De energietransitie zit in Nederland in een hogere versnelling. Waterstof speelt bij de omslag naar een duurzame energievoorziening een vooraanstaande rol. “Het biedt voor ons land unieke economische en duurzame kansen. We zijn hierin al actief en waterstof vraagt kleine aanpassingen aan het aardgasnet”, zegt Ad van Wijk. Hij is hoogleraar Future Energy Systems aan de TU Delft.  

Nederlandse bedrijven actief in de transportleidingensector (transport van aardgas, olie en overige gassen en vloeistoffen) kunnen niet om de herziene NEN 3650 heen. 

3 vragen aan Dominique van der VeldenWat speelt er momenteel in agrarische stallen als het gaat om duurzaamheid?“Een interessante ontwikkeling is bijvoorbeeld de ECO-vloer. Deze melkveevloer is gemaakt van gewapend trilbeton en uitgerust met rubberen inserts. Daarmee zijn we erin geslaagd om het beoogde rendement van het boerenbedrijf te koppelen aan een verbetering voor het dierenwelzijn. Wat nu vooral veel belangstelling krijgt, is dat we er met een constructietoevoeging in zijn geslaagd om de uitstoot van stikstof aanzienlijk te reduceren.”

De Nederlandse overheid heeft de ambitie om de uitstoot van CO₂ met 49% te reduceren in 2030, alsmede het verminderen en uitfaseren van aardgas. Er zijn verschillende manieren om hiervoor te zorgen. De trend bij nieuwe vormen van energieopwekking is het combineren van systemen.

3 vragen aan Nico Dubbelboer, CEO DubexHet gebruik van chemie in de landbouw neemt af. Wat merkt de sector hiervan?“We hebben een moeilijke tijd achter de rug. De opbrengstprijzen in de landbouw stonden onder druk zodat boeren de aankoop van een nieuwe spuit uitstelden. Nu trekt de markt weer aan. Er worden minder middelen gebruikt, onze sector levert de apparatuur om daar efficiënt mee om te gaan. Wij leveren driftbeperkende technieken waarmee middelen zo veel mogelijk op de plant komen en dus minder in het milieu.”

Bij haar aantreden kondigde landbouwminister Carola Schouten al een circulaire landbouw aan. ‘De hele wereld zit te wachten op duurzaamheid, gekoppeld aan de hoge opbrengsten in Nederland.’ Een kringlooplandbouw is essentieel. Volgens Henk Flipsen, directeur van de belangenorganisatie voor de Nederlandse Vereniging voor Diervoeder Industrie (Nevedi), is de export juist essentieel als we een kringlooplandbouw willen. De import van soja uit Latijns-Amerika hoort daar bij. “Want dat is het beste voor het klimaat in de wereld.”

Nederland is hard op weg koploper te worden als om duurzame gewasbeschermingsmiddelen gaat.

Gezond en milieuvriendelijk voedsel vinden we heel belangrijk. Maar voedselproductie zal helaas nooit 100% efficiënt kunnen zijn. Verliezen belasten het milieu en moeten dus tot het minimum beperkt worden. Precisielandbouw op basis van sensoren en satellieten biedt perspectief voor de toekomst. 

De land- en tuinbouwsector staat volop in de belangstelling. Voor oplossingen voor de stikstofcrisis en de uitwerking van het Klimaatakkoord wordt nadrukkelijk naar de boeren gekeken. Die werken hard om te kunnen leveren. Daar gaan ze in de toekomst ook gewoon mee door. Het zal u wellicht verbazen dat wij niet de grote boosdoener in de duurzaamheidsproblematiek zijn. Slechts 14% van de broeikasgasemissie komt op ons conto. De land- en tuinbouw is dan ook de enige producerende sector die minder CO2 uitstoot dan geraamd. Sinds 1990 heeft de sector de uitstoot van broeikasgassen met 19% teruggedrongen. En de laatste 25 jaar heeft de sector ook hun stikstofemissie met 67% gereduceerd.

3 vragen aan Robin Burghard, projectleider BOOSTHoe ondersteun je de Smart Industry?“Door het bundelen van krachten komt de industrie en het ecosysteem op een hoger plan. Ondernemers, onderwijsinstellingen, brancheorganisaties, intermediairs en de overheid werken nauw samen in verschillende projecten aan het realiseren van een concurrerende, sterke en duurzame maakindustrie.

Besparen van energie is de kortste weg naar CO2-reductie. Maar met besparing alleen komen we er niet. Gelukkig bestaat de mogelijkheid om geproduceerde CO2 duurzaam vast te leggen. Niks innovatiefs of ingewikkelds, maar bewezen effectief.

Met een focus op CO₂-reductie willen we ons klimaat behouden, maar reductie vertelt slechts een deel van het verhaal.

Zonne-energie kan bijdragen aan de beoogde CO2-reductie uit het Klimaatakkoord. Peter Molengraaf, voorzitter bij Holland Solar, vertelt: “We moeten ons energieverbruik uit klassieke bronnen met minimaal 35 terrawatt-uur reduceren met behulp van wind-, land- en zonne-energie in 2030. En dit is een heel haalbaar doel. We kunnen zelfs meer voor elkaar krijgen.”

“Dit gebied heeft de grootste concentratie van CO2-uitstoot in Nederland. Juist daardoor kunnen we hier maatregelen nemen die elders moeilijker te realiseren zijn”, legt Allard Castelein, CEO Havenbedrijf Rotterdam, uit. “Bijvoorbeeld de aanleg van grote warmtenetten voor het benutten van restwarmte, maar ook de productie van waterstof. Omdat veel bedrijven zullen overschakelen van aardgas op waterstof is de vraag naar waterstof hier groot en is dit een gunstige locatie om waterstof te maken. Dat maakt dat het hier sneller loont om een waterstofnet aan te leggen en zo producenten en afnemers aan elkaar te koppelen.”

Al jaren verkent Nederland de mogelijkheden voor windenergie als duurzame energiebron. Eerst was het vooral een samenspel tussen boeren en energieleveranciers, maar tegenwoordig wordt er steeds vaker samengewerkt met burgercoörporaties. Dat vertelt Rik Harmsen, specialist wind op land bij de Nederlands Windenergie Associatie (NWEA). In het Klimaatakkoord zijn wind en zon onze belangrijkste duurzame elektriciteitsbronnen. De potentie voor windenergie in Nederland is enorm. “Dat geldt voor wind op land, maar nog meer voor wind op zee”, voegt Hilbert Klok, specialist wind op zee, daaraan toe. Maar waar liggen de uitdagingen voor windenergie? 

Het Klimaatakkoord is reeds gepresenteerd. Maar hoever zijn we met de praktische uitwerking ervan?

De industrie verbruikt voornamelijk warmte gemaakt met fossiele brandstoffen. Daar zit groot potentieel voor een snelle CO2-reductie.

Veranderingen gebeuren allemaal tegelijkertijd, op grote schaal en met een ongekende snelheid. De energietransitie is het voorbeeld van zo’n verandering. En ik maak me zorgen; want het gaat niet goed met onze planeet.

Door mijn verleden als snowboardster denken mensen automatisch dat de winter mijn lievelingsseizoen is. Om heel eerlijk te zijn, kan ik helemaal niet zo goed tegen kou! Daar tegenover staat dan wel dat het winterseizoen extra gezellig is: kachel en kaarsjes aan, de schaatsbaan op en wachten op die ene sneeuwvlok die af en toe in Nederland valt…

De marmerrevival en betonlookrage zullen ook in 2020 nog volop te bewonderen zijn in onze interieurs. Belangrijk hierin is of je voor echt natuursteen gaat of kiest voor een van de ‘niet van echt te onderscheiden’ natuursteenlooks.