Hoe creëer je superpower voor de zakenreiziger? Daar gaat het volgens Boet Kreiken om. “En het cabinepersoneel speelt daar een enorm belangrijke rol in.”

Klimaatadaptatie

Ed Anker, wethouder Gemeente Zwolle

Welke gevolgen heeft klimaatverandering voor de stedelijke omgeving?

“Er zijn enorme risico’s. Door hevige regenbuien en de stijgende zeespiegel kunnen rivieren overstromen en kan wateroverlast ontstaan, variërend van ondergelopen straten tot een volledig ontregeld elektriciteitsnet. Hete zomers op hun beurt kunnen in de stad een gevaar vormen voor de volksgezondheid.”

Wat kunnen gemeentes doen om steden klimaatbestendig te maken?

“Adaptatie houdt in dat je rekening houdt met de gevolgen van klimaatverandering, door extra beschermende maatregelen te nemen bij de inrichting van je stad. Zoals bij nieuwbouw een wal aanbrengen tegen dijkdoorbraken. Met simpele ingrepen als waterdoorlatende stoeptegels en lagergelegen wegbermen kun je veel overtollig water opvangen. Oude arbeiderswijken zijn tenslotte vaak helemaal versteend. Door te vergroenen kan het er in de zomer tot wel zes graden koeler zijn.”

Hoe belangrijk is samenwerking met andere partijen?

“Enorm. Zorg voor hele korte lijntjes met de waterschappen. Ga in gesprek met aannemers en architecten met innovatieve ideeën over het bouwen van klimaatbestendige gebouwen. En misschien het allerbelangrijkste: betrek de bewoners bij de oplossingen. Zo hebben wij een experiment met watersensors, waarmee bewoners de hoeveelheid regenwater in hun tuin kunnen meten.”

Leefbare binnenstad

Gregor Rensen, burgemeester Gemeente Brielle

Steden zijn in toenemende mate populair. Hoe zorg je voor een leefbare binnenstad?

“Oude. Historische steden bezitten een levendig cultureel klimaat en talrijke monumenten. Daar moet je heel zuinig op zijn. Tegelijkertijd moet zo’n stad ook voor ondernemers en inwoners aantrekkelijk blijven. En voor de inwoners. Streef dus naar een leuke mix van wonen, werken en van cultuur beleven.”

Wat kun je als gemeente doen om de binnenstad toegankelijk te houden?

“Overleg met provinciale en landelijke overheden over de bereikbaarheid via goede wegen, tunnels en bruggen. Toerisme zorgt in de zomer in een stad als de onze, met slechts 20.000 inwoners, voor de aanloop van extra 40.000 bezoekers. Daarvoor heb je allerlei voorzieningen nodig, zoals voldoende parkeerplekken, leuke terrasjes en horecagelegenheden, huisjes, campings en wandelpaden.”

Wat betekent dit voor de inwoners?

“Maak, om de overlast voor de omgeving te beperken, goede afspraken maken met de politie over de inzet. Heel belangrijk is het om naast ondernemersverenigingen ook inwoners en vrijwilligers bij hun stad te betrekken. Zo hebben wij ieder jaar een Maskerade. Een oude traditie, waarvoor de hele stad uitloopt. Koester die betrokkenheid en maak iedereen eigenaar van de stad.”

Duurzaamheid

Mattias Gijsbertsen, wethouder Gemeente Groningen

Wat kun je als gemeente doen om de duurzaamheidstransitie in je stad te versnellen? 

“Je kunt als gemeente richting en duidelijkheid verschaffen. Wij brengen partijen bij elkaar en gaan partnerschappen aan met bewoners en bedrijven. Ook investeren wij in projecten die in het belang zijn van de collectieve energievoorziening. En waar nodig passen we de regelgeving aan. Bijvoorbeeld om zonneparken aan te leggen. ”

 Op welke manier kun je het bedrijfsleven bij je duurzaamheidsplannen betrekken?

“Wij willen als gemeente in 2035 energieneutraal zijn. Nu komt 40 % van het energieverbruik voor de rekening van organisaties en bedrijven. Wij hebben daarom een duurzaamheidsplatform opgericht. Daarin werken wij samen met 39 maatschappelijke partners, uiteenlopend van kennisinstellingen, ziekenhuizen, wooncorporaties, grote bedrijven als Gasunie, maar ook installatiebedrijven aan duurzame innovatie. Onze partners brengen kennis, knowhow, investeringsgeld, organisatiekracht en commitment mee.”

En je inwoners?

“Wij zoeken zo veel mogelijk aansluiting bij burgerinitiatieven, zoals energiecoöperaties, maar ook voorstellen om bijvoorbeeld een wijk van het gas af te krijgen. Als gemeente kun je helpen om die plannen van de grond te krijgen. Zodat ze weer als voorbeeld kunnen dienen voor andere wijk.”

Burgerparticipatie bij stadsontwikkeling

Dick van Sluis, wethouder Gemeente Capelle a/d IJssel

Hoe kun je als gemeente inwoners het beste mee laten denken aan stadsontwikkeling? 

“Inspraakavonden in de eigen omgeving zijn uiterst belangrijk. Zo hebben wij in de afgelopen drie jaar ruim 150 inwonersbijeenkomsten georganiseerd, waarbij mensen hun ideeën konden aandragen over de inrichting van hun wijk.”

Hoe zorg je dat burgers daadwerkelijk actie ondernemen?

“Het gaat er niet alleen om dat mensen meedenken, maar dat ze echt meedoen. Je moet als gemeente bereid zijn om daar een heleboel energie in te steken. Inspraakbijeenkomsten vinden buiten de normale werktijden plaats. Het is dan ook enorm belangrijk dat je eigen mensen doordrongen zijn van het belang ervan.”

Wat voor effect heeft dit op je rol als gemeente?

“Mee laten doen betekent dat je als gemeente moet durven los te laten en dat je een faciliterende rol aanneemt. Dat betekent allerlei plannen initiëren, maar het vervolgens aan de  bewoners zelf overlaten om hun eigen ideeën te ontwikkelen. Je moet mensen serieus nemen, ze het gevoel geven dat er echt iets met hun ideeën gebeurt, maar daarbij wel duidelijk de kaders aangeven. Ten aanzien van het budget, maar bijvoorbeeld ook veiligheids- en verkeersmaatregelen waar je rekening mee moet houden.”

Samenwerking met bedrijfsleven 

Paul Smeulders, wethouder Gemeente Helmond

Hoe belangrijk is de samenwerking met het bedrijfsleven voor het realiseren van projecten?

“Samenwerking is essentieel. Als gemeente moet je flink investeren in het samenbrengen van partijen. Zo hebben wij drie jaar geleden een conferentie georganiseerd om de duurzaamheidsambities van onze stad in kaart te brengen. Daar hebben wij 120 mensen uit alle gelederen voor uitgenodigd, uiteenlopend van CEO’s tot scholieren.”

Hoe zorg je als gemeente dat die samenwerking zo effectief mogelijk verloopt?

“Je moet oog hebben voor ieders belang. Daarnaast hebben al die organisaties een eigen budget. Bijvoorbeeld om de gasleidingen te vervangen, of om een weg aan te leggen. Als je al die plannen bij elkaar legt, kun je je krachten bundelen in plaats van langs elkaar heen te werken.”

Waar moet je als gemeente daarbij rekening houden?

“Je moet goed luisteren. Bedrijven hebben behoefte aan een hele stabiele overheid. En ze stellen als voorwaarde dat je commitment toont voor een langere periode. Zo zijn wij samen met het bedrijfsleven bezig met het realiseren van een aardgasvrije stad en met een haalbaarheidsplan voor geothermie voor de regio. Dat zijn hele ambitieuze projecten met een lange adem.”  

Wat is het grootste verschil tussen agile en het traditionele werken?

"Met de komst van automatisering is ons werk compleet veranderd. Kenniswerk en dienstverlening kwamen in de plaats van industriële werkzaamheden. Agile werken houdt rekening met een hoge mate van variatie in doorlooptijd van werkzaamheden. Neem marketing. Om een goede slogan te verzinnen kun je niet één persoon twee uur vrijmaken. Het kan ook langer dan twee weken duren."

Wat zijn de grote voordelen?

"Iedereen komt van z’n eilandje. Er is geen duidelijke scheiding meer tussen de afdeling inkoop en de buitendienst. Het gaat er niet om dat je het stokje doorgeeft; je bent als team verantwoordelijk voor een gemeenschappelijk doel."

Hoe laat je teams die verantwoordelijkheid nemen?

"Werknemers van nu vragen om een andere benadering en organisatie dan personeel achter een lopende band. Je moet teams ondersteunen bij het vinden van de juiste vorm voor hun samenwerking. Maar ook de organisatie als geheel moet veranderen. De controlerende manager wordt een inspirerende leider en individuele beoordelingen worden teamprestaties."

Met de nieuwe Arbowet wordt verwacht dat werkgevers meer aandacht besteden aan preventie. Wat betekent dit in de praktijk eigenlijk voor ondernemers?

Voor ondernemer Christiaan Bekker is één aspect cruciaal om van zijn horlogemerk Rosefield een succes te maken: snelle levering.

Drie vragen aan Tim Zoete

Directeur factoringmaatschappij Voldaan

Hoe verklaart u de toenemende vraag naar factoring producten?

“Passend financieren wint aan populariteit. Terecht. Vroeger hielden bedrijven een kredietlijn aan ter hoogte van het bedrag dat in een jaar maximaal benodigd was. In zo’n lijn zit door het jaar heen heel veel lucht. Vroeger was die lucht gratis. Tegenwoordig moet je daar voor betalen door middel van de bereidstellingsprovisie. En dan wordt factoring, waarbij je alleen betaalt over je gebruik, opeens heel aantrekkelijk. Daarnaast is het product beschikbaar gekomen voor ZZP’ers en MKB-ondernemingen en wordt het dus vaker gebuikt.”

Wat is het grootste voordeel van factoring voor ondernemingen?

“Direct betaald worden als de klus geklaard is en niet nog 30 tot 60 of 90 dagen wachten op betaling.”

Wat voor invloed heeft digitalisering op factoringmaatschappijen?

“Een enorme invloed. Computers kunnen al bijna zelfstandig communiceren. Dus zonder tussenkomst van mensen. Op termijn kan een boekhoudpakket zelf financiering aanvragen. Met name facturen lenen zich perfect voor een automatische verkoop. Zo heeft een ondernemer geen omkijken meer naar zijn liquiditeitspositie. Zijn boekhoudpakket bepaalt de financieringsbehoefte bijvoorbeeld om salarissen te betalen: en -  poef -  er worden automatisch een paar facturen verkocht (contant gemaakt) zodat er voldoende geld beschikbaar is op de bankrekening.”

Geld verdienen is niet hetzelfde als geld daadwerkelijk binnenhalen. Dat hebben bedrijven wel ervaren in de crisisjaren. Hoog tijd dus om credit management strategisch te benaderen. Toch? “Het lerend vermogen van bedrijven is helaas klein.”

Duurzaamheid is geen hype. Het is een trend. Ook beleggers zijn inmiddels overtuigd van de noodzaak rekening te houden met milieu, sociale omstandigheden, maar ook goed bestuur.

Instappen, uitstappen. En dan liefst op het ideale tijdstip, zodat de winst zo hoog mogelijk is. 90 procent van de beleggers probeert de beurs te verslaan, stelt Rob Bauer. 

Je hebt je eigen zaak in het midden- en kleinbedrijf (MKB) en je bent van plan om uit te breiden. Misschien wel naar het buitenland. Dit betekent dat de kans op wanbetaling ook groter wordt. Om dit risico te dekken zou je een verzekering af kunnen afsluiten. Wat veel bedrijven niet beseffen, is dat je ook je facturen kunt doorverkopen: het zogeheten factoring.

De biologische markt ontwikkelt zich razendsnel. En niet alleen voor de welgestelde of de health freaks. Bio wordt steeds gangbaarder. “Met de groei van biologisch gaan ook de discounters op zoek naar producten die ze voor een scherpe prijs kunnen aanbieden.”

De landbouwsector staat de komende decennia voor interessante uitdagingen. De groeiende wereldbevolking vraagt om meer en meer voedsel van goede kwaliteit. Dat staat op gespannen voet met het feit dat bijvoorbeeld de natuurlijke bronnen van een cruciale meststof als fosfaat eindig blijken te zijn. En ook water van goede kwaliteit, een belangrijke productiefactor, is geen gemeengoed. De impact van chemische gewasbeschermingsmiddelen op milieu en leefomgeving roept meer en meer vragen op.

We zullen er met elkaar hard aan moeten trekken om een duurzamere landbouw te creëren, een landbouw die niet alleen kan voorzien in de groeiende vraag naar agrarische producten, maar ook een gezonde leefomgeving garandeert voor generaties die na ons komen. Technologie kan en zal daarbij een belangrijke rol spelen. Technologie is eigenlijk al zo oud als de landbouw zelf. De mens heeft van meet af aan gezocht naar mogelijkheden om het agrarische werk te verlichten en effectiever te maken. De mechanisatie van de landbouw heeft bijgedragen aan een aanzienlijke productieverhoging.

Technologie zal ook een rol spelen bij het aangaan van de nieuwe uitdagingen zoals hiervoor geschetst. Deze bijlage toont daarvan een interessant palet aan voorbeelden. Drones en GPS technologie staan aan de basis van precisielandbouw en maken het mogelijk om bemesting en gewasbescherming in de akkerbouw te optimaliseren in tijd en ruimte. Technologie speelt ook een rol in de melkveehouderij van de toekomst, bij het toedienen van krachtvoer, maar vooral ook om elk dier te volgen ten aanzien van voeropname, productie en gezondheid.

Aardwarmte, zonne- en windenergie zijn broodnodige alternatieven voor aardgas. Smarttagging maakt het mogelijk producten door de keten te volgen en staat daarmee garant voor de voedselkwaliteit en -veiligheid. En laten we vooral de factor menselijke arbeid niet uit het oog verliezen. De robotica gaat zeker een vlucht nemen, maar menselijke arbeid zal een belangrijke rol blijven spelen in de landbouw. Het minimaliseren van ziekteverzuim blijft daarom om aandacht vragen. Nederland behoort niet alleen tot de wereldtop als het gaat om productie en export van agrarische producten. De voorbeelden in deze bijlage onderstrepen ook dat Nederland voorop loopt op het vlak van technologieontwikkeling voor de landbouw; met recht en met trots kunnen we stellen dat Nederland op dit vlak een gidsland is voor haar omgeving.

Waar een klein landje groot in kan zijn. Nederlandse kassen worden wereldwijd gebruikt, en met succes. Met flinke investeringen in hightech innovaties moet Nederland deze koppositie behouden.

De glastuinbouwsector omvat in Nederland circa 10.000 hectare kassencomplex met grote hoeveelheden groenten, fruit, bloemen en potplanten. Omdat energie zo’n grote kostenpost is, investeert de sector al jaren in het terugdringen van energieverbruik. Daarnaast wil de glastuinbouw ook in het kader van verduurzaming het energieverbruik terugdringen zodat de totale emissie van broeikasgas in 2020 met 45 procent is afgenomen ten opzichte van 1990.

Waar Duitsland al voor een derde op groene stroom draait, doet Nederland dit slechts voor tien procent. Ook in een van de meest innovatieve sectoren in ons land, de landbouw, wordt er nog onvoldoende gebruik gemaakt van zonne- en windenergie. Hoe zou de agrarische sector duurzame energiebronnen beter in kunnen zetten?

4 vragen aan Bert van den Boogaard, accountmanager bij Rösler Benelux B.V.

Wat is de toekomst van 3D printing binnen de industrie? 

“De techniek is er al. Het gaat nu vooral om de toepassing in de producten. Ik verwacht niet dat 3D printing bestaande technieken gaat vervangen. Ik denk eerder aan hybride oplossingen, waarbij nieuwe en beproefde technieken zullen worden geïntegreerd.” 

Voor welke industrietakken is 3D printing vooral geschikt?

“De meeste interesse komt vanuit de automotive industrie, de luchtvaart, de voedingsmiddelenindustrie en medische toepassingen, zoals botvervangende structuren. Die laatste kun je met behulp van 3D printers namelijk heel goed custom made produceren.”

Hoe zit het met de kwaliteit, zijn producten uit een 3D printer al te gebruiken als eindproduct?

“Dat is inderdaad nog wel een punt. Maar de print-kwaliteit wordt steeds beter, het is gewoon een kwestie van tijd. Daarnaast gaat er veel aandacht uit naar oppervlakte finishing.”

Hoe zit het met de financiering?

“Investeerders zijn behoudend, zij zijn vaak nog niet zo ver om in het gat te springen. Het werken met 3D printing vraagt bovendien om een ander business model. Je hoeft straks niet langer met producten over de hele wereld te slepen. Je levert gewoon een ontwerp aan, en de lokale leverancier zorgt voor het poeder dat benodigd is voor het printen. Dat betekent dat handel in producten gaat plaats maken voor handel in ‘fees’.”

De robot zal steeds meer te zien zijn op de werkvloer. Gevolg: het werk verandert en omscholing wordt een issue. En het gevaar dat de robot ons werk inpikt? “Dat de robot de mens vervangt, is een mythe.”

Het Internet of Things, Smart Factories, Industry 4.0: de technologische ontwikkelingen in het bedrijfsleven volgen elkaar zo snel op dat het begint te duizelen. Wie niet meegaat, mist de boot, lijkt het wel. Hoe kunnen bedrijven automatisering slim inzetten?

Machines worden steeds slimmer. Dat geldt bijvoorbeeld voor camera imaging en beeldbewerking, vertelt beursmanager van Vision, Robotics & Motion Michiel Beerens.Welke trends gaan we in juni op de beurs zien?

"In het verleden waren vanwege de veiligheid menselijke handelingen van die van robots gescheiden. Mens en robot gaan nu meer samenwerken, de robot komt dichter bij de werkprocessen en kan precisiewerk doen. Er worden tegenwoordig ook andere eisen aan automatiseringssystemen gesteld. Geen noodknoppen meer waarbij het hele systeem uitvalt. Bedrijven willen flexibiliteit en variabele snelheden."

Machines worden steeds slimmer. Waar eindigt dat?
"Bij machine learning geeft je niet langer zelf de parameters in waarbinnen het systeem beslissingen neemt. Je leert het systeem om steeds betere beslissingen te nemen. Door toegenomen rekenkracht en gebruiksvriendelijke software komt deze techniek voor veel bedrijven binnen handbereik."

Kunt u een voorbeeld geven van innovatie?
"Camera’s worden al jaren gebruikt als input voor robotbesturing. Vroeger werkte dat alleen in goed gecontroleerde situaties, waarin de omstandigheden steeds identiek zijn. Machine learning in beeldverwerking stelt ons in staat om ook in situaties met veel meer variatie gebruik te maken van camera’s. Denk bijvoorbeeld aan de oogst van planten. Je kunt de camera leren een vrucht te herkennen op basis van stam en vrucht en zo gaan oogsten. Je hoeft niet meer ieder stapje voor te kauwen. Je laat de computer leren."

Raken we onze banen kwijt door de multi-inzetbare robots?
"Nee. Robots zijn vaak een aanvulling op menselijk vakmanschap. Het werk dat de mens doet zal veranderen. Zware beladingstaken kan de robot uitvoeren, maar de mens zal toezicht houden en kan zich meer bezighouden met precisietaken. Robotisering wordt vaak gezien als bezuiniging op menselijke arbeid. Maar dat is niet de belangrijkste reden. De robot doet iedere keer exact hetzelfde, de foutenmarge gaat omlaag en de kwaliteit van het werk stijgt waardor bedrijven mogelijk ook klanten kunnen binnenhalen die voorheen onbereikbaar waren."

Machines bestaan vaak uit meerdere onderdelen, dat leidt soms tot conflicten tussen leveranciers bij storingen?
"Aan welke component ligt het als een machine het niet doet. Aan Pietje of aan Jantje? De klant maakt dat niet zoveel uit, die wil dat zijn machine werkt. Producenten en leveranciers gaan steeds intensiever samenwerken. Eenvoudige problemen binnen de industriële mechanisatie en automatisering zijn nu wel opgelost. Wat overblijft zijn moeilijker taken die bovendien steeds complexer worden. De winst in automatiseringstrajecten zit in de projectmatige benadering en integratie van taken, functies en machines. Dat is altijd een teamprestatie, dat kan een robotleverancier niet in zijn eentje. Je ziet duidelijke samenwerkingen ontstaan tussen componentenleveranciers, robotfabrikanten, system integrators en eindgebruikers."

Nu producten vaker online worden verkocht, is er meer aandacht voor de binnenkant van de verpakking.