Instappen, uitstappen. En dan liefst op het ideale tijdstip, zodat de winst zo hoog mogelijk is. 90 procent van de beleggers probeert de beurs te verslaan, stelt Rob Bauer. 

Je hebt je eigen zaak in het midden- en kleinbedrijf (MKB) en je bent van plan om uit te breiden. Misschien wel naar het buitenland. Dit betekent dat de kans op wanbetaling ook groter wordt. Om dit risico te dekken zou je een verzekering af kunnen afsluiten. Wat veel bedrijven niet beseffen, is dat je ook je facturen kunt doorverkopen: het zogeheten factoring.

De biologische markt ontwikkelt zich razendsnel. En niet alleen voor de welgestelde of de health freaks. Bio wordt steeds gangbaarder. “Met de groei van biologisch gaan ook de discounters op zoek naar producten die ze voor een scherpe prijs kunnen aanbieden.”

De landbouwsector staat de komende decennia voor interessante uitdagingen. De groeiende wereldbevolking vraagt om meer en meer voedsel van goede kwaliteit. Dat staat op gespannen voet met het feit dat bijvoorbeeld de natuurlijke bronnen van een cruciale meststof als fosfaat eindig blijken te zijn. En ook water van goede kwaliteit, een belangrijke productiefactor, is geen gemeengoed. De impact van chemische gewasbeschermingsmiddelen op milieu en leefomgeving roept meer en meer vragen op.

We zullen er met elkaar hard aan moeten trekken om een duurzamere landbouw te creëren, een landbouw die niet alleen kan voorzien in de groeiende vraag naar agrarische producten, maar ook een gezonde leefomgeving garandeert voor generaties die na ons komen. Technologie kan en zal daarbij een belangrijke rol spelen. Technologie is eigenlijk al zo oud als de landbouw zelf. De mens heeft van meet af aan gezocht naar mogelijkheden om het agrarische werk te verlichten en effectiever te maken. De mechanisatie van de landbouw heeft bijgedragen aan een aanzienlijke productieverhoging.

Technologie zal ook een rol spelen bij het aangaan van de nieuwe uitdagingen zoals hiervoor geschetst. Deze bijlage toont daarvan een interessant palet aan voorbeelden. Drones en GPS technologie staan aan de basis van precisielandbouw en maken het mogelijk om bemesting en gewasbescherming in de akkerbouw te optimaliseren in tijd en ruimte. Technologie speelt ook een rol in de melkveehouderij van de toekomst, bij het toedienen van krachtvoer, maar vooral ook om elk dier te volgen ten aanzien van voeropname, productie en gezondheid.

Aardwarmte, zonne- en windenergie zijn broodnodige alternatieven voor aardgas. Smarttagging maakt het mogelijk producten door de keten te volgen en staat daarmee garant voor de voedselkwaliteit en -veiligheid. En laten we vooral de factor menselijke arbeid niet uit het oog verliezen. De robotica gaat zeker een vlucht nemen, maar menselijke arbeid zal een belangrijke rol blijven spelen in de landbouw. Het minimaliseren van ziekteverzuim blijft daarom om aandacht vragen. Nederland behoort niet alleen tot de wereldtop als het gaat om productie en export van agrarische producten. De voorbeelden in deze bijlage onderstrepen ook dat Nederland voorop loopt op het vlak van technologieontwikkeling voor de landbouw; met recht en met trots kunnen we stellen dat Nederland op dit vlak een gidsland is voor haar omgeving.

Waar een klein landje groot in kan zijn. Nederlandse kassen worden wereldwijd gebruikt, en met succes. Met flinke investeringen in hightech innovaties moet Nederland deze koppositie behouden.

De glastuinbouwsector omvat in Nederland circa 10.000 hectare kassencomplex met grote hoeveelheden groenten, fruit, bloemen en potplanten. Omdat energie zo’n grote kostenpost is, investeert de sector al jaren in het terugdringen van energieverbruik. Daarnaast wil de glastuinbouw ook in het kader van verduurzaming het energieverbruik terugdringen zodat de totale emissie van broeikasgas in 2020 met 45 procent is afgenomen ten opzichte van 1990.

Waar Duitsland al voor een derde op groene stroom draait, doet Nederland dit slechts voor tien procent. Ook in een van de meest innovatieve sectoren in ons land, de landbouw, wordt er nog onvoldoende gebruik gemaakt van zonne- en windenergie. Hoe zou de agrarische sector duurzame energiebronnen beter in kunnen zetten?

4 vragen aan Bert van den Boogaard, accountmanager bij Rösler Benelux B.V.

Wat is de toekomst van 3D printing binnen de industrie? 

“De techniek is er al. Het gaat nu vooral om de toepassing in de producten. Ik verwacht niet dat 3D printing bestaande technieken gaat vervangen. Ik denk eerder aan hybride oplossingen, waarbij nieuwe en beproefde technieken zullen worden geïntegreerd.” 

Voor welke industrietakken is 3D printing vooral geschikt?

“De meeste interesse komt vanuit de automotive industrie, de luchtvaart, de voedingsmiddelenindustrie en medische toepassingen, zoals botvervangende structuren. Die laatste kun je met behulp van 3D printers namelijk heel goed custom made produceren.”

Hoe zit het met de kwaliteit, zijn producten uit een 3D printer al te gebruiken als eindproduct?

“Dat is inderdaad nog wel een punt. Maar de print-kwaliteit wordt steeds beter, het is gewoon een kwestie van tijd. Daarnaast gaat er veel aandacht uit naar oppervlakte finishing.”

Hoe zit het met de financiering?

“Investeerders zijn behoudend, zij zijn vaak nog niet zo ver om in het gat te springen. Het werken met 3D printing vraagt bovendien om een ander business model. Je hoeft straks niet langer met producten over de hele wereld te slepen. Je levert gewoon een ontwerp aan, en de lokale leverancier zorgt voor het poeder dat benodigd is voor het printen. Dat betekent dat handel in producten gaat plaats maken voor handel in ‘fees’.”

De robot zal steeds meer te zien zijn op de werkvloer. Gevolg: het werk verandert en omscholing wordt een issue. En het gevaar dat de robot ons werk inpikt? “Dat de robot de mens vervangt, is een mythe.”

Het Internet of Things, Smart Factories, Industry 4.0: de technologische ontwikkelingen in het bedrijfsleven volgen elkaar zo snel op dat het begint te duizelen. Wie niet meegaat, mist de boot, lijkt het wel. Hoe kunnen bedrijven automatisering slim inzetten?

Machines worden steeds slimmer. Dat geldt bijvoorbeeld voor camera imaging en beeldbewerking, vertelt beursmanager van Vision, Robotics & Motion Michiel Beerens.Welke trends gaan we in juni op de beurs zien?

"In het verleden waren vanwege de veiligheid menselijke handelingen van die van robots gescheiden. Mens en robot gaan nu meer samenwerken, de robot komt dichter bij de werkprocessen en kan precisiewerk doen. Er worden tegenwoordig ook andere eisen aan automatiseringssystemen gesteld. Geen noodknoppen meer waarbij het hele systeem uitvalt. Bedrijven willen flexibiliteit en variabele snelheden."

Machines worden steeds slimmer. Waar eindigt dat?
"Bij machine learning geeft je niet langer zelf de parameters in waarbinnen het systeem beslissingen neemt. Je leert het systeem om steeds betere beslissingen te nemen. Door toegenomen rekenkracht en gebruiksvriendelijke software komt deze techniek voor veel bedrijven binnen handbereik."

Kunt u een voorbeeld geven van innovatie?
"Camera’s worden al jaren gebruikt als input voor robotbesturing. Vroeger werkte dat alleen in goed gecontroleerde situaties, waarin de omstandigheden steeds identiek zijn. Machine learning in beeldverwerking stelt ons in staat om ook in situaties met veel meer variatie gebruik te maken van camera’s. Denk bijvoorbeeld aan de oogst van planten. Je kunt de camera leren een vrucht te herkennen op basis van stam en vrucht en zo gaan oogsten. Je hoeft niet meer ieder stapje voor te kauwen. Je laat de computer leren."

Raken we onze banen kwijt door de multi-inzetbare robots?
"Nee. Robots zijn vaak een aanvulling op menselijk vakmanschap. Het werk dat de mens doet zal veranderen. Zware beladingstaken kan de robot uitvoeren, maar de mens zal toezicht houden en kan zich meer bezighouden met precisietaken. Robotisering wordt vaak gezien als bezuiniging op menselijke arbeid. Maar dat is niet de belangrijkste reden. De robot doet iedere keer exact hetzelfde, de foutenmarge gaat omlaag en de kwaliteit van het werk stijgt waardor bedrijven mogelijk ook klanten kunnen binnenhalen die voorheen onbereikbaar waren."

Machines bestaan vaak uit meerdere onderdelen, dat leidt soms tot conflicten tussen leveranciers bij storingen?
"Aan welke component ligt het als een machine het niet doet. Aan Pietje of aan Jantje? De klant maakt dat niet zoveel uit, die wil dat zijn machine werkt. Producenten en leveranciers gaan steeds intensiever samenwerken. Eenvoudige problemen binnen de industriële mechanisatie en automatisering zijn nu wel opgelost. Wat overblijft zijn moeilijker taken die bovendien steeds complexer worden. De winst in automatiseringstrajecten zit in de projectmatige benadering en integratie van taken, functies en machines. Dat is altijd een teamprestatie, dat kan een robotleverancier niet in zijn eentje. Je ziet duidelijke samenwerkingen ontstaan tussen componentenleveranciers, robotfabrikanten, system integrators en eindgebruikers."

Nu producten vaker online worden verkocht, is er meer aandacht voor de binnenkant van de verpakking.

Een goede verpakking valt ons niet op. Maar hij irriteert zodra niet voor de volle 100% aan onze verwachtingen wordt voldaan. Hoog op de irritatie-ranking staan overdaad en lastig te openen. Verpakkingen die wegwerpgedrag en zwerfvuil in de hand werken. Verpakkingen die in formaat en functionaliteit niet aansluiten op het gebruik en de gebruiker. Of waar geen goede oplossing is gevonden voor ogenschijnlijke tegenstellingen, zoals kinderveilige sluitingen die ook door volwassenen met minder kracht in de handen goed te openen zijn.

De wereld verandert, onze verwachtingen veranderen. De verpakkingsindustrie moet mee voorop in al die ontwikkelingen. De komst van de webretail leidde direct tot nieuwe verpakkings- en logistieke oplossingen. Niet alleen voor kleding, cosmetica en elektronica, ook voor (bederfelijke) levensmiddelen is de verpakkingsindustrie met oplossingen voor online aankoop gekomen. Met actieve en intelligente verpakkingen kan de consument nep van echte drank en geneesmiddelen onderscheiden en zien of zijn vis niet is bedorven. En ook voor de roep naar meer duurzame materialen heeft de verpakkingsindustrie nu tal van mooie oplossingen voorhanden.

Het beroep dat wordt gedaan op de innovatiekracht van de verpakkingssector is onafhankelijk van de economie. Iedere economische beweging veroorzaakt een golf van acties. Bij recessie zoekt het merendeel van de bedrijven naar een manier om goedkoper te kunnen verpakken. Er zijn er ook die het juist dan aandurven met onderscheidende verpakkingen te komen. Als het economisch wat meer voor de wind gaat, zien we bedrijven op zoek gaan naar het kunnen bieden van meer toegevoegde waarde met de verpakking.

Duurzame verpakkingen bestaan niet en verduurzamen is een werkwoord. De verpakkingskundige/verpakkingssector kijkt naar combinatie product-verpakking-markt en zoekt daarvoor de minst milieubelastende oplossing. Die bekijkt hij voor de hele productketen tot na het gebruiksmoment. Oftewel dat kan betekenen dat een stevigere verpakking (meer materiaalgebruik) qua duurzaamheid de voorkeur geniet omdat het voorkomt dat het product tijdens transport beschadigd raakt. Hetzelfde geldt voor een portieverpakking die qua inhoud goed is afgestemd op gebruiker en gebruiksmoment. Die voorkomt dat het product wordt weggegooid en de milieubelasting van de voortbrengingsketen van het product is doorgaans groter dan van de verpakking. Of de voorkeur gaat uit naar een kunststofverpakking omdat het inzamelen, scheiden en herverwerken dermate is georganiseerd dat er aanzienlijk minder grondstoffen verloren gaan dan bij het alternatief. Het gaat om een afweging van belangen in een markt die qua innovaties aan technologieën, materialen en concepten voortdurend in beweging is.

De verpakkingsindustrie heeft allerlei oplossingen om duurzaam te kunnen verpakkingen. Hoewel er best nog ‘over-verpakte-producten’ zijn, komen er steeds meer innovatieve alternatieven beschikbaar. Afvalscheiding, hergebruik en statiegeldsystemen zijn de bekende, maar nieuwe productiemethoden en slimmer gebruik van grondstoffen zorgen ervoor dat verpakkingen steeds minder belastend zijn voor onze leefomgeving.

Het verpakkingsspeelveld is met de opkomst van e-commerce drastisch veranderd. Het versturen van producten vraagt om meer doorwrochte oplossingen dan het aanbieden van verpakkingen in een fysieke omgeving. “Een grote omdoos met veel verpakkings- materiaal en veel lucht wordt niet op prijs gesteld.”

Foodfabrikanten als Heinz, Friesland Campina of Unilever geven verpakkingen steeds meer aandacht. Verpakkingen zijn er niet alleen voor bescherming van producten, ze zijn er ook voor ondersteuning van strategische keuzes, zoals het bieden van concurrerend onderscheid.

Binnen de maakindustrie wordt steeds vaker samengewerkt met kleinere, collaboratieve robots: CoBots.

Supply Chain Management is zonder twijfel in tal van industrieën de allesbepalende sleutel tot succes. Bedrijven als Amazon en CoolBlue kunnen groeien omdat zij excelleren op het punt van product beschikbaarheid, service en klantgerichtheid. Het zijn niet zozeer individuele bedrijven die tegen elkaar concurreren, als wel complete toeleveringsketens die dat doen. Zo concurreert de toeleveringsketen van Apple tegen die van Samsung. En de toeleveringsketen van Toyota tegen die van Volkswagen. Bedrijven die deel uitmaken van een efficiënte toeleveringsketen winnen. Bedrijven die niet in staat zijn wereldwijde efficiënte toeleveringsketens te organiseren, dan wel zich bij sterke ketens aan te sluiten verliezen. 

Dat geldt ook voor supermarktketens. Als u als consument bij de kassa afrekent (of producten zelf scant), worden de verkochte producten direct van de winkelvoorraad afgeboekt. En als deze beneden een minimum voorraadniveau zakt, leidt dit vanuit de winkel direct tot een bestelsignaal aan de fabrikant. De fabrikant moet daarop tenminste binnen 24 uur (vaak veel korter) de verkochte verkoopvolumes, niet meer en niet minder, aanvullen. De producten worden aan het distributiecentrum van de supermarktketen direct doorgezet in trucks richting winkel. Lege schappen leiden tot boetes voor de fabrikant. De fabrikanten van consumentenproducten worden door de supermarkt niet meer betaald voor de producten die ze geleverd hebben. Maar alleen voor de producten die die dag verkocht zijn. Dit leidt ertoe dat fabrikanten gebaat zijn bij zeer efficiënte logistiek en lage voorraadvorming. Immers, de kosten voor voorraden komen voor hun eigen rekening. Deze werkwijze, waarin Nederland vooroploopt, is in tal van sectoren, zoals de automobiel- en elektronicasector, doorgebroken. In deze sectoren worden componenten just-in-time, dat wil zeggen enkele uren voordat zij in het product worden verwerkt, direct aan de productielijn aangeleverd. Voorraadvorming, doorlooptijdverkorting en het tegengaan van allerlei verspillingen leiden tot buitengewoon concurrerende kostprijzen en verkoopprijzen. Dit tot voordeel van de consument.

Deze efficiënte ketens zijn mogelijk door de ontwikkeling van informatietechnologie en het internationaal transport. Informatietechnologie maakt het mogelijk activiteiten tussen ketenpartners beter te plannen en te coördineren, en stuurinformatie real-time tussen ketenpartners beschikbaar te maken. Deze informatierevolutie, die pas net lijkt te zijn begonnen maakt meer duurzame logistieke oplossingen op het gebied van transport (betere beladingsgraad van trucks) en logistiek (volledig geautomatiseerde magazijnen, opbouw van pallets, labelscanning) mogelijk. Reden waarom de maakindustrie, retailbedrijven, distributiebedrijven en transporteurs er goed aan doen zich continu te oriënteren op de nieuwe ontwikkelingen die zich voordoen op het gebied van robotica, magazijnbeheer en opslag, kwaliteitsverbetering, en software-ontwikkeling. Deze onderwerpen komen in deze special ruim aan bod. Reden waarom ik de inhoud van deze special aan u aanbeveel. Voor vele niet ingewijden zal een  fascinerende (logistieke) wereld opengaan!

Prof. dr. Arjan van Weele

NEVI leerstoel Purchasing and Supply Management

3 vragen aan Jan-Mathijs van Noort, Sales Manager Benelux & UK, Arodo Bvba

Wat zijn de laatste technologieontwikkelingen binnen vacuüm verpakken?

“De vraag is ontstaan in de cementindustrie. Fabrikanten wilden de traditionele verpakkingen vervangen door plastic vacuüm verpakkingen, zodat vocht geen grip kon krijgen op de kwaliteit van het cement. Door structureel te innoveren hebben we een unieke 2-staps technologie ontwikkeld voor het vacuüm verpakken van bouwstof- en foodproducten. Zo kunnen we luchtdicht verpakken zonder perforaties, waardoor de levensduur van de producten substantieel toeneemt.”

Waar moet het nieuwste ontwerp van een vacuümmachine aan voldoen?

“Daar valt geen eensluidend antwoord op te geven, dat is klantspecifiek. Elke nieuwe machine wordt zodanig geëngineerd dat die volledig aansluit op de specifieke wensen van de opdrachtgever.”

Wat zijn de voordelen van vacuüm verpakken op het gebied van cement en food?

“Dat heeft te maken met de eigenschappen van het product. Waterdichte vacuüm zakken cement houden het product langer houdbaar, bovendien zijn de zakken beter stapelbaar. Houdbaarheid speelt ook bij food een rol, hoewel het hier eveneens kan gaan om andere kwaliteiten, zoals het inperken van geur of voorkoming van klontering van het product bijvoorbeeld.”

Verpakkingen worden steeds duurzamer. Tegelijkertijd is te zien dat consumenten daar onvoldoende weet van hebben. Het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken timmert hard aan de weg met extra voorlichting.

Binnenkort word je geopereerd door een robot. Dat stelt Maarten Steinbuch, hoogleraar aan de TU in Eindhoven. “Een robot is eigenlijk een superchirurg.”