De zorgbehoefte blijft stijgen. Als de huidige trends doorzetten, zullen we een steeds hoger percentage van ons inkomen aan zorg besteden. Ook zal een steeds hoger percentage van de schoolverlaters in de zorg aan het werk moeten. Is het mogelijk die trend te keren? Het zal niet makkelijk zijn om de zorg in de toekomst toegankelijk, betaalbaar en op hoog niveau te houden, maar onmogelijk is het zeker niet. Oplossingsrichtingen en deeloplossingen zijn er al. Naarmate de noodzaak nijpender wordt, zal de bereidheid om die toe te passen toenemen.    

Wij als netwerk Health Valley werken vooral aan innovatie met inzet van technologie. Onder­steuning door robots en andere
slimme apparaten kan ervoor zorgen dat hetzelfde werk met minder mensen kan plaatsvinden. Digitalisering, uniformiteit
van data en veilige en doeltreffende gegevens­uitwisseling kan veel dubbele handelingen overbodig maken. Er komen benaderingen tot stand om medicijn­ontwikkeling sneller en goedkoper te laten verlopen.

Dankzij de ondersteuning van kunst­matige intelligentie kunnen betere diagnoses sneller gesteld worden en is precisi­behandeling mogelijk. Monitoring op afstand en technologische ondersteuning maken het mogelijk dat mensen langer thuis kunnen blijven wonen. Geen enkele oplossing zal echter op zichzelf volstaan. Hier is én én noodzakelijk.

Enkele van die noodzakelijke aspecten zijn het anders organiseren van de zorg en het anders inrichten van zorgprocessen. Een andere is het inzetten van zij-instromers. Ook belangrijk: het veranderen van het huidige systeem van zorgfinanciering, dat innovatie in de weg zit. Het is zaak om financiële voordelen die één schakel in de zorgketen kan behalen, eerlijk over de zorgketen te verdelen. Dat voorkomt dat partijen zich gaan afzetten tegen innovaties omdat ze hun positie door veranderingen bedreigd zien. Die nieuwe benadering is al te zien bij zorgverzekeraars die op regionaal niveau overgangsperiodes voor vernieuwingen overeenkomen met partijen in de sector.    

Een heel belangrijk ander aspect is preventie. Veel chronische ziekten vinden hun oorsprong in de levensstijl: roken, ongezond eten en weinig bewegen. Hierbij geldt dat de mensen die leefstijladvies het hardst nodig hebben ook het moeilijkst te bereiken zijn. Er zijn op dit punt, net als op veel andere punten, verrassende nieuwe benaderingen nodig om doorbraken te bereiken. Maar preventie betekent ook: de juiste zorg aan de juiste persoon op de juiste plek – en daarmee het voorkomen van overbehandeling. Soms zijn medische behandelingen wel mogelijk, maar zit de patiënt zelf er niet op te wachten. Als de patiënt de regie over zijn eigen zorg krijgt, kan dit tot grotere tevredenheid én minder behandelingen leiden.

Vanwege de complexiteit lijkt de uitdaging soms onoplosbaar. Schrijnende situaties komen voor, zoals mantelzorgers die vanwege personeelsgebrek gedwongen zijn om hun naasten in zorginstellingen te komen ondersteunen. Maar uiteindelijk blijf ik positief, onder meer omdat onder druk alles vloeibaar wordt. Daarom zijn we dagelijks met innovatie bezig. En hoe nijpender de situatie, des te groter wordt de bereidheid om ingegraven posities en heilige huisjes te verlaten om revolutionaire veranderingen te omarmen. We hebben tijdens de coronapandemie gezien wat er allemaal mogelijk wordt als de nood aan de man is.

Chris Doomernik,

Directeur Health Valley Netherlands

Ziekenhuizen en andere zorginstellingen verzamelen dagelijks een enorme hoeveel­heid data en slaan deze op.  Dat doen ze zeker niet voor niets, want met behulp van al die gegevens kan de zorg zichzelf op meerdere gebieden verbeteren, tegen lagere kosten. “En ziekenhuizen zijn hiermee echt al een heel eind op weg”, zegt Gert-Jan van Boven, directeur van Dutch Hospital Data (DHD).

Het potentieel van datagebruik voor het verbeteren van de zorg is volgens Gert-Jan van Boven ontzettend groot. In de nabije toekomst valt daarmee nog heel veel te winnen, maar vandaag de dag speelt data al een grote en belangrijke rol, zonder dat een gemiddelde patiënt hier direct iets van zal merken.

De medische kennis is de afgelopen decennia geëxplodeerd. Die past al lang niet meer in het hoofd van een arts. Daarom worden er volgens Van Boven systemen ontwikkeld die de arts ondersteunen bij zijn beslissingen. De directeur van Dutch Hospital Data (DHD) noemt het systeem NHGDoc voor de huisarts als voorbeeld: “Tijdens een consult voert de arts in het dossier in wat een patiënt vertelt en wat het onderzoek oplevert. Samen met alle beschikbare informatie over de voor­geschiedenis in het dossier komt het systeem dan met aanbevelingen of waarschuwingen. Als de richtlijnen aanvullende maatregelen voorstellen waarschuwt NHGDoc de huisarts met een geel balletje in beeld.
Het blijft de dokter zelf die beslist.”

Voor ziekenhuizen is het zeer zinvol om op een slimme manier de beschikbare patiënten­data met elkaar vergelijken. Daar kunnen ze van leren en zo zichzelf en daarmee de kwaliteit van de zorg ver­beteren, legt Van Boven uit. Veel vragen die voor elke zorginstelling of zorg­professional relevant zijn, zijn te beantwoorden door gegevens optimaal te gebruiken. Welke behandeling heeft een patiënt nodig, om de grootste kans te hebben op snelle genezing? Welke medicijnen kennen bij dit ziektebeeld een hoog risico op complicaties? En is de duurste behandeling ook altijd de beste?

Om dat soort vragen goed onderbouwd te kunnen beantwoorden, zijn heel veel verschillende gegevens nodig. Het gaat volgens Van Boven om data van een groot aantal aspecten die te maken hebben met de verschillende fases van het zorgtraject van een patiënt. Zo is van belang om vast te stellen wat het uitgangspunt van deze persoon was voor de behandeling begon. Had diegene bijvoorbeeld bijkomende ziekten? En hoe stond het met diens
algemene gezondheid?

Daarnaast wordt gekeken naar informatie die te maken heeft met het zorgtraject dat de patiënt doorliep. Wat was de diagnose en door middel van welke diagnostiek, zoals bloedonderzoek, röntgenfoto's en scans, is deze diagnose tot stand gekomen? Waar bestond vervolgens de behandeling uit: medicatie, operaties, IC-opname, leefregels?. Procesinformatie kan ook waardevol zijn. Hoelang was de patiënt opgenomen? Is er multidiscliplinair overleg over diegene gevoerd? Het is voor dit soort analyses gelukkig niet noodzakelijk om te weten wie de patient is. Uit privacy-overwegingen worden gegevens zoals iemands naam en adres daarom niet opgeslagen.

Met al deze informatie in de hand en geholpen door algoritmes, is het mogelijk om patiënten met een hoog risico op heropname of complicaties in een vroeger stadium te identificeren en behandelen. Van Boven: “Traditioneel maakte de behandelend arts een beoordeling van risico’s op basis van eigen kennis en ervaring, maar nu is steeds vaker een algoritme ondersteunend bij zo’n analyse.
Indrukwekkende voorbeelden zijn er bijvoorbeeld in de radiologie, waar een algoritme afwijkingen detecteert in grote hoeveelheden data, terwijl een beoordelend radioloog die zomaar over het hoofd had kunnen zien.”

Merkt de ziekenhuispatiënt verder nog iets van al de voordelen van datagebruik? “Het is voor ziekenhuizen belangrijk dat hun patiënten tevreden zijn en ook hierbij kan data ze helpen”, legt Van Boven uit. Steeds vaker worden PROM’s (Patient Reported Outcome Measurements, red.) en PREM’s (Patient Reported Experience Measurements, red.) toegepast om de kwaliteit en de inrichting van de zorgprocessen te meten. Daarnaast is de persoonlijke gezondheidsomgeving (zie kader) in ontwikkeling, waar een patiënt alle medische data zelf kan verzamelen en inzien.
Het idee is dat iemand met die omgeving zelf meer regie kan nemen over zorg.”

Met DHD (een stichting zonder winstoogmerk) is Van Boven hard aan het werk om de zorg op datagebied vooruit te helpen. In 2008 richtten de brancheorganisaties NVZ (algemene ziekenhuizen) en NFU (academische ziekenhuizen) DHD op. Beide organisaties leveren nog altijd twee vertegenwoordigers die deel uitmaken van het zeskoppige bestuur van DHD.
De andere twee bestuursleden worden sinds vorig jaar geleverd door de Federatie Medisch Specialisten.

Een team van experts werkt namens DHD dagelijks samen met alle Nederlandse ziekenhuizen en ook steeds meer andere instellingen binnen de medische-specialistische zorg. Het doel is om deze partijen in staat te stellen om de kansen die data biedt, optimaal te benutten. Zo organiseert DHD landelijke registratie-, data- en informatieprocessen, ontwikkelt daar producten en diensten voor en brengt het ziekenhuizen met elkaar in contact.

Het is niet gek dat hier een aparte organisatie voor bestaat, gezien de complexiteit die werken met (gevoelige) zorgdata met zich meebrengt. Op de website van DHD is een zin te lezen die laat zien hoeveel handelingen ermee samenhangen:
“Vastleggen, ontsluiten, valideren, analyseren, doorleveren, rapporteren, onderzoeken, duiden: hoe doe je dat zo efficiënt en veilig mogelijk?”

Veiligheid is uiteraard een belangrijk punt, want kunnen ziekenhuizen de nauwkeurigheid en veiligheid van hun gegevens nog wel garanderen als ze diezelfde data tegelijkertijd zo intensief gebruiken om hun beleid op te baseren?  Dat is niet altijd makkelijk, want er is strenge privacy­wetgeving, die in het geval van stuurinformatie niet altijd is toegesneden op de uitdagingen in de zorg. Gelukkig zijn er “Privacy Enhancing Technologies” om veilig belangrijke informatie te kunnen genereren. Anonimiseren en pseudonimiseren zijn hier voorbeelden van.

Om de grootste stappen vooruit te kunnen zetten, is samenwerking in de ogen van Van Boven het kernwoord. “Wij zijn met DHD in feite de coördinerende partij voor de landelijke samenwerking met betrekking tot secundair gebruik van data in de zorg. Dat betekent dat professionals bij ziekenhuizen en andere instellingen zelf in de lead blijven, maar wij wel de lijnen voor ze uitzetten waarmee ze dat makkelijker kunnen doen. Wij zorgen ervoor dat alle zorginstellingen onze dataproducten en -diensten zo laagdrempelig mogelijk kunnen gebruiken.” Mogelijkheden en ‘denkbare mogelijkheden’ zijn er op dit moment te over, maar het is volgens
Van Boven voor zorginstellingen wel een grote uitdaging om dit allemaal te implementeren.

Zijn eigen, uiterst positieve, conclusie dat ziekenhuizen hier over het algemeen momenteel al heel aardig in slagen, noemt Van Boven zelf ‘best controversieel’. Veel andere mensen zijn namelijk wat kritischer over hoe dat nu gaat. “Natuurlijk kan veel nog beter, maar kijk nou eens naar alle nieuwe opties die in korte tijd op de ziekenhuizen afkomen. Dat vormt een hele grote uitdaging, want het zijn geavanceerde producten. Daarom vind ik het belangrijk om aan te geven dat het echt niet zo slecht gaat. De omgang met grote hoeveelheden informatie en implementatie van data-­oplossingen in Nederlandse ziekenhuizen is echt indrukwekkend. We doen daardoor nu al heel zinvolle dingen met data in de zorg en dat zal alleen maar meer worden.”

Feiten: de persoonlijke gezondheidsomgeving

•Een persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) is een app of site, waar iemand eigen medische gegevens en zelf toegevoegde gezondheidsinformatie kan inzien

•Bij steeds meer zorginstellingen en bij vrijwel alle huisartsen kunnen patiënten een PGO gebruiken

•Hierin staan bijvoorbeeld de adviezen die een arts iemand gaf, de uitslag van een bloedonderzoek, of de medicijnen die zijn voorgeschreven

•Tenzij iemand zelf toestemming geeft, mogen gegevens uit een PGO nooit door derden worden ingezien

•Om de veiligheid van de gegevens te waarborgen, is er een keurmerk voor PGO’s die de beveiliging goed op orde hebben: het MedMij-label

Meer handen aan het bed: dat is al jaren de vurige wens als reactie op het blijvende personeelstekort in zieken- en verpleeghuizen. Maar hoe pak je die tekorten nu echt effectief aan? “We hebben ruimte nodig om te experimenteren.” 

We zijn bijna aan het einde van een jaar dat andermaal bijzonder was voor de mobiliteitssector. Gelukkig gingen we weer massaal de deur uit, maar dat leidde soms wel weer tot grote drukte in het openbaar vervoer en op de weg. Veel sectoren kregen te maken met personeelstekorten en dat was ook het geval in het ov. Dat hebben de reizigers helaas gemerkt. In de coronaperiode hebben we vaak gesproken over “het nieuwe normaal”. Nu Nederland weer (volop) in beweging is gekomen, lijken de opgaven waar we voor staan op gebied van mobiliteit duidelijk(er) geworden.

Het is snel en hard nodig om het aantal duurzame beleggingen omhoog te krijgen. De grootste stappen worden natuurlijk gezet wanneer grote spelers, zoals pensioenfondsen, dat doen. Maar ook particuliere beleggers kunnen hun gezamenlijke invloed aanwenden om een bijdrage te leveren aan het leefbaar houden van de planeet. Financiële instellingen kunnen daar ook iets aan doen. Als zij beleggers namelijk meer zeggenschap geven over waar hun geld precies in wordt geïnvesteerd, kan dat ertoe leiden dat mensen meer gaan investeren in duurzame doelen. Dat is geen uit de lucht gegrepen bewering, want de beleggers zeggen dat zelf.

Schroders doet jaarlijks een wereldwijd onderzoek onder particuliere beleggers: De Global Investor Study. Duurzaamheid is daarin een belangrijk thema, met uitkomsten waar financiële instellingen mee aan de slag kunnen, of misschien wel moeten. Uit het onderzoek komt naar voren dat 57 procent van de beleggers meer duurzame investeringen zou doen, als ze meer invloed konden uitoefenen op de specifieke bestemming en impact van hun geld. Onder Nederlandse beleggers is dat zelfs 63 procent.

Tegelijkertijd zijn er volgens de beleggers nogal wat obstakels waar ze tegenaan lopen. Die verhinderen juist dat ze meer geld in duurzame doelen investeren. Meest genoemd (door 58 procent van de ondervraagden): een gebrek aan transparantie en het ontbreken van cijfers die de impact van duurzame investeringen laten zien.

“Het lijkt mij duidelijk wat financiële instellingen te doen staat: geef klanten meer zeggenschap over investeringen, wees transparant en laat met data zien wat de impact van een belegging is. Dit zal het aandeel duurzame investeringen vergroten en uiteindelijk profiteert de hele planeet”, Willem Schramade, Head of Sustainability Client Advisory bij Schroders en Fellow Erasmus Platform for Sustainable Value Creation

“Bij Schroders maken we hier niet voor niets al langere tijd veel werk van,  en blijven we op zoek naar manieren om het nog beter te doen. We zien dat het effect heeft en ook in toenemende mate doorslaggevend is, zowel voor grote en kleine beleggers. Duurzaamheid is in de nabije toekomst een doorslaggevende factor bij investeringsbeslissingen. Bij pensioenfondsen, maar ook bij de individuele belegger.”

Digitaliseren om te digitaliseren is een doodzonde. Althans, als je het Harry Bijl vraagt. Maar niet digitaliseren evenzeer. “Aan alle kanten kan je, en moet je soms, digitaliseren, maar de mate waarin en de vorm die je kiest, die is heel afhankelijk van de branche waarin je opereert en de ambitie, het budget en de kennis van de ondernemer.”

 De Europese Commissie is rond met de wetgeving voor het Fit for 55-pakket. Afgelopen week zijn er enkele overheidsbesluiten herzien om dichterbij te komen tot de Europese Green Deal. Wat gaat er precies veranderen en wat heeft dat voor gevolgen voor het bedrijfsleven?

Wagenparken van bedrijven hebben samen een flink aandeel in de wereldwijde uitstoot van CO2. Dat moet snel veranderen en steeds vaker is die intentie er ook. Toch heeft bijna de helft van de bedrijven nog geen concrete doelstellingen voor het beperken van de uitstoot, en als ze dat wel hebben weten ze niet hoe ze deze doelstellingen daadwerkelijk kunnen waarmaken met hun wagen-park. Dat blijkt uit onderzoek van Shell en Deloitte. 

Gezonder, goedkoper, stiller en vooral schoner vervoer. Dat willen we allemaal. De opmars van elektrische voertuigen (EV) loopt sneller dan ooit. Het aanbod groeit met de dag, de vraag zelfs nog harder. Dan heb je je elektrische voertuig, maar waar blijft de laadpaal? Wie bewegen zich in dit ecosysteem? Waarom gaat de installatie van laadpalen vaak niet in één keer goed? Het is belangrijk dat er goed wordt samengewerkt want in deze opkomende branche heeft iedereen elkaar nodig om de benodigde schalingsnelheid én positieve klantervaring te realiseren. 

Op een plateau aan de rivier de Spey, in het midden van de Schotse Hooglanden, ligt het landgoed van The Macallan. Bijna 200 jaar geleden stichtte Alexander Reid daar een whiskydistilleerderij, die, mede dankzij een volledige toewijding aan vakman-schap, natuurlijke materialen en het leren begrijpen van het concept ‘kwaliteit’, inmiddels is uitgegroeid tot één van ’s werelds meest geliefde single malt whisky’s. Essentieel daartoe is zowel het gebruik van eikenhouten sherryvaten, die tijdens de rijping het leeuwendeel van het karakter van een whisky be-palen, als ook de keuze om The Macallan uitsluitend met haar natuurlijke kleur te presenteren. Zonder toevoegingen, als resultaat van een gesprek tussen eikenhout, tijd en whisky. 

Met de uitrol van de Qualified Premium-certificatie is JAMES Autoservice als onderhoudsformule klaar voor de transitie naar duurzame e-mobiliteit. Daarbij past dat de organisatie haar zakelijke klanten met een volledig digitale administratieve afhandeling van dienst is. “De meest duurzame auto blijft ondertussen een bestaande wagen die door goed onderhoud langer veilig op de weg gehouden wordt”, zegt directeur JAMES Autoservice Nederland, Marien Kreuger. Ook aan dat duurzaamheidsaspect besteedt de organisatie aandacht. 

Een reiziger die vandaag met het openbaar vervoer naar het werk gaat, heeft meestal niet meer dezelfde routines als drie jaar geleden. Nederlanders zijn minder volgens vaste patronen gaan reizen en het ov-aanbod is de afgelopen jaren veranderd. De behoefte aan betrouwbare en actuele reisinformatie is daarom groter dan ooit, stellen ze vast bij 9292, een van de bekendste en meest gebruikte reisinformatieapps van Nederland. En de vraag groeit niet alleen bij reizigers, ook steeds meer bedrijven kloppen bij 9292 aan. 

Nederland is een Fietsland bij uitstek, en deze infrastructuur kunnen we nog veel meer benutten. In de huidige vervoerstransitie is dat ook echt een must! Voor Country Manager Lara de Koning en Operations & Sales Manager Nathalie van Ek van Movelo in Amsterdam is er voor woon-werk- en werk-werkverkeer in stedelijk gebied geen beter vervoersmiddel dan de e-bike. Zakelijke e-bike deelmobiliteit biedt ook buiten de stad een mooie oplossing voor teruglopend OV. “Mogelijkheden zijn er genoeg, het vraagt alleen wel wat van een werkgever om deze verandering in te zetten”. Movelo ondersteunt organisaties in deze transitie door e-bikes, stallen, laden en apps in een full-service dienstverlening te bieden. 

Mobiliteit zorgt jaarlijks voor 27 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. Ongeveer de helft hiervan komt voor rekening van werkgevers. Werkgevers kunnen dus een aanzienlijk bijdrage leveren bij het realiseren van CO2 reductie. Bedrijven hebben hierbij meerdere opties: denk hierbij aan het elektrificeren van het eigen wagenpark maar ook door een bredere verduurzaming van reizen en werken te stimuleren en te faciliteren voor werknemers. 

De manier waarop mensen zich verplaatsen verandert constant, maar zelden (of nooit) gingen de mobiliteitsontwikkelingen zo snel als nu. Het ontwerp van mobiliteitstoepassingen, zoals de bus, trein, of fiets, is nu belangrijker dan ooit. Het is een vereiste dat ze schoon, duurzaam en inclusief zijn. Dat is precies de missie van mobiliteitsdesignbureau MODYN, waar ze tot het ideale design komen door zich tot in detail in de gebruiker te verdiepen en te verplaatsen. 

Gemeenten en provincies hebben volop mobiliteitsdata beschikbaar. Er bestaat een forse dosis informatie over wegverkeer, maar ook over openbaar vervoer, fietsers en voetgangers bijvoorbeeld. Probleem is dat die informatie gefragmenteerd wordt benut voor afzonderlijke vraagstukken. InTraffic geeft een samenhangend beeld door die afzonderlijke data met elkaar in verband te brengen. 

Q8 laat zich steeds duidelijker zien als mobiliteitspartner voor de zakelijke rijder. De aanbieder, die vooral bekend staat om de onbemande benzinestations van Tango, is met een reeks introducties gekomen die een ‘on the go’-aanbod van hoge kwaliteit beschikbaar maken. De Tango electric laadpas, de Tango xximo mobility card en de Q8 Tango tankkaart zijn al eerder geïntroduceerd, met nieuwe slimme apps wordt gebouwd aan een complete mobiliteitservaring. 

Van klassieke rampen tot moderne crises: daar waar anderen een pas op de plaats doen of niet verder kunnen gaat de veiligheidsregio door en regelt het. In elke crisis. Altijd. De focus ligt, naast in actie komen als de nood aan de man is, vooral op preventie: voorkomen is immers beter dan genezen!. Maar hoe zorg je dat de stad van de toekomst een veilige leefomgeving is en blijft, terwijl je nooit precies kunt voorspellen wat er op je af gaat komen? “Dat kan alleen door aan de voorkant het verschil te maken, de verbinding te zoeken en intensief te trainen”, zegt Arjen Littooij , algemeen directeur Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond. 

Veel bedrijven zijn bezig hun wagenpark te verduurzamen uw bedrijf misschien ook. De uitdaging is om de extra elektrische auto’s van de juiste en voldoende laadpalen te voorzien. Die zorg neemt Revolt uit handen door een alles-in-één laadoplossing aan te bieden. Daarmee is ieder bedrijf voor jaren verzekerd van de laadpalen die passen bij bedrijf en wagenpark. 

In de stad van de toekomst hoef je als bezitter van een elektrische auto nooit meer te zoeken naar een laadpaal. Die staat namelijk altijd dichtbij. Nedal, fabrikant van aluminium profielen en masten, heeft samen met gerenommeerde partners de Laadtaarn ontwikkeld als antwoord op de snelle groei van elektrische mobiliteit. De Laadtaarn is een combinatie van een straatlantaarn en laadpaal, terwijl Nedal daar bovendien ook andere functionaliteit aan kan toevoegen.