshistorie nauw aan elkaar verbonden. De dorpen zijn zwaar getroffen bij de Slag bij Overloon. De route gaat langs tien locaties die overduidelijk met de oorlog te maken hebben zoals de militaire begraafplaatsen te Overloon en Venray, het Oorlogsmuseum Overloon en het Norfolk-monument en de voormalige Vredeskerk te Venray.

Na een ingrijpende renovatie, restauratie en herinrichting opende begin mei in Weert Museum W de deuren. Het museum, gevestigd in een markant rijksmonument in hartje centrum, slaat een nieuwe inhoudelijke koers in met een vernieuwde opstelling van de vaste collectie en een tentoonstellingsprogramma met eigentijdse kunst en design. In de opvallende, nieuwe gevel van Museum W bevinden zich twee vijf meter hoge LED-panelen. Voor de programmering van deze opvallende locatie in de openbare ruimte nodigt Museum W één keer per jaar een kunstenaar uit. Het spits wordt afgebeten door kunstenaar en fotograaf Emily Bates met de video Lost Spring. Lost Year. Tot 3 oktober is in Museum W de bijzondere openingsexpositie Forever Endeavour van Job Smeets van Studio Job te bezichtigen. Deze internationaal befaamde kunstenaar/ontwerper is afkomstig uit Weert. Neem een kijkje in Job’s wonderlijke wereld en ontdek zijn iconische designobjecten, zijn roots en inspiratiebronnen. 

In het Cuypershuis in Roermond stap je letterlijk en figuurlijk in de wereld van architect Pierre Cuypers. Door zijn tomeloze werklust en ambitie groeide hij uit tot de bekendste architect van Nederland. Cuypers heeft een aantal grote werken op zijn naam staan, waaronder het Rijksmuseum, het Centraal Station van Amsterdam, Kasteel de Haar en de Munsterkerk in Roermond. In het Cuypershuis maak je op een bijzondere en interactieve manier kennis met deze grootmeester. Het Cuypershuis is dé plek waar hij - samen met zijn gezin – woonde, werkte en zijn ambitieuze plannen uitvoerde. In het Cuypershuis ontdek je hoe de vermaarde architect met zijn persoonlijkheid, ambitie en moderne ondernemersgeest het klaarspeelt grote opdrachten binnen te halen én uit te voeren. De bedrijvigheid is zicht- en voelbaar, waardoor een bezoek aan het museum een onvergetelijke en inspirerende ervaring is.

Stap in de virtuele wereld met de techniek van vandaag om de verhalen van vroeger te beleven. De Archeo Route Limburg is een bijzondere augmented reality experience  waarbij je de verhalen ontdekt achter archeologische vondsten in Limburg. Verspreid over de hele provincie tover je op ruim zestig vindplaatsen een archeoloog tot leven, die je alles vertelt over de geschiedenis van die plek. Hij laat je zien wat zich in de geschiedenis op diverse plekken in Limburg heeft afgespeeld. Wat is hier gebeurd en wat leert deze opgraving ons over het verleden? Download de app Archeo Route Limburg en kijk op de vindplaatsen welke verhalen jij wilt ontdekken.

 
Binnen Grenspark Kempen~Broek staan maar liefst dertig watermolens en negentien windmolens die nog regelmatig draaien. De meeste van deze molens zijn ook te bezichtigen. Daarmee is GrensPark Kempen~Broek de meest aantrekkelijke en meest gevarieerde molenregio van Zuid-Nederland. Sommige van deze molens hebben een geschiedenis die honderden jaren oud is. In Weert wordt een aantal monumentale windmolens beheerd door MolenNetwerk
KempenBroek. Een bezoek aan de windmolens in Weert is mogelijk als een molen draait, de molenpoort open staat of de blauwe wimpel bij de molen is uitgestoken. De vrijwillige molenaars en molenliefhebbers binnen Kempen~Broek werken tegenwoordig aan beide zijden van de Belgische en
Nederlandse grens nauw samen bij het organiseren van activiteiten en evenementen op hun molens.

Een historisch centrum, hoogwaardige restaurants, authentieke boutiques, mooie plekken om te overnachten en een enorme hoeveelheid kunst en cultuur; in Haarlem vind je het allemaal. De stad leent zich daarom perfect voor een meerdaagse trip. Vooral doordeweeks, wanneer de meeste toeristen gewoon aan het werk zijn, is Haarlem gemoedelijk gezellig. Door haar goede ligging is de stad ook gemakkelijk te bereiken met het OV, wat haar tevens een perfecte plek maakt voor zakelijke congressen en evenementen. Kortom, een stad die alles heeft.

 
Entree

Wanneer je arriveert in de karakteristieke aankomsthal van station Haarlem en de eerste zonnestralen door de glas-in-loodramen een kunstwerk op de stationsvloer achterlaten, weet je dat je op de juiste plek bent beland. Haarlem is een stad van stijl en verwondering, en verwelkomt je ook zodanig. Het station zelf, gebouwd met kenmerken van art nouveau/jugendstil, is een van de markantste gebouwen van de stad en zeker een bezoek waard als je de stad komt verkennen, ook als je niet met de trein reist. En dit is pas een voorproefje van al het moois dat je nog te wachten staat.

Op ontdekkingsreis

Je bezoek aan Haarlem kun je het best aftrappen met een mooie stadswandeling, aangeboden door VVV Haarlem. Onder leiding van een enthousiaste en kundige stadsgids wandel je langs alle fraaie monumenten in het centrum van de stad en ontdek je de meest merkwaardige verhalen uit Haarlems rijke historie en mooie anekdotes over de Haarlemmers. Ook zijn er verschillende wandelingen met een specifieker thema. Ga bijvoorbeeld voor een bierwandeling als je alles wilt weten over de biergeschiedenis van deze stad, die in de zestiende eeuw meer dan vijftig brouwerijen rijk was. Of kies voor een gevelsteenwandeling en leer meer over de prachtige, authentieke panden in de binnenstad. Stop voor een beetje literaire inspiratie tussendoor eens bij een van de prachtige oude boekenwinkels, zoals De Vries Van Stockum of Athenaeum. Liever op een iets actievere manier de stad verkennen? Huur dan een (elektrische) fiets bij Green Bikes of Rent a Bike en trek er zelf op uit! Haarlem is lekker groen en de verschillende parken lenen zich perfect voor een korte tussenstop.

Servet op schoot

Na een uitgebreide wandeling of fietstocht zal je maag ongetwijfeld rommelen. Tijd voor de lunch! De Haarlemmers zelf kom je vaak tegen met een vork in de hand en een servet op schoot, want deze stad heeft buitengewoon veel goede restaurants. Een van de hoogtepunten is het met een Michelinster bekroonde restaurant Olivijn. In dit restaurant in één van de mooiste en oudste panden van Haarlem kan je ultiem culinair genieten en ontspannen. Chef Menno Post presenteert zijn menu persoonlijk aan tafel en het ontbreekt de gast aan niets. Er wordt zoveel mogelijk gewerkt met biologische producten van eigen bodem en uit onze eigen Noordzee. Je geniet hier van een vijfgangenlunch, maar kunt er ook terecht voor een zakelijke vergadering of een luxe diner. Een andere favoriet is Fishbar Monk, vooral voor liefhebbers van fruits de mer en shared dining. Op de kaart staat onder andere een fijne bisque van langoustine en noordzeegarnaal met saffraanroom, maar ook scheermessen met knoflook, peterselie en rode peper. Liever iets traditionelers? Dan is ook een heerlijke fish and chips niet taboe. Zet de tafel vol lekkers en prik vooral een vorkje mee met je buur. 

Cultureel de middag door

Na de lunch is het tijd om de culturele kant van Haarlem te ontdekken in een van de vele musea. In het Frans Hals Museum zijn ongeëvenaarde werken van oude meesters (locatie hof) en hedendaagse kunstenaars van internationale allure (locatie hal) te bewonderen en in het Teylers Museum, het eerste en oudste museum van Nederland, staat vooral de kunst van de wetenschap centraal. Maar Haarlem kent naast deze grote sterren nog veel meer leuke musea. Een andere klassieker is Museum Haarlem, het thuis van Allemaal Haarlemmers, een tentoonstelling over Haarlemse burgers door de jaren heen, van doodgewoon tot wereldberoemd. Bezoek daarnaast ook ‘Museum of the year 2022’ Museum van de Geest, waar prikkelende kunstwerken je aan het denken zetten over stigma’s en het belang van mentale gezondheid. Hier zijn ze gefascineerd door het kunstwerk tussen onze oren, want niets is zo divers, uniek, krachtig en tegelijkertijd kwetsbaar als de menselijke geest.

 
Wonderlijke architectuur uit de Franse tijd is te aanschouwen bij Museumhuis Barnaart. Dit prachtige gebouw dateert uit 1804 en was één van de meest bijzondere bouwopdrachten van die tijd. De rijke koopman Philip Barnaart liet zijn ontvangsthuis aan de Haarlemse gracht bouwen door Abraham van der Hart, die niet alleen als architect, maar ook als artistiek leider aan de slag ging. Alle ontwerpen, van kapitelen aan de voorgevel tot de deurknoppen binnen, dragen zijn signatuur. Dit haast on-Nederlandse stadspaleis is je tijd en aandacht absoluut waard. Zo vond namelijk ook de broer van de Napoleon, die het huis in 1807 een bezoek bracht. 

 
Hét concertgebouw van Haarlem, de Philharmonie, bevindt zich in hartje Haarlem. Met de beste kamermuziekzaal van Europa én de imponerende Grote Zaal bieden zij je inspiratie, stof tot nadenken, maar vooral een zorgeloos avondje uit. Daar bovenop is het een plaatje om te zien, dus ook zeker één voor op het programma.

 
Voor de wijnliefhebber

Laat de intrigerende verhalen aan het eind van de dag rustig op je inwerken onder het genot van een borrel. Die vind je bij wijnbar VIQH (Vin Qualité Haarlem). Deze stijlvolle wijnbar, gevestigd in de oude woning van Frans Hals, staat bekend om haar uitstekende kwaliteit en is daarmee de perfecte plek voor echte wijnliefhebbers. Strijk neer om te genieten van één van de ruim 120 kwaliteitswijnen of ga voor een proeverij als je geen keuze kunt of wilt maken. De proeverij van Viqh is ook ideaal om een zakelijke meeting of een congres mee af te sluiten.

Wederom aan tafel

Na zo’n voortreffelijke wijnproeverij moet het diner natuurlijk ook van de hoogste kwaliteit zijn. Bij Michelinrestaurant Ratatouille ben je dan zonder twijfel aan het juiste adres. À la carte genieten van heerlijke gerechten zoals noordzeekrab, foie gras, coquilles, zwezerik of, natuurlijk, ratatouille! Liever een menu? Ook dat kan. Voor zowel de alleseter als de vegetariër is een speciaal menu de chef opgesteld. Geniet van vier, vijf, zes of zelfs zeven gangen ultieme verwennerij. Uiteraard met bijpassende wijnen.

 
De zachtste dekens

Aan het eind van de dag kom je tot rust in één van de vele hotels die Haarlem rijk is. Op zo’n tien minuten lopen vanaf het station, middenin het centrum van de stad, ligt het Amrâth Grand Hotel Frans Hals met smart op je te wachten. Dit prachtige 4-sterrenhotel beschikt over 82 luxe kamers, een sfeervolle lounge en een gezellige hotelbar. Maar ook hotel Carlton Square, gelegen aan het Frederikspark, is een ideale plek voor je verblijf. Je zit hier vlakbij het bruisende leven van de binnenstad, maar bent ook zo in de natuur. Verder is Boutiquehotel STAATS, gevestigd in een voormalig schoolgebouw aan de rand van het stadscentrum van Haarlem, een aanrader. Iedere hotelkamer is anders en alle ruimtes zijn met aandacht voor detail ingericht. Hier kun je slapen, dineren en vergaderen net buiten het rumoer van het stadscentrum, op slechts twee minuten van het station.

 
Een nieuwe dag

Start je dag met een heerlijk ontbijt buiten de deur, bijvoorbeeld bij het geliefde PIP Deli aan het Lorentzplein. Hier serveren ze naast klassieke ontbijtgerechten als eggs benedict of een gebakken eitje ook frisse (vegan) yoghurt met granola of citroen ricotta pancakes in Amerikaanse stijl. Natuurlijk met een heerlijke kop koffie, thee, een sapje of een verse smoothie.

En nog veel meer…

In Haarlem is zo veel moois te ontdekken dat je gemakkelijk een week kunt vullen. Naast het bovenstaande programma is er in de stad natuurlijk nog veel meer te doen. Denk bijvoorbeeld aan evenementen zoals de Honkbalweek in juli, de Open Monumentendag in september en de Kunstlijn in november. Daarnaast ben je vanuit Haarlem binnen no-time op het strand om heerlijk uit te waaien. Deze stad is ideaal voor een fijne midweek weg. Hier bruist het ook doordeweeks van het leven, maar wordt het niet drukker dan gezellig druk.

Zakelijk Haarlem

Op zoek naar een geschikte locatie voor een congres, evenement of zakelijke meeting? Dan biedt Haarlem Convention Bureau een uniek aanbod aan locaties in Haarlem en omstreken. Van moderne architectuur tot het oudste museum van Nederland. Van een kerk met spannende verhalen tot herenhuizen die de sfeer van toen ademen: Haarlem inspireert en is daarmee de ideale locatie voor een zakelijk bezoek. Daarnaast ligt de stad centraal in de randstad en is ze daardoor gemakkelijk te bereiken met het OV en met de auto.

Enkhuizen is een stad met een rijke historie. Je vindt hier vele prachtige monumentale gebouwen en verdedigingswerken die bewaard zijn gebleven. De geschiedenis is hier nog volop aanwezig, maar de stad biedt ook veel ruimte voor ontspanning. In Enkhuizen is het goed toeven!

In Enkhuizen lijkt de tijd hier en daar te hebben stilgestaan. Bezoekers beschrijven het stadje dan ook wel als een levend museum waar je nog altijd de sfeer van de Gouden Eeuw kunt proeven. Een stadswandeling of rondvaart is dan ook een leuke manier om de stad te ontdekken.

Breng zeker ook een bezoek aan de Zuiderkerk. De middeleeuwse gewelfschilderingen die hier te bewonderen zijn, zijn de grootste in heel Nederland. De 54 taferelen vormen samen een uniek kunstwerk van maar liefst 1300 vierkante meter. Een deskundige van de Rijksdienst voor het Culturele Erfgoed vond het kunstwerk zelfs zo bijzonder dat deze het betitelde als de ‘Nachtwacht van Enkhuizen’.

De Westerkerk is ook zo’n pronkstuk. De bouw van dit imposante godshuis startte in 1427 en zou bijna 100 jaar duren. Neem je in het zuiderportaal de wenteltrap naar boven, dan waan je je 400 jaar terug in de tijd. Hier vind je de Librije van Enkhuizen, het is de enige zeventiende-eeuwse stadsbibliotheek die op haar oorspronkelijke locatie bewaard is gebleven. 

Een ander pareltje is het idyllische Snouck van Loosenpark, een van de eerste sociale woningbouwprojecten van Nederland. Maria Margaretha Snouck van Loosen (1807-1885) had in haar testament bepaald dat na haar dood het hele familiekapitaal ‘teruggegeven’ moest worden aan de stad. Naast een ziekenhuis en een bejaardenhuis voor dames moest er ook huisvesting voor arbeidersgezinnen gerealiseerd worden. In 1897, twaalf jaar na haar dood, werd het Snouck van Loosenpark met 51 woningen geopend.

En zeg je Enkhuizen, dan zeg je ook de Drommedaris. Alles in deze bijzondere vestingtoren ademt cultuur. Met voorstellingen op het gebied van muziek, theater, film en meer. Begin vorig jaar is Cinema Enkhuizen uitgeroepen tot een van de vijf fraaiste bioscopen van Nederland. De Enkhuizer bioscoop wordt gewoonlijk in één adem genoemd met Tuschinski, door het Britse Time Out Magazine uitgeroepen tot de mooiste bioscoop van de hele wereld! 

Een dag in Enkhuizen sluit je in stijl af met een hapje en een drankje aan het water. Kies een fijn terras of loungeplek en geniet van een wijds uitzicht over het IJsselmeer en voorbijvarende bootjes. Een luxe vakantiegevoel verzekerd.

De komende maanden staat Friesland in het teken van kunst en cultuur. Op vrijdag 6 mei is Arcadia gestart: een honderd dagen durend cultureel programma, gemaakt door gerenommeerde nationale en internationale kunstenaars én, zoals dat gaat in Friesland, door de mienskip. Door middel van theater, dans, zang, fotografie, lezingen, discussies, beeldende kunst, literatuur en poëzie nodigt Arcadia bezoekers uit om na te denken over de wereld waarin ze (willen) leven.
 

Arcadia is een triënnale en keert iedere drie jaar terug met een nieuw programma. In deze eerste editie staat de vraag centraal wie we willen zijn als voorouder voor de komende generaties. Wat willen we nalaten aan onze kinderen en kleinkinderen? Hoe ziet de wereld eruit waarin wij willen leven? “De wereld verandert en het is belangrijk om met andere ogen, en vooral met andermans ogen, te kijken naar deze veranderende wereld”, vertelt Sjoerd Bootsma, artistiek leider van Arcadia. ”Kunst helpt ons daarbij. Kunstenaars maken ontwikkelingen voelbaar waarvoor soms nog geen woorden zijn. Daarmee maken zij het pad vrij voor nieuwe verhalen
en perspectieven.” 

Kunst en cultuur van stad tot Wad

Van 6 mei tot en met 14 augustus biedt Arcadia een podium aan makers en doeners die de wereld willen veranderen. Bezoekers zien een wandelend bos in stadse straten, drama’s op de Friese kliffen, kunstwerken in het park, dansers in verlaten loodsen en muziek op het Wad. Soms groots en meeslepend, soms klein en intiem. 

 
Bosk spreekt voor de natuur

Een van de grote projecten van Arcadia is Bosk: meer dan duizend bomen die stuk voor stuk door vrijwilligers worden verplaatst door de straten van Leeuwarden. Iedere keer naar een andere locatie, waar het bos een aantal dagen blijft staan. Bosk geeft de bomen en de natuur een stem. Wat kunnen we leren van bomen en hoe kijkt het bos naar de mensenwereld? Is het niet tijd om het helemaal anders te doen? In het bos gebeurt van alles. Het is steeds in beweging en het bruist van de licht- en geluidskunst en van de pop-up voorstellingen. 

 
Daarnaast zijn er meer dan zestig events verbonden aan Bosk, zoals Onderwatervermoeden: een expositie van abstracte, herkenbare, rauwe en tegelijkertijd kwetsbare sculpturen van Maartje Korstanje. Of de Miniature People-wandelroute, langs piepkleine tafereeltjes van bomenplanters en tuiniers, fietsers en zonnebadende mini-mensjes, gemaakt door kunstenaar Michel Tilma. Productiehuis Explore the North presenteert een literair, wetenschappelijk programma over de taal van bomen, en zo zijn er nog 57 andere events die allemaal in het teken staan van de natuur, het klimaat en onze veranderende wereld. 

 
Paradys, voor kritische kijkers en liefhebbers van natuurschoon

Een ander groot project is de kunsttentoonstelling Paradys. Nationale en internationale kunstenaars exposeren in en rondom voormalige landgoederen, vorstelijke tuinen en prachtig natuurschoon in de bossen van Oranjewoud. Artistiek leider Hans den Hartog Jager nodigde topkunstenaars uit om nieuw werk te maken, geïnspireerd door de omgeving en de rijke geschiedenis van Oranjewoud, dat ooit is aangelegd door de Friese Nassau-familie. Door middel van hun kunstwerken geven de kunstenaars kritisch commentaar op de buitenwereld, of zetten ze hun kunst in om Oranjewoud nog mooier en paradijselijker te maken.

Ervaar de aarde van een afstand

Naast Bosk en Paradys zijn er talloze kleinere projecten, die de moeite van een bezoek waard zijn. Wie bijvoorbeeld de aarde wil zien zoals de bemanning van de Apollo 17 haar zag in 1972, kan een bezoek brengen aan reizend kunstwerk Gaia: een verlichte aardbol van zeven meter doorsnee, gemaakt door de Britse kunstenaar Luke Jerram. Bezoekers ervaren bij het zien van dit kunstwerk een gevoel van ontzag en een diep besef van de onderlinge verbondenheid van het leven op aarde. 

Franse impressionisten logeren in Leeuwarden

In het Fries Museum in Leeuwarden is de tentoonstelling À la campagne. Hiervoor zijn de Franse impressionisten uit Museum Boijmans Van Beuningen tijdelijk naar de Friese hoofdstad verhuisd. Er zijn ruim negentig schilderijen en tekeningen van kunstenaars als Cézanne, Monet, Pissarro, Gauguin, Van Gogh, Sisley en Boudin. Ze laten de ontwikkeling zien van deze ‘Franse blik’, van de School van Barbizon tot het (post)impressionisme. Ook kunstenaars uit Nederland, zoals Maris en Weissenbruch, hebben hieraan bijgedragen en zijn te zien in het
Fries Museum.

 
Anders, eigenzinnig en buiten de kaders

Het internationale podiumkunstenfestival PAFFF heeft een vernieuwend programma samengesteld met kunstenaars die de wetten van het theater ter discussie stellen en grenzen verleggen. Het zijn eigenwijze voorstellingen van onder andere Philippe Quesne, Doris Uhlich, Lia Rodriques, Cia Hiato en Gabriela Da Cunha. 

 
Kortom, Friesland bruist deze zomer van de zinnenprikkelende activiteiten, voorstellingen en exposities. 

Ontdek de stad

In de historische binnenstad zie je het rijke verleden van Leeuwarden terug. Er staan zelfs twee paleizen in het centrum: het Stadhouderlijke Hof en het Princessehof. Ook tref je in het hart van de stad de Nieuwestad, waar vele kleine winkelstraatjes op uitkomen.  Vergeet vooral niet te stoppen voor een aantal shops zoals de Klup de Dag. Hier vind je een originele collectie met verse denim, sneakers, design en een kop warme koffie. In-house kapper Blend By Jordan voorziet je meteen van een frisse coup. Ga vervolgens naar één van de vele mooie musea die de stad kent. In het Fries Museum geniet je van topexposities zoals ‘à la campagne’ met bekende werken van Franse meesters als Claude Monet. 

Niet alleen ademt de stad geschiedenis en kun je er genieten van kunst van de impressionisten, maar de stad kent ook een groot aanbod van moderne kunst. Ga bijvoorbeeld met een lokale gids op pad langs de meest geweldige graffitikunst. 

Een andere manier om de stad te verkennen is per boot. Dobber op een fluitsterboot van Greenjoy door de stad of laat je varen in een Venetiaanse gondel. En Bosk mag je zeker niet missen: honderd dagen lang kleurt elke week opnieuw een ander deel van de binnenstad groen. Er lopen meer dan duizend grote en kleine bomen door de stad. Dit ‘wandelende’ bos geeft de bomen -en daarmee de natuur – een stem. Wat kunnen wij van bomen leren en hoe kijkt het bos naar de mensenwereld? 

Friese Festivals 

De Prinsentuin is al jaren een geliefde plek in de Friese hoofdstad voor kleinschalige concerten en evenementen. Op zomerse zondagmiddagen vinden er prachtige, sfeervolle, eigenzinnige en bijzondere activiteiten plaats in de Prinsentuin; geniet van diverse singer-songwriters terwijl je danst of lekker luiert in het gras. 

Hou je meer van festivals? Dan kun je je hart ophalen, want het mooiste en kleinste dorp van Nederland komt deze zomer weer naar Leeuwarden, namelijk het Welcome to The Village festival. Dit jaar vieren zij hun tienjarig jubileum en dat wordt groots gevierd met zeventig acts, van over heel de wereld, verdeeld over drie dagen (van 15 tot en met 17 juli). Slenter door de binnenstad en geniet van gevestigde festivalhelden of aanstormende talenten en alles daartussenin. 

En naast muziek staan ook theater, dans, innovatie, kunst en design op het programma. De liefhebber van wat rustigere muziek kan heerlijk genieten bij CityProms: het grootste Klassieke Muziekfestival van het Noorden. Van 22 tot en met 26 juni vindt CityProms plaats op verschillende plekken in de binnenstad van Leeuwarden. Het hoofdpodium op het Wilhelminaplein is het kloppend hart van het festival en de entree voor alle concerten en optredens is gratis. 

Luxe overnachten in Leeuwarden

Wil je slapen tussen de post? In Leeuwarden kan het! Post Plaza is gevestigd in het voormalig postkantoor van Leeuwarden. Hier kun je heerlijk overnachten terwijl je geniet van elk detail waar zorgvuldig over is nagedacht. Van het theelepeltje tot aan het lampje naast het bed. 

En ben je liever toe aan rustig nachtje in de natuur na een dag in de stad? Check dan in bij hotel Weidumerhout. Hier kun je heerlijk overnachten in tiny-houses op een landgoed van drie en een halve hectare net buiten de stad, met een prachtig weids uitzicht. 

Wil je de rust ervaren, maar de stad niet verlaten? Dan zit je goed bij De Olde Signorie. Een juweel van een Bed & Breakfast waar de vier salons de ideale uitvalbasis vormen om te werken of te recreëren in Leeuwarden. 

Culinaire hoogstandjes 

En terwijl er wordt genoten van kunst en cultuur moet er natuurlijk ook goed gegeten worden. Voor een goed begin van de dag of lekker tussendoortje ga je naar Lazy Lemon voor heerlijk huisgemaakt gebak, verse pannenkoeken en koffie.

Voor de lunch zit je goed bij Proefverlof. Gevestigd in de oude gevangenis van Leeuwarden met een heerlijk terras aan het water is dit de perfecte plek om even uit te rusten van een druk dagje in de stad en wanneer je met een boot door Leeuwarden vaart kun je naar de ‘Drijf-thru’ van Proefverlof voor een hapje en drankje to-go. 

De dag sluit je uiteraard goed af met een heerlijk biertje bij Speciaalbiercafé De Markies. En als de dag nog geen hoogtepunt was dan is dat wel het diner bij Élevé. Dit restaurant bevindt zich op de elfde etage van het WestCord hotel en is onlangs nog bekroond met een Bib Gourmand. 

Komende evenementen:

Op 4 en 5 juni vindt in de haven het foodfestival SPIJS! Plaats. Of kom op 17, 18 en 19 juni naar Lekker Venlo, het culinaire evenement van de regio. 

Geniet van de lekkerste wijnen uit de regio, binnen- en buitenland op zaterdag 23 juli tijdens het Op Dronk Wijnfestival in het Wilhelminapark in hartje Venlo!

De zomer komt er weer aan en dat betekent korte mouwen, blote benen en natuurlijk open schoenen. Maar wanneer je last hebt van kalk- of schimmelnagels trekt dat idee je misschien niet zo aan. Gelukkig zijn kalk- en schimmelnagels eenvoudig thuis te behandelen met natuurlijke producten.

Als je last hebt van kalknagels, heb je een schimmel in de nagel van je tenen of vingers. Dit kan vervelend zijn, maar is niet gevaarlijk. Echter, de nagels worden vaak gelig, groen of bruin, worden dik en brokkelig en kunnen loslaten, dus vanuit esthetisch oogpunt kan het toch fijn zijn om de nagels te behandelen.

 
Een van de beste manieren om van kalknagels af te komen, is door het gebruik van een product met oregano olie. Oregano olie wordt gewonnen uit wilde oregano, een familielid van de oregano die we allemaal kennen vanuit de Italiaanse keuken. Wilde oregano bevat onder andere carvacrol en thymol, stoffen die geneeskrachtige eigenschappen bezitten omdat ze bacteriën, gisten, schimmel en parasieten tegengaan, zo stelt de Ortho Health Foundation. De ontdekking van de geneeskrachtige werking van oregano olie gaat al terug naar de oude Egyptenaren. Zij waren al bekend met de gezonde eigenschappen van de olie en gebruikten de wilde oreganoplant om wonden te reinigen.

Vandaag de dag komt oregano-olie opnieuw meer in de belangstelling te staan. Nu antibiotica resistentie steeds vaker voorkomt gaat men op zoek naar andere middelen om schimmels en bacteriën te bestrijden. In sommige gevallen kan oregano olie hiervoor een uitkomst bieden. Zo gebruiken boeren oregano olie vaak als toevoeging in de voeding van het vee. De olie heeft een goede werking op het maag-darmsysteem, waardoor de dieren (zowel vee als kleine huisdieren) op een natuurlijke manier gezonder worden. Ook zorgt dit ervoor dat de hoeveelheid antibiotica in diervoeding omlaag kan, waardoor wij als mens dit ook minder binnenkrijgen.

Maar ook voor mensen kunnen producten met oregano olie, zoals sprays of oliën waarin wilde oregano verwerkt is, bijdragen aan de gezondheid, onder andere bij de bestrijding van kalknagels. Je brengt deze producten twee keer per dag rechtstreeks aan op de nagel, net zo lang tot de schimmel helemaal verdwenen is. Daarna kan je twee keer per week de nagels met olie blijven behandelen om ervoor de zorgen dat de schimmel niet terugkeert. Daarnaast is het ook aan te raden om een speciale schoenspray met oregano olie in de schoenen te spuiten om herbesmetting te voorkomen.

 
En niet alleen bij schimmelnagels doet oregano olie wonderen. Ook voor wratten, een andere hardnekkige aandoening veroorzaakt door het humaan papilloma virus, kan de olie een geneeskrachtige werking hebben. Oregano olie werkt immers antimicrobieel en heeft een diepreinigende werking. Let er echter wel op dat de olie niet puur op de huid aangebracht kan worden, omdat dit irritatie kan veroorzaken. Speciale producten voor wratten met oregano olie bevatten vaak extra verzorgende ingrediënten waardoor de huid niet alleen gereinigd wordt, maar ook verzorgd. Enkel de wrat wordt door deze oliën aangetast.

Oregano olie is dus de perfecte natuurlijke manier om van schimmelnagels en andere kwaaltjes af te komen en is daarnaast ook nog eens heel duurzaam. Oregano kan gewoon in Nederland gekweekt worden, waardoor het geen verre reis af hoeft te leggen en er dus minder CO2 uitgestoten wordt.

Maassluis is een echte sleepboothavenstad en de enige ter wereld. Met een vloot vol historische sleepboten en bergingsvaartuigen ligt er een rijke geschiedenis in de binnen- en buitenhaven. Maassluis en water zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De eerste stad aan de Waterweg, een binnen- en buitenhaven met vele sleepboten, eeuwenoude vlieten die dwars door het historische stadshart lopen… het water en het maritieme aspect zijn overal terug te zien en vinden. Ontdek bij een bezoek aan de binnen- en buitenhaven het belangrijke maritieme aspect van de stad.

 
De schepen

Sleepboten zijn krachtpatsers en ze spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van de scheepvaart. De Nieuwe Waterweg werd in 1872 geopend en vanaf dat moment groeide de sleepvaart in Rotterdam en omstreken. Maassluis werd wereldberoemd door het sleepvaart- en bergingsbedrijf Smit-Tak. Die rijke geschiedenis kun je in Maassluis ontdekken en beleven. Naast de unieke collectie sleepboten en bergingsvaartuigen, heeft Maassluis een beurtschip met hijstuig, een loodsboot en sinds kort ook een replica van een trekschuit. Ook heeft Maassluis het enige Sleepvaartmuseum ter wereld. 

Bruinvisch, Tonijn en Steenbank vormen samen de kleine vloot die op zaterdagen in het vaarseizoen het vaarschema invullen. Zij kunnen ieder 12 passagiers meenemen. Andere schepen worden ingezet bij evenementen en arrangementen, of zijn open voor bezichtiging. Er zijn mogelijkheden schepen te boeken voor speciale gelegenheden zoals een bruiloft, as verstrooiing, verjaardag of teambuilding.

Maar Maassluis heeft nóg een historisch schip, namelijk een authentieke trekschuit die de zoete wateren van de Delflandse Trekvaarten bevaart, getrokken door een paard. En hoe tof is het om mee te varen op zo’n stukje historie? Dat kan vanaf nu elke zaterdag! Maassluis wil het maritieme erfgoed behouden én benutten! Tickets kun je boeken bij Ervaar Maassluis.

150 jaar Nieuwe Waterweg

Maassluis wordt de eerste stad aan de Waterweg genoemd. Het is dit jaar 150 jaar geleden dat de Nieuwe Waterweg bij Hoek van Holland werd aangelegd en Maassluis werd verbonden met de Noordzee. Het water is een sterk verbindend element en heeft de stad ontwikkeling, bestaansrecht en rijkdom gebracht. Daarom staat dit jaar volop in het teken van het 150-jarig jubileum. Van Rotterdam tot Hoek van Holland worden er vele feestelijke activiteiten georganiseerd. Maassluis sluit hier op aan met een stadsspektakel Pas Halverwege (24, 25 en 26 juni) en vier zondagen in Maassluis met vaartochten en kade activiteiten zoals een ambachtenmarkt en muziek.

Recreëren en verblijven

We hebben genoeg te bieden op recreatiegebied. Veel historische panden zoals de Groote Kerk, het Gemeenlandshuis, het Sleepvaartmuseum, molen de Hoop en het douanehuisje.

Voor kids zijn er twee natuurspeeltuinen. Ben je van plan meerdere dagen in Maassluis door te brengen? Dan komt een goede uitvalsbasis goed van pas! Met het prachtig gelegen Hotel Maassluis, op de kop van de buitenhaven met uitzicht op de Waterweg en diverse, sfeervolle Bed & Breakfasts zijn er vele opties in Maassluis. Ook is het mogelijk om met de camper of boot te overnachten.  

In Maassluis kom je heerlijk tot rust en kan je genieten van de natuur, gezellige horeca, mooie vaartochten, rijke geschiedenis en onbezorgd winkelen. Zo’n heerlijke dag sluit je perfect af of begin je goed in een van de Maassluise slaapplaatsen!

Hotel Maassluis is een prachtig nieuw hotel met zicht op de buitenhaven en de bedrijvige Waterweg. Voor als je echt van luxe overnachten houdt is dit de ideale plek. Ook heeft het hotel een smaakvol restaurant waar je heerlijk kunt ontbijten, lunchen of dineren. 

In Maassluis komen B&B’s als paddenstoelen uit de grond schieten. In heel de stad vind je verschillende soort Bed en Breakfasts: van prachtig uitzicht op het water tot de rust van het achterland of juist in het sfeervolle Stadshart. Tot slot hebben we een passantenhaven, een jachthaven en 2 camperplaatsen aan
de Waterweg. 

Natuurlijk heten de winkeliers in het historische Stadshart en het grote overdekte winkelcentrum Koningshoek je van harte welkom. Ook kent de stad vele gezellige horecagelegenheden met terrassen aan het water. 

 
Lekker sportief op de fiets of gezellig aan de wandel: in Maassluis kom je heerlijk tot rust. Dat kan in de Boonerlucht of langs de Waterweg en Delflandse Trekvaarten. Leer Maassluis beter kennen door een stadswandeling onder begeleiding van een stadsgids! Er zijn diverse routes zoals de historische of Maarten ’t Hart wandeling.

Maassluis is zowel met de auto als de bus en de metro goed te bereiken. Parkeren doe je overal gratis!

Bij vloerverwarming gaat veel meer warmte verloren dan wordt gedacht. Wanneer de vloer niet is geïsoleerd, dan blijkt de onderkant van de vloer zelfs nog warmer dan de woonkamer. Het gevolg daarvan is dat hier de bodem van de kruipruimte warmer is dan de vloer in de woonkamer van de buren die geen vloerverwarming hebben.

Ook bij nieuwere woningen schieten de stookkosten omhoog omdat de vloerisolatie onvoldoende is en vaak gebreken vertoont. Milieu Centraal adviseert bij vloerverwarming minimaal R c= 5,0 m²K/W. Dit is een stuk hoger dan nu nog standaard bij nieuwbouwwoningen is toegepast (Rc = 3,5 m²K/W). 

Gelukkig is er een milieuvriendelijke oplossing, aangeboden door TONZON, waarbij ongeïsoleerde vloeren met gemak Rc = 5,6 m²K/W kunnen krijgen. Wanneer er genoeg ruimte is, is zelfs Rc = 7,1 m²K/W haalbaar. Dan wordt een thermoskussen ingezet waarin vier luchtkamers worden opgesloten. Met deze unieke vloerisolatie krijgen bestaande vloeren veel betere isolatie dan de huidige nieuwbouwwoningen. Bij woningen met vloerverwarming worden in de praktijk besparingen gemeten van veertig procent en meer, maar ook bij woningen zonder vloerverwarming heeft goede vloerisolatie zin. Deze thermoskussens werken op een andere manier dan traditionele isolatiematerialen waardoor de vloer warmer wordt en sneller opwarmt. De vloer wordt zelfs nog warmer dan de lucht boven de vloer. Door de betere isolatie houdt de vloer de warmte langer vast waardoor de thermostaat eerder terug kan. Dit betekent niet alleen meer comfort maar ook meer besparing omdat het stookseizoen én de dagelijkse stooktijd korter worden des te beter de vloer geïsoleerd is. 

Extra besparingen kun je bereiken door je cv-installatie te optimaliseren met radiatorfolie, met vensterbankfolie en ook  bandagefolie. Daardoor kan de besparing oplopen tot vijfendertig procent of meer en de cv-ketel gaat veel langer mee omdat hij minder wordt gebruikt. Zet je cv-ketel ook nog eens op 50°C en kijk of je huis comfortabel warm blijft. Dan kan je daarna gerust overstappen op een warmtepomp. 

 
Nieuwe woningen krijgen standaard Rc = 3,5 m²K/W in de vloer hoewel er vaak vloerverwarming wordt toegepast. Waarom isoleren we begane grondvloeren niet veel beter? Milieu Centraal adviseert voor vloeren met vloerverwarming minimaal Rc = 5,0 m²K/W toe te passen. En wanneer je Rc = 7,0 m²K/W zou toepassen dan halveer je zelfs de warmtestroom ten overstaan van Rc = 3,5 m²K/W. Dat maakt echt een groot verschil wanneer vloerverwarming wordt toegepast maar is ook zeker zinvol bij andere vormen van verwarmen. Daarom is het vierkamer thermoskussen ontworpen waarmee in één klap Rc = 7,1 m²K/W kan worden gehaald. Interessant daarbij is dat hiervoor maar heel weinig materiaal en transportvolume nodig is. Zo is het echt een duurzame oplossing voor woningen met vloerverwarming.

Heerlijk, die vakantiekriebels! Een verre reis is natuurlijk heerlijk en behoort ook weer tot  de mogelijkheden, maar ook dichterbij huis valt er genoeg te ontdekken. Wat te denken van het goed bereikbare Duitsland? De kleurrijke geschiedenis van het Nederlandse vorstenhuis komt hier tot leven op de circa 2.300 kilometer lange Oranjeroute. Bij onze oosterburen liggen immers de wortels van onze koninklijke familie. Het hele jaar door zijn schitterende kastelen en fraaie paleistuinen midden in de mooie natuur te bezichtigen. Deze route kun je zowel met de auto als met de fiets doen. Diverse deeltrajecten zijn voor fietsers met Oranjeroutebordjes bewegwijzerd, een groot deel van de route is via andere bestaande langeafstandsroutes te volgen.  

Een sfeervolle én overzichtelijke tuin: deze combinatie willen we allemaal. Voelt jouw tuin niet aan als één geheel en wil je het daarnaast graag een persoonlijk tintje geven? Kies dan voor één tuinstijl en zorg dat deze volledig bij je past. Houd je van een moderne tuin met een rustige uitstraling, of kies je liever voor een landelijke tuin met veel planten? Wij helpen je graag met het vinden van een tuinstijl die niet alleen bij jouw tuin, balkon of terras past, maar bovenal waar jij het meest blij van wordt en waar je jezelf volledig thuis zult voelen. Zo kun je optimaal genieten van het buitenleven tijdens de zonnige dagen.

Iets wat we steeds vaker in binnen- en buitenruimtes terug zien komen zijn tuinmeubelen met zwarte aluminium frames. Wij begrijpen wel waarom: deze stijlvolle frames zijn niet alleen sterk en onderhoudsvriendelijk, maar ook duurzaam! Binnen de stijlvol zwart tuinstijl worden zwarte aluminium frames met robuust teakhout gecombineerd. Hierdoor ontstaat een gewilde combinatie: de tuin zal namelijk zowel luxe als warmte uitstralen. Wil je nog meer sfeer creëren in de tuin? Decoreer dan je lounge- of tuinset met donkergekleurde tuinkussens. De lange en knusse borrelavonden in jouw tuin zijn dan zeker gegarandeerd. 

 
De aluminium frames van de stijlvol zwart tuinstijl, zien we ook terug in de tuinstijl minimalistisch en design. Bij deze stijl worden de zwarte aluminium frames gecombineerd met grijs teakhout en neutrale kleuren. Zo kan je kiezen voor de kleur taupe of grijs. Door deze elementen te combineren, zorg je voor veel rust in de tuin en creëer je ruimte. Houd je meer van een speelse en natuurlijke uitstraling? Voeg dan olijfgroene tuinkussens toe aan je tuinmeubelen.

Rust, ruimte én vrijheid: het is allemaal te vinden op het prachtige eiland Ibiza. Wil je de laid back sfeer die het Spaanse eiland heeft naar je eigen tuin brengen? Dit kan met de Ibiza bohemien stijl. Kies voor tuinmeubelen met een wit aluminium frame en combineer dit met natuurlijke tinten, zoals wit, lichtgrijs, beige en taupe. Ga voor de échte Ibiza make-over door te kiezen voor tuinaccessoires met opvallende patronen en vrolijke kleuren, zoals turquoise, azuurblauw, paars en groen.

Houd je niet van de opvallende kleuren en patronen die bij de Ibiza bohemien tuinstijl horen, maar wil je wel dezelfde rust en ruimte terugvinden in je tuin? Kies dan voor de eigentijdse tuinstijl modern. Hierbij zijn niet te veel tierlantijnen te vinden en wordt er gekozen voor elementen met strakke lijnen. Dit zorgt voor orde en rust in je tuin, zodat je na een drukke dag optimaal kan relaxen. Om binnen deze tuinstijl meer warmte te creëren, kan je kiezen voor een teakhouten tafelblad. Ligt je voorkeur toch bij een iets strakkere look? Kies dan voor een keramisch betonlook blad op je bar- of tuinset.

Deze keramieken tafelbladen zien we ook geregeld terug binnen de tuinstijl elegant wit. Binnen deze tuinstijl is een chique uitstraling gegarandeerd. De tuinmeubelen met witte aluminium frames worden gecombineerd met lichte en donkere kussens of tafelbladen. Deze kleuren in combinatie met de keramieken tafelbladen, stralen luxe uit. Een groot voordeel van deze keramieken tafelbladen is dat het onderhoudsvriendelijk is. Proost met je vrienden tijdens één van de sprankelende borrels die georganiseerd zullen worden in je net zo sprankelende tuin!

 
De natuur naar je eigen tuin halen: met de landelijke tuinstijl is het mogelijk! Hierbij maakt het niet uit of je nu in een grote stad woont of juist in een landelijke omgeving. De landelijke tuinstijl kun je creëren door te kiezen voor groene vlaktes en een rijke beplanting. Ook is het belangrijk om hierbij te kiezen voor tuinmeubelen en accessoires met natuurlijke tinten. Vaak komen de materialen teakhout, wicker en aluminium terug in de landelijke tuinmeubelen. Spreekt deze tuinstijl je aan, maar wil je dat je tuin een moderne uitstraling heeft? Combineer deze landelijke stijl dan eenvoudig met de moderne stijl. Hiermee creëert u een rustige én warme sfeer. Dat wordt genieten van een goed boek of een gezellige barbecue in de tuin tijdens de warme dagen! 

‘Ik mis de laatste tijd de fut en energie om iets te ondernemen en het kost me dan ook meer moeite om het initiatief daarvoor te nemen, depressief ben ik niet, maar het is niet meer zoals vroeger. Ook is de energie voor de seks sterk achteruitgegaan, terwijl we vroeger een bloeiend seksleven hadden. Ik ben dan wel iets ouder, maar het is toch opvallend.’ 

 
Herken je deze beschrijving? Dan kan het heel goed zijn dat er een tekort aan testosteron in het spel is. Bij een testosterontekort vermindert of verdwijnt het seksueel verlangen, de energie en de spieren nemen af. Soms wordt bij mannen die deze klachten hebben het stempel ‘depressie’ opgeplakt, maar daar is vaak geen sprake van. Natuurlijk kan er sprake zijn van een depressie, maar dan moet er ook pertinente somberheid bestaan en minder zin om te leven, gepaard met zware gedachten. 

Testosteron is een belangrijk stofje voor de man. Het helpt niet alleen seksuele gevoelens op te wekken, maar zorgt er ook voor dat een man zich lekker voelt. Het wordt voornamelijk in de testikels geproduceerd en neemt in de puberteit in hoeveelheid toe waardoor secundaire geslachtskenmerken, zoals beharing, zware stem, groei van de testikels en spiergroei, worden opgewekt en wat ook voor stevige botten zorgt. Het wordt aangestuurd door de hypofyse in de hersenen. De hoeveelheid testosteron neemt toe tot in de dertiger jaren van het leven en daalt daarna weer langzaam met één tot twee procent per jaar. Omdat er zoveel testosteron wordt gemaakt, merk je daar meestal niets van tot na het vijftigste levensjaar. Daarna kunnen langzaam klachten ontstaan, zoals seksuele klachten en afname van de spieren en energie. Een laag testosteronniveau is ook direct gerelateerd aan een kortere levensverwachting, dus het aanvullen van testosteron kan nuttig zijn.

Daarnaast kan je de achteruitgang van het testosteron ook voorkomen. Vooral door gezond te leven, goed te eten en stress te vermijden, maar ook met behulp van weerstandstraining, zoals trainen in de sportschool kan het testosteron langer hoog blijven. Pas als het testosteron onder een bepaalde drempel terechtkomt ontstaan er klachten.

Als de klachten zich voordoen is het slim dit te bespreken met de (huis)arts. Echter, niet elke huisarts is goed op de hoogte van de klachten die zich bij een testosterontekort voordoen. Bij herhaling een bloedtest doen naar het testosteron niveau in het bloed kan daarbij helpen. Het is goed te weten of de capaciteit van de testikels te klein is (geworden) of dat de aansturing van de hypofyse niet goed meer werkt. Als de capaciteit van de testikels te klein is, zal de hypofyse juist harder signalen sturen om te testikels te activeren, door afgifte van een aansturingshormoon. Bij de achteruitgang die te maken heeft met de natuurlijke levensloop is er geen verhoogd aansturingshormoon meer, het wordt allemaal minder. 

 
Gelukkig is er tegenwoordig goede behandeling voor testosterontekort met behulp van testosterongel en in sommige gevallen van ernstig tekort aan testosteron kunnen ook testosteron injecties worden toegediend. Bij de behandeling zal in eerste instantie de energie weer wat terugkomen en pas na heel lange behandeling komt de seksualiteit ook weer op gang. Het nadeel ervan is dat je wel afhankelijk wordt van testosterontoediening omdat door toediening van buitenaf de eigen productie in de testikel daalt. Er is immers al genoeg testosteron in het lichaam. Ook de kwaliteit van het zaad neemt hierdoor af. Bij een kinderwens is het dan ook niet aan te bevelen direct testosteron toe te dienen en zal eerder de hypofyse gestimuleerd worden om de testikels aan te zetten tot de productie van goede kwaliteit zaad.

 
Als er te veel testosteron in het bloed komt kan dat leiden tot bijwerkingen, zoals te dik bloed omdat het beenmerg waar het bloed wordt aangemaakt ook wordt gestimuleerd om meer rode bloedcellen aan te maken. Het advies is om bij genoemde klachten naar de dokter te gaan en om een testosterontest te vragen. Bij een afwijkende uitslag helpt het als een deskundig arts, bijvoorbeeld een endocrinoloog of medisch seksuoloog daarover een oordeel geeft en een behandelvoorstel doet.