Chef-kok Niven Kunz is een voorloper: hij is dé groentekok van Nederland, al jaren. “Chefs moeten hun ogen niet sluiten voor wat er gebeurt in de wereld.”

Bier in blik is nog niet voor iedereen even vanzelfsprekend. Vaak wordt het geassocieerd met laaggeprijsd, stevig alcoholisch bier, bij voorkeur te drinken op de stoep van de buurtsuper. Dit beeld verdient bijstelling: blik blijkt voor verreweg de meeste bieren de ideale verpakking te zijn. Amerikaanse craft brouwers omarmden blik als eerste en nu volgen vele Europese ambachtelijke brouwerijen dit voorbeeld. Hun beweegredenen draaien allen om kwaliteit en grote praktische voordelen.

Meer en meer horecazaken en andere bedrijven kiezen voor watervrije urinoirs. Wie de voordelen op een rijtje zet, snapt waarom.

De afgelopen twintig jaar heeft de keukentechnologie in restaurants zich stevig ontwikkeld. De oven kent tientallen programma’s, de oude gasplaat is ingewisseld voor inductievarianten. Maar in het gastendeel van horecagelegenheden wordt nog volop vertrouwd op traditionele systemen, hoewel ook dit deel nu kennis maakt met innovaties. 

Automatisering van restaurantkeuken leidt tot kwaliteitsverbetering van gerechten.

Welkom in deze bijzondere en relevante campagne over de Nederlandse horeca. Want het zijn dynamische tijden. We leven en werken volgens een ander ritme dan vroeger: eten en drinken worden steeds belangrijker. En we verbinden en ontmoeten anders. De rol van de horeca is belangrijker dan ooit. Onze branche is dé plek waar we onze ogen eindelijk van het scherm halen om elkaar weer eens in de ogen te kijken. Waar we echt even de tijd voor elkaar nemen en ons offline verbinden.

Met MorgenWonen heeft VolkerWessels geleerd om woningbouw door een andere bril te bekijken.

De huidige golf van voornamelijk jihadistisch terrorisme zoals we die nu kennen heeft ervoor gezorgd dat we in Nederland al een aantal jaar in het op één na hoogste dreigingsniveau leven. Stabiele internationale betrekkingen zijn juist nu hard nodig, maar deze wankelen, onder andere door het onvoorspelbare buitenlandbeleid van de Verenigde Staten.

Robots worden steeds intelligenter, maar in snel veranderende situaties met sociale interactie zoals stadsverkeer laat AI (Artificial Intelligence) het afweten. Mensen moeten betekenis geven.

3 Vragen aan, Shasta Rötscheid
Advocaat arbeidsrecht en ondernemersrecht

De nieuwe coalitie neemt de Wet Werk en Zekerheid (WWZ) op de schop. Verwacht u dat dat voor werkgevers gunstig uitpakt?

‘Dat lijkt er wel op. Sinds de invoering van de WWZ hebben we gemerkt dat het moeilijker is om werknemers te ontslaan. Dat kwam vooral omdat je nog maar één ontslaggrond mocht gebruiken. Dit wordt nu gedeeltelijk teruggedraaid, zodat werkgevers weer meerdere gronden mogen combineren, zoals disfunctioneren in combinatie met een verstoorde arbeidsrelatie. Verder komen er vooral voor het MKB maatregelen voor de transitievergoeding en wordt het weer mogelijk om tijdelijke contracten aan te bieden gedurende drie jaar.’ 

De WWZ levert werkgevers niet echt zekerheid. Wat kunnen werkgevers nu het beste doen? 

‘Het is vooral verstandig om de ontwikkelingen op de voet te volgen. Zo wil het kabinet ook de mogelijkheden voor nulurencontracten en payrolling beperken en de wet DBA weer vervangen. Het is zaak hier tijdig op in te springen en alle contracten op tijd aan te passen.’

Valt er al iets concreets te zeggen over de uitkomst?

‘Nee. De verwachting is dat de meeste maatregelen pas in 2019 van kracht zullen zijn.’

Airbnb maakt geen bed zelf op, maar biedt dagelijks miljoenen reizigers onderdak. Uber is de belangrijkste taxidienst ter wereld, maar heeft geen eigen auto op de weg. Ze hebben de gevestigde orde flink weten te verstoren door het toegankelijker maken van producten en diensten.

Aan mij de eer om namens de FEI een paar inleidende woorden te zeggen over de vele facetten en kenmerken die de hippische sport zo uniek, veelzijdig en fascinerend maken. 

Restaurants spelen vaker in op klanten die bewuste voedingskeuzes willen maken. 

Banken en verzekeraars nemen de verantwoordelijkheid om een maatschappelijke rol te vervullen bij beleggen. Duurzaam beleggen wordt  mainstream. Het financiële rendement is zeker zo aantrekkelijk als bij een traditionele belegging.

In het huidige e-commercelandschap verloopt de customer journey niet via één, maar via meerdere kanalen. De fysieke winkel als verkooplek heeft er tal van online alternatieven bijgekregen. Om de doelgroep te bereiken, is het meer dan ooit noodzakelijk om de juiste omnichannel-strategie te volgen.

Omnichannel komt er in de basis op neer dat je de klant benadert daar waar je hem kunt vinden, stelt Carlien Laarman, freelancer in online marketing & communicatie. Dat kan offline in de winkel zijn, maar dat kan ook online, op het moment dat hij achter zijn pc zit, of al surfend op zijn smartphone. Het klinkt allemaal simpel, maar de praktijk blijkt toch behoorlijk weerbarstig. “Als je kijkt naar franchiseorganisaties, dan was het de afgelopen jaren lastig te meten of de online verkoop viel te danken aan de centrale inspanningen of aan de decentrale activiteiten van de ondernemer. Dat wordt nu steeds makkelijker meetbaar.”

Daar waar de klant is, heeft wat Carlien Laarman ook te maken met het bereiken van de mindset van de klant. En dat heeft tegenwoordig steeds meer van doen met vraagstukken als duurzaamheid. “Klanten zijn (gelukkig) steeds kritischer. En dus wordt het voor ondernemers steeds belangrijker om duurzamer te zijn”, stelt ze, waarbij ze tevens aantekent dat er steeds meer concepten opkomen die aansluiten bij die ontwikkeling. Zelf heeft Carlien Laarman mede geïnvesteerd in enkele winkels van WAAR en Happy Tosti, een formule die tosti’s maakt en serveert door medewerkers met een arbeidsbeperking.

Ondernemerschap staat voorop. Daar is geen discussie over. Een ondernemer die zijn huiswerk niet op orde heeft, zal moeite krijgen om een geschikte financieringsvorm te vinden. Daarnaast geldt dat franchisenemers vaak een streepje voor hebben, te meer omdat er een serieuze samenwerking bestaat met de franchiseorganisatie.

Suzanne Boot is Directeur Franchise bij ABN AMRO Bank. Vanuit die positie trekt ze nauw op met franchisenemers en franchisegevers om gezamenlijk te zoeken naar de ideale financieringsvorm. De driehoekssamenwerking tussen bank, franchiseorganisatie en ondernemer opent vaak deuren, benadrukt ze. “Wat je kunt stellen, is dat door de betrokkenheid van de organisatie bij de franchisenemer deze eerder in aanmerking kan komen voor iets betere financieringsvoorwaarden. Bijvoorbeeld doordat de franchisegever een terugkoopverklaring afgeeft of andere zekerheden verstrekt. Een ander voordeel is dat er eerder duidelijkheid bestaat over de mogelijkheden, te meer omdat onze relatiemanagers veel kennis van zowel de sector als de franchiseformule hebben”, stelt Suzanne Boot. 

Laat onverlet dat er in de crisisjaren ook franchisenemers failliet zijn gegaan. “Jawel, maar onze ervaring leert in ieder geval dat het aantal probleemkredieten bij franchisenemers een stuk lager ligt dan bij reguliere MKB-bedrijven. Ook hier geldt weer dat dit te maken heeft met de sterke betrokkenheid van de franchiseorganisatie.”

Startende ondernemers worden vaak afgerekend op hun cognitieve prestaties. Als ze hun kasboek op orde hebben, dan zal het wel goed komen, luidt de aanname. Toch is dat niet helemaal meer van deze tijd. Soft skills zijn tegenwoordig minstens zo belangrijk. Misschien zelfs van meer importantie, benadrukt Jan Heinen van Pluc!, een organisatie die financiële professionals traint.

Veel ondernemers werken nog met concepten en managmentmethoden die zijn ontwikkeld in de vorige eeuw. “Er bestaat een heilig geloof in cijfers en budgetten. Als je kijkt naar succesvolle ondernemers dan heeft dat echter veel meer van doen met hun persoonlijkheid en de manier waarop ze in contact staan met andere mensen”, zegt Jan Heinen.

Rechtlijnigheid heeft zijn langste tijd gehad. Want als je zo redeneert, dan zou het puur gaan om de laagste prijs. “Maar waar het nog meer om gaat, is de gunfactor. Hoe goed ben je in gesprekken en wie gunt jou business?”

Franchising gaat niet alleen over ondernemerschap. Dat gaat ook over het franchisecontract. Jorg van de Peppel, advocaat bij Pep Legal, zet 11 praktische tips op een rij. 

Stel vragen en doe onderzoek. Een professionele franchisegever zal een nieuwsgierige, doordachte en zakelijke opstelling van een aspirant-franchisenemer op waarde kunnen schatten. 

Wees je bewust van je privé-aansprakelijkheid. Als je handelt als eenmanszaak of v.o.f. dan ben je in privé aansprakelijk voor betalingsverplichtingen. Als je een B.V. hebt, ga dan na of in het franchisecontract staat dat je toch in privé hoofdelijk aansprakelijk bent.  

Franchiseformule en Rayon. Als franchisenemer krijg je het recht om gebruik te maken van een zakelijk concept. Vaak is dit recht gekoppeld aan een exclusief rayon. 

Krijg ook duidelijkheid over wat je franchisegever doet aan begeleiding en ondersteuning.

Ga na welke vrijheid je als franchisenemer hebt. Veel franchisecontracten bevatten een non-concurrentiebeding voor de duur van de franchiserelatie. Denk na welke vrijheid je wil hebben om andere activiteiten te ontplooien tijdens de franchiserelatie. 

Wat als je tussentijds wil stoppen als franchisenemer en de aangegane overeenkomst wil beëindigen? Ga na wat dan de mogelijkheden zijn!

Check ook of je ervoor tekent dat je na het eindigen van de franchiserelatie gebonden bent aan een postcontractueel non-concurrentiebeding. 

Belangrijk is ook dat je duidelijkheid hebt over de verkoopprocedure als je stopt als franchisenemer. 

Check of Nederlands recht van toepassing is en of de Nederlandse rechter bevoegd is kennis te nemen van een eventueel geschil. 

Welke andere documenten heb je nodig? Franchisegevers verwijzen in het franchisecontract met regelmaat naar andere documenten en contracten. Denk bijvoorbeeld aan een IT-licentiecontract en een huurcontract. 

En ten slotte: alle voor jou als franchisenemer belangrijke zaken moeten in het franchisecontract worden vastgelegd. 

Jeroen Sterk, advocaat Ludwig & Van Dam franchiseadvocaten  

Vindt u dat formele wetgeving wenselijk is? 

“We kennen de goede en slechte voorbeelden in de afhankelijkheid van de franchisenemer. In 2014 publiceerden wij samen de Universiteit van Leiden hierover al een uitgebreid wetenschappelijk artikel ‘Codificatie of zelfregulering in de Franchisesector, waarin de vraag hoe dat op te lossen centraal stond. De vragen die bij alle nieuwe wetgeving moeten worden gesteld: welke regels gaan welke problemen oplossen; zijn die eenvoudig te handhaven en vormen deze een nuttige aanvulling op het bestaand juridisch instrumentarium? Ons kantoor publiceert periodiek statistieken over franchisegeschillen. Feiten dus. Daaruit blijkt dat zich met name geschillen over prognoses, - wijziging van - bedingen in de franchiseovereenkomst, veelal concurrentiebedingen en beëindiging van de franchiseovereenkomsten - inclusief goodwill discussies – voordoen. Onderwerpen die de aandacht hebben van de wetgever.”

Welke aspecten zijn volgens u het meest belangrijk voor evenwichtige afspraken tussen franchisegever en franchisenemer?

“Prognoses, beëindiging, grenzen aan bedingen in de franchiseovereenkomst, inclusief concurrentiebedingen. Hierover oordelen rechters niet zelden verschillend. Het gebrek aan duidelijke normen laat vrijheid voor interpretatie. Het is mijn indruk dat ook niet-gespecialiseerde advocaten soms het bestaande instrumentarium onvoldoende benutten, dan kan de rechter niet anders. Tenslotte is er behoefte aan regulering van collectief overleg en inspraak.”

Geeft een pre-contractuele verhouding tussen franchisegever en franchisenemer zoals het kabinet voorstelt voldoende bescherming? 

“Naarmate de begrijpelijke roep om meer evenwichtige verhoudingen en wetgeving harder wordt vanuit franchisenemers, zien we tegelijkertijd de reactie dat franchisegevers zoals Ahold, HEMA en Hunkemöller roepen afscheid te willen nemen van franchise als distributiemodel. Ik ben benieuwd welk effect wetgeving in dat kader sorteert. Laten we niet vergeten dat franchise welbeschouwd een bijzonder succesvolle bedrijfstak is voor het merendeel van de daarin werkzame franchisenemers en franchisegevers.”

Nienke Slump, advocaat bij Justion Advocaten 

Vindt u dat een formele wetgeving wenselijk is?  

“Jazeker! Er is nu een te groot verschil in onderhandelingsmacht. De machtigste partij bepaalt de regels, met dikke standaardcontracten vol plichten en weinig – afdwingbare - rechten. Dat biedt ruimte voor onbehoorlijke handelspraktijken. Bij HEMA worden kritische bestuurders opgezegd. Er zijn franchisegevers die zeggen ‘Er zijn er maar een paar die slecht draaien’,  terwijl kritische franchisebestuurders dan bloot leggen dat veel franchisenemers minder verdienen dan het sociaal minimum. Soms wordt een tweede franchisevereniging opgericht, waarmee een bestaande kritische vereniging op een zijspoor komt.”

“De franchisegever verplicht vaak tot grote ondernemerskeuzes. De risico’s legt zij bij franchisenemers. Ik ken een voorbeeld van een winkel die zonder franchise € 50.000 winst maakte en vervolgens met franchise binnen een jaar technisch failliet was.  Franchisegevers hebben veel middelen voor reclame met oncontroleerbare ‘goed nieuws shows’ om nieuwe franchisenemers te werven. Zo houdt een bakker in Nederland gemiddeld 12,7% over van zijn omzet, maar is dat ook nog zo als hij als franchisenemer 8% van zijn omzet moet afdragen aan een franchisegever? Een controleerbaar antwoord op die vraag is voor mij, laat staan voor een starter, nergens te vinden.”

 Welke aspecten zijn volgens u het meest belangrijk voor evenwichtige afspraken tussen franchisegever en franchisenemer?

“Controleerbare voorinformatie, behoorlijke exit-regelingen inclusief goodwillvergoeding, het versterken van de inzicht- en inspraakpositie van franchisenemers en het voorkomen van onbehoorlijke clausules.”

Geeft een pre-contractuele verhouding tussen franchisegever en franchisenemer  zoals het kabinet voorstelt, voldoende bescherming? 

“Dat verwacht ik wel. Het is belangrijk om de gelijkwaardige pre-competetieve (machts)verhouding gedurende de hele looptijd te borgen, ook in de aanloop naar tussentijdse geschillen en wijzigingen. Goede wetgeving  - controleerbare voorinformatie – kan ook voorkomen dat de overheid als borg door mislukte franchise-avonturen geld verliest door uitbetaalde staatsgaranties op MKB-leningen.”

Evelien Croonen, universitair docent Innovation Management & Strategy Rijksuniversiteit Groningen 

Vindt u dat een formele wetgeving wenselijk is?  

“Het is moeilijk in te schatten wat de toegevoegde waarde van de voorgestelde wetgeving voor de precontractuele fase zal zijn. Er is al veel jurisprudentie en er zijn andere wetten die kunnen worden toegepast binnen franchiserelaties. Omdat franchising een specifieke samenwerkingsvorm is, wegen de voordelen van wetgeving zwaarder wegen op dan de nadelen ervan. Wetgeving is slechts één onderdeel van een totaalpakket aan maatregelen. Een mogelijke aanvullende maatregel is het voorlichten van franchisegevers over ’goed franchisegeverschap’. In Amerika is er samenwerking met de Amerikaanse franchise vereniging (IFA) een certificering voor franchiseprofessionals. Ik pleit ook voor een verbetering van informatievoorziening aan toekomstige franchisenemers. In Australië geeft de overheid in veel informatie aan het publiek over wat franchising is en wat het écht betekent om franchisenemer te zijn. Ik denk dat dergelijke informatie kan voorkomen dat mensen te makkelijk ergens instappen.”

Welke aspecten zijn volgens u het meest belangrijk voor evenwichtige afspraken tussen franchisegever en franchisenemer?

“De aard van de franchiserelatie is dat de franchisegever veel verplichtingen contractueel vastlegt om een uniforme formule in de markt te zetten en deze te beschermen. Uit mijn onderzoek blijkt dat franchisegevers bepaalde instrumenten in hun franchiseformule kunnen ’institutionaliseren’, waardoor er rekening wordt gehouden met de belangen van franchisenemers. Te denken valt aan het instellen van een overlegstructuur met heldere procedures, en de rol van accountants als onafhankelijke derden. Belangrijk is dat beide partijen elkaars belang kennen en zich daarin kunnen inleven.”

Geeft een pre-contractuele verhouding tussen franchisegever en franchisenemer  zoals het kabinet voorstelt, voldoende bescherming? 

“Wetgeving voor de pre-contractuele fase is wenselijk, maar niet voldoende om franchising in Nederland verder te professionaliseren. Wetgeving is slechts één onderdeel van een totaalpakket aan maatregelen. Na de pre-contractuele fase   begint de franchisesamenwerking pas écht!”

Staatssecretaris Mona Keijzer van EZK komt in het najaar met een wetsvoorstel franchise. Dat is hard nodig, oordelen de vertegenwoordigers van franchisenemers. Volgens hen zitten franchisenemers vaak in de macht van de franchisegever. “Er is geen gelijk speelveld.”