Cybersecurity is een hot topic. In vele sectoren is er meer aandacht dan ooit voor het gebruik van data en hoe deze goed te beschermen. Zo ook in de ziekenhuizen. Langzaam maar zeker dringt het besef door dat ziekenhuizen steeds meer draaien op data en vooral ook het belang van goed beveiligen van deze gevoelige data. 

Het afgelopen jaar is de digitalisering in een enorme versnelling geraakt. Afspraken konden niet meer fysiek plaatsvinden in de zorgorganisatie en al snel werden afspraken via bijvoorbeeld het beeldbellen gedaan. Inmiddels heeft deze vorm van zorg zijn toegevoegde waarde bewezen. Toch was de digitalisering in de zorg al ruim voor de coronacrisis geïntroduceerd, maar werd dit met veel moeite omarmd door professionals. Inmiddels heeft een reality check plaatsgevonden en is de tendens dat nieuwe werkwijzen helaas weer naar de achtergrond verdwijnen. 

Terwijl ik aan dit voorwoord begin reis ik terug van het staatsbezoek aan Berlijn. Mijn eerste buitenlandse reis is een feit. Terwijl ik 20 september vorig jaar aantrad. In een normaal jaar zou een VNO-voorzitter er al gauw zo’n vier handelsmissies op hebben zitten. Het voelt dan ook allemaal nog een beetje onwennig na een jaar online meetings.   

Nu we langzaam maar zeker het gewone leven weer oppakken komt ook het internationaal ondernemen weer op gang. Steeds vaker steken we de grens weer over om onze zakenpartners in het buitenland te bezoeken. Zeker onze oosterburen kunnen weer een hele hoop bezoekjes verwachten. Maar is alles nog wel zoals het vroeger was?

Op het gebied van internationaal ondernemen waren de resultaten het afgelopen jaar eigenlijk zo slecht nog niet. We slaagden erin onze grenzen open te houden voor het goederenvervoer waardoor onze havens,Schiphol en transporteurs goed door konden functioneren.

Veel bedrijven lopen tegen moeilijkheden aan wanneer ze de internationale markt willen betreden en veel van hen slagen niet of verspillen tijd en geld. Voorbereiding is dé manier om dit te vermijden.

Ransomware, phishing, malware, defacing, Ddos-aanvallen, cyberstalking. Als je dit soort termen tien jaar geleden zou laten vallen, zouden maar weinig ondernemers precies weten waar het over gaat. Dat is inmiddels wel anders.

Ieder bedrijf, groot of klein, zou een cyberverzekering moeten hebben. Dit omdat steeds meer bedrijven afhankelijk zijn of worden van het internet. En daarmee neemt ook de kwetsbaarheid van bedrijven toe. Het afgelopen jaar is die kwetsbaarheid meer dan ooit duidelijk geworden. Bedrijven moesten in sommige gevallen in zijn geheel thuis gaan werken, waardoor hele bedrijfsprocessen en systemen via het internet liepen en het risico op een cyberaanval groter werd. 

Tegenwoordig doen we van alles ‘online’. Van shoppen tot aan onze boodschappen. En voor al die websites die men gebruikt is het normaal, omdat steeds meer diensten in de Cloud zitten, om een account aan te maken met een bijbehorend wachtwoord. Voor zowel privé als zakelijke gebruik.  

“Dit is geen papieren veiligheid maar veiligheid die afgedwongen wordt”, vertelt Merijn de Jonge, Founder & CEO van MindYourPass. “Met onze oplossing hebben mensen nog maar één, makkelijk-te-onthouden wachtwoord nodig om veilig in te loggen. MindYourPass berekent hieruit een supersterk wachtwoord dat uniek is voor elk account. Met onze Wachtwoord Firewall kunnen deze sterke wachtwoorden organisatie-breed worden afgedwongen op elke site of online applicatie!” 

De cloud is niet meer weg te denken uit ons leven. De applicaties op onze telefoon, back-ups van onze persoonlijke computers en programma’s die we niet langer installeren op onze devices, maar waar we via het internet toegang toe krijgen: allemaal werken ze via de cloud. Ook voor bedrijven wordt werken in de cloud steeds gebruikelijker. Maar hoe veilig is dat?

Nederland is een koploper op gebied van digitalisering; we beschikken over een robuuste digitale infrastructuur waar we meer en meer afhankelijk van worden. Dat helpt de Nederlandse economie enorm, maar ook cybercriminelen maken hier gebruik van. Het Cybersecuritybeeld Nederland 2021 (NCTV) en het Dreigingsbeeld Statelijke Actoren (AIVD/MIVD/NCTV) laten zien dat de cyberdreigingen in Nederland steeds verder toenemen en dat cybercriminelen en vijandelijke staten een permanente dreiging vormen. Om Nederland welvarend en veilig te houden adviseert de Cyber Security Raad (CSR) het komende kabinet flink te investeren in cyberweerbaarheid. Lokke Moerel (Professor Global ICT Law, Universiteit van Tilburg), Henk van Essen (Korpschef van de Politie) en Joost Farwerck (CEO KPN) lichten toe. Allen zijn zij raadslid van de CSR.

Op 23 december 2019 werd de Universiteit van Maastricht getroffen door een ransomware-aanval. In amper dertig minuten slaagden de hackers erin om 267 te versleutelen met data en applicaties en daarmee een belangrijk deel van het IT-landschap. E-mailservers, fileservers met onderzoeksdata als ook business operations data werden getroffen

Ziekenhuizen, huisartsen, zorgverzekeraars en ook de burgers zelf verzamelen en genereren een gigantische hoeveelheid aan data over onze gezondheid en de zorg die we krijgen. Deze gegevens worden onder andere opgeslagen in elektronische patiëntendossiers en declaratiebestanden en worden in veel gevallen alleen nog maar ingezet voor de zorg voor individuele patiënten of voor het declaratieverkeer. Maar zouden we met deze gegevens niet nog veel meer kunnen doen?

In essentie kan de IT een enorme bijdrage leveren aan een betere zorg. Echter, de praktijk is weerbarstig. Men spreekt verschillende talen, stelt verschillende doelen en meer projecten mislukken dan dat er successen worden geboekt.

De digitalisering is niet meer weg te denken uit de samenleving. In alle sectoren zorgen digitale tools voor efficiëntie, kostenbesparing en individueel maatwerk . Ook in de zorg liggen veel kansen, maar belangrijk is dat die digitale tools voor iedereen toegankelijk zijn en dus ook voor lager opgeleiden, mensen die minder digitaal vaardig zijn of moeite hebben hun weg in de zorg te vinden.

Je staat er misschien niet altijd bij stil, maar een operatiekamer zit vol technologie. Van de apparatuur die gebruikt wordt door de chirurgen tot aan sensoren die continu meten hoe de condities in de operatiekamer zijn. De technische innovaties in de operatiekamer zijn dan ook continu in ontwikkeling en dat is ook nodig om de zorg te verbeteren en betaalbaar te maken.

Zorginnovaties zijn het afgelopen jaar in een stroomversnelling geraakt. Door de coronacrisis konden we niet zomaar naar de huisarts en afspraken en zelfs diagnoses werden in het ziekenhuis uitgesteld. 

Toekomstige artsen leggen een eed af waarin zij verklaren dat het belang van de patiënt altijd voorop staat. Maar de druk op de zorg is alleen maar toegenomen de afgelopen jaren en daarmee komt ook soms het belang van de patiënt in het geding. Digitale consulten kunnen zorgen voor efficiëntere zorg en kunnen leiden tot kostenbesparing. 

Proportioneel gezien is de basischemie in Nederland heel groot, veel groter dan je van zo’n klein land zou verwachten. Daarnaast zijn we onderdeel van het cluster Nederland, Vlaanderen, Noordrijn-Westfalen, een van de grootste chemische industriële clusters ter wereld. In de afgelopen tientallen jaren zijn vele processen vergaand geoptimaliseerd en de industrie is dan ook zeker competitief. Echter, we staan momenteel voor een nieuwe, grote uitdaging.