De kosten in de zorg blijven stijgen, evenals het personeelstekort. ICT-toepassingen kunnen hiervoor oplossingen bieden, de technische mogelijkheden zijn er. Toch staat e-health nog in de kinderschoenen. De crux? “Goede standaardisatie is essentieel.”

Diabetes is een van de meest voorkomende chronische ziekten in Nederland. De behandeling van diabetes type 1 bestaat uit een paar keer per dag insuline toedienen via injectieseren of een pompje. Baanbrekend zijn de insulineproducerende cellen uit stamcellen.

Immunotherapie wordt al jaren gezien als een veelbelovende behandeling op het gebied van kankerbestrijding, maar sinds kort wordt deze behandeling ook daadwerkelijk ingezet in het gevecht tegen kanker. Bij immunotherapie wordt het eigen afweersysteem ingezet om de kankercellen te bestrijden.

Volgens de KWF Kankerbestrijding kan dit op twee manieren: immunotherapie kan de kankercellen, die soms niet herkend worden door ons afweersysteem, zichtbaar maken zodat het systeem hierop kan reageren, maar het kan ook de activiteit van het afweersysteem versterken. Soms zit er een rem op het afweersysteem waardoor de kankercellen niet opgeruimd worden, maar immunotherapie kan deze rem als het ware wegnemen.

Vooral bij patiënten met uitgezaaid melanoom (huidkanker) zijn volgens het Nederlands Kanker Instituut al mooie resultaten geboekt. En in de toekomst zullen er hopelijk nog veel meer vormen van kanker volgen.

Bij het verbeteren van diabeteszorg lag de nadruk altijd op disease management: is de zorg goed georganiseerd? Belangrijk, maar niet voldoende. Daarom verschuift het accent naar de rol van de patiënt: hoe gaat het met jou en wat wil jij dit jaar bereiken?

Digitalisering heeft vaak betrekking op de ouderenzorg. Maar generatie Y heeft het nakijken. “Dat komt onder meer door onmacht en een gebrek aan kennis bij artsen over wat er allemaal mogelijk is.”

Veel mensen die fitter willen worden of wat kilo’s kwijt willen, storten zich op hardlopen, groepslessen of andere vormen van cardio. Het nut van krachttraining voor de gezondheid en het figuur wordt echter helaas vaak over het hoofd gezien. Zéker door vrouwen, die veelal bang zijn om te gespierd te worden en bijvoorbeeld brede armen te krijgen. Die angst is onterecht: doordat vrouwen een veel lager testosteronlevel hebben, verloopt spieropbouw veel langzamer dan bij mannen.

Maaike Dorsteen , de ongekroonde Rimpelkoningin, heeft de leukste rimpelblog van Nederland: Furrow.nl.  Op die site informeert zij haar volgers over de nieuwste trends op het gebied van anti-aging, gezichtsbehandelingen, crèmes en botox. Zij is ervaringsdeskundige en draagt graag haar steentje bij om het taboe rondom cosmetische behandelingen weg te nemen. 

Het internet of things maakt ook zijn opwachting in de bouwwereld. Het bouwproces wordt steeds slimmer en dat gaat heel snel. Wij streven naar het inrichten van een gezamenlijke digitale infrastructuur die naadloos alle soorten bouwwerkinformatie verbindt. Hiervoor werken we van een versnipperde informatievoorziening met veel informatieverlies naar een Nationale Bouw Informatie Infrastructuur. Het is een revolutie waarin het internet of things, BIM, 3D-printing en bijvoorbeeld Big Data analytics een plek krijgen.

Een betere benutting van digitalisering en informatisering is een belangrijke ‘aanjager’ in het creëren van deze productiviteitsprong. De ontwikkeling vraagt veel nieuwe kennis en competenties. Op dit terrein zullen condities moeten worden vervuld om de vruchten van versnelling en verbreding te kunnen oogsten. 

Mooi voorbeeld van een sprong voorwaarts is het innovatielab voor wonen, van TBI-ondernemingen. In dit TBI WOONlab worden samen met opdrachtgevers en consumenten nieuwe processen en producten ontwikkeld voor nieuwbouw en duurzame woningverbetering. Consumenten zijn zo veel meer bij het bouwproces betrokken en door de toepassing van prefab-elementen kan dat ook sneller en met minder fouten. 

Belangrijke voorwaarde om deze sprong te maken was dat de opdrachtgever bereid was om met de innovatie mee te gaan. Ik constateer dat dat nu nog te weinig gebeurt. Het testen van innovaties duurt vaak nog te lang en innovatie wordt vaak nog onvoldoende benut door opdrachtgevers. Vandaar dat bovenstaande voor een deel van onze sector nog als een ver toekomstbeeld klinkt. Maar de ontwikkelingen gaan snel. Veelal zijn de opgaven qua volume zo groot en de vraag zo complex dat we uiteindelijk niet anders kunnen dan een sprong te maken in digitalisering en informatisering. 

Innovatie in de bouw betekent ook fors investeren in de bouw van een leercultuur en lerende organisaties. Een excellente en zelfbewuste bouwcultuur is nodig om het lerend vermogen – bij organisaties en individuen - in de bouw te creëren en faciliteren. En een daaraan gekoppelde flexibel en vraag gestuurde excellente opleidings- en kennisinfrastructuur. Disruptieve technologische ontwikkelingen leiden onherroepelijk tot nieuwe kennisbehoeften en een kennishiaat.

Koplopers adopteren nieuwe ontwikkelingen, maar zien hun kennisbehoefte onvoldoende vertaald. In de mainstream ontstaat daardoor een gebrek aan kennis. Het (succesvol) toepassen van nieuwe kennis noodzaakt dat we anders gaan opleiden en omscholen. Concreet betekent dit investeren in de kwaliteit van productie en vakmanschap, in een excellente, flexibele en vraaggestuurde opleidings- en onderwijsinfrastructuur, in de verankering van vraagarticulatie en in het inzetten op kennisontwikkeling en competenties.

Digitalisering en informatisering in de bouw vraagt om een nieuwe ‘integrale aanpak’ die het mogelijk maakt voor de toekomst een veilige en gezonde leefomgeving te borgen. Nog een interessant voorbeeld van ontwerpen vanuit deze integrale visie is Brainport Smart District in Helmond. Technieken voor integraal ontwerpen zijn bijvoorbeeld ‘Deep Planning’: het in groter detail zichtbaar maken van gebruikersbehoeften en -patronen. Een andere techniek is het gebruik maken van wereldwijd aanwezige Big Data om nieuwe leefpatronen te onderkennen en voorspellen om daar qua ontwerp op in te spelen.

Goede voorbeelden zijn er voldoende, maar een bredere uitrol van het toepassen van innovatie in de sector zal de gehele bouw- en infrasector een sprong voorwaarts doen maken. 

Als we Parijs écht willen halen, dan zouden we de komende vijftien jaar alle woningen, kantoren en andere gebouwen energieneutraal moeten maken. Of liever nog: energie positief! Dat wil zeggen dat je op je eigen oppervlak (dak, gevel, grond) genoeg duurzame energie opwekt om voor een heel jaar in je eigen energie te kunnen voorzien. Vaak wek je die energie overdag op, bijvoorbeeld met zonnepanelen en neem je het pas ’s avonds af. Je gebruikt dan nu het elektriciteitsnet als een soort opslagplek en je mag wat je zelf opwekt, wegstrepen tegen wat je gebruikt zonder kosten. Dat heet salderen en zorgt ervoor dat heel veel particulieren, maar ook scholen en zorginstellingen dit doen. Over een paar jaar kun je die energie ook lokaal opslaan in je eigen ‘vat of accu’ en is het salderen niet meer nodig. Voor nu zou het echter goed zijn als dit kabinet doet wat Minister Kamp heeft beloofd: doorgaan tot 2023. Als het al in 2020 wordt stopgezet, creëer je nu al onrust en stagneert de opgaande lijn van mensen en instellingen die zonnepanelen plaatsen.

Een gemiddeld gezin met twee kinderen en een eigen huis is in vijftien jaar ongeveer 35.000 euro kwijt aan kosten voor energie (gas en elektra). Voor datzelfde bedrag kun je een huis energieneutraal maken. Urgenda heeft met haar initiatie ThuisBaas dat inmiddels tientallen keren gedaan en daar veel van geleerd. De meeste mensen zullen dat bedrag lenen. Als je dat nu doet, dan kun je dat in vijftien jaar terugbetalen voor dezelfde maandelijkse kosten als je nu kwijt bent voor energie. Dus per saldo geef je niet meer uit. Sterker nog, omdat er nu veel subsidies zijn van het Rijk, maar ook van veel lokale overheden, zijn je kosten voor energie na de ingreep vaak lager dan daarvoor. Voor iedereen is er een oplossing op maat, maar gemiddeld betekent het vaak het dak vol zonnepanelen, een warmtepomp en misschien nog wat infraroodpanelen of een elektrische naverwarmer op een paar plekken waar je soms wat extra warm water nodig hebt. Je huis hoeft niet helemaal verbouwd te worden. Het gas gaat eruit en je gaat koken op inductie.

Het is dus simpeler dan nu vaak wordt gesuggereerd. Ook grotere panden kunnen zelf hun eigen energie duurzaam opwekken. Dan gebruik je soms weer andere oplossingen, zoals warmtekoudeopslag (een WKO-installatie) en benut je restwarmte beter. Als we het echt willen, zijn er betaalbare oplossingen voor bijna alle panden. De vraag is wanneer we voldoende urgentie voelen om de driedubbele turbo erop te zetten. Waneer gaan we een leefbare aarde, gezondheid, behoud van biodiversiteit en het voorkomen van 1 miljard vluchtelingen wereldwijd belangrijker vinden dan korte termijn gewin. In het licht van wat er gaat gebeuren als we de CO2-uitstoot niet terugdringen is een terugverdientijd van 5 of 10 of vijftien jaar echt een onzinnige discussie, waar we in 2030 al heel hard om gaan lachen. Dan denken we “hadden we maar”. Nu kunnen we het tij nog keren, laten we dat vooral gaan doen! Met als mooie bijvangst 100.000 banen, innovatie en klaar zijn voor een volhoudbare toekomst. Waar wachten we nog op?

Marjan Minnesma

Directeur Urgenda

Hij doet al vijfentwintig jaar onderzoek naar de hersenen, maar de meesten kennen Erik Scherder van zijn optredens bij De Wereld Draait Door. Maar waar deze professor ook verschijnt, zijn hartenkreet is overal hetzelfde: “Mensen, beweeg!”

Kristian Vandenhoudt mag zich een jaar lang HR-manager van het jaar noemen. Hoe heeft hij dat als vicepresident HR bij Atlas Copco voor elkaar gekregen? Welke ontwikkelingen ziet hij in de markt en hoe dien je daarop in te spelen? ”We zijn stap voor stap aan het evolueren naar de werkplek van de toekomst.”

Bij vitaliteitsmanagement draait het om alles wat helpt om werkenden gezond, productief en met plezier aan het werk te krijgen en houden. “Dat geldt niet alleen voor de ouderen; de jongeren van nu moeten nog veel langer door. Als we niets doen, krijgen ze dezelfde problemen als waar de ouderen nu mee zitten,” stelt Tinka van Vuuren, Bijzonder Hoogleraar Vitaliteitsmanagement

Weinig elementen in de HR-wereld zijn zo sterk aan verandering onderhevig als recruitment. Waar de jobboards de aloude kranten-dvertenties tien jaar geleden (bijna) verdreven, zijn het nu de populaire nieuwsplatforms en sociale media die maken dat de jobboards hun langste tijd hebben gehad. Lang leve mobiele communicatie en dashboarding, waarmee je het effect van recruitmentactiviteiten nauwkeurig meet.

Door medewerkers op de juiste manier in te zetten en hier verantwoordelijk mee om te gaan, kunnen bedrijven veel succes boeken. Daarom ambieert elke organisatie een aligned workforce; vaste én tijdelijke medewerkers die zich thuis voelen, elke dag het beste van zichzelf geven en weten hoe ze kunnen bijdragen aan de gemeenschappelijke ambitie.

Minder bureaucratie en een grotere flexibiliteit. Dat levert het werken volgens de agile-filosofie op. Dat betoogt althans arbeidssocioloog Hans Junggeburt, “De hiërarchie is weg. Niet het management, maar de klant is de baas.”

Binnen Europa mag Nederland dan qua oppervlak maar een dorp zijn, het is logistiek gezien wel een heel belangrijk dorp. Jaarlijks wordt in de Rotterdamse haven ruim 450 miljoen ton aan goederen overgeslagen en ook Amsterdam en Schiphol doen het prima. Het verdienmodel verschuift echter wel volgens Bart Banning, Sector Banker Transport & Logistics bij ABN AMRO. “Oost-Europa neemt de wegvervoersrol over, het Nederlands marktaandeel zie je op dat vlak duidelijk dalen. Nederland heeft echter wel kansen om een multimodale regierol te spelen. Als we in staat zijn onze logistieke kennis te organiseren binnen de dynamiek van de snel veranderende omstandigheden, zitten we op de juiste koers.”

Hoe kunnen we de internationale arbeidsmarkt verbeteren? 
“Zowel in Nederland als in het buitenland ambiëren we een arbeidsmarkt die fatsoenlijk en in balans is. Dat kun je bereiken door samen met vakbonden en lokale partners, maar ook met toeleveranciers van buitenlandse bedrijven, in gesprek te gaan over de arbeidsomstandigheden. We moeten streven naar een goede sociale dialoog tussen werkgevers en werknemers, zodat ze op een gelijkwaardige manier met elkaar om de tafel gaan om te bespreken wat er speelt binnen het bedrijf.”

Hoe belangrijk is het voor Nederland dat de handelspartners ook goede arbeidsvoorwaarden omarmen?
“Ook Nederlandse bedrijven die in het buitenland gemaakte spullen doorverkopen, zijn verantwoordelijk voor de arbeidsomstandigheden daar. Is kleding goedkoop? Dan is er over de grens vaak iemand die daar een hoge prijs voor heeft moeten betalen. En dat is ook voor Nederland een bedreiging, als de import stijgt en we weinig zelf exporteren, daalt de groei in ons land en daalt het aantal banen hier.”

Waar valt nog veel winst te behalen?
“Bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid, werktijden, vakbondsvrijheid, arbeidsongeschiktheid en loon. En nog te weinig internationale bedrijven staan open voor de sociale dialoog.”

Dieselgate, Russische inmenging bij de Amerikaanse verkiezingen: digitalisering stelt politiek en bedrijfsleven voor de nodige problemen. ‘Problemen? Uitdagingen’, zeggen experts. Nederland is een van de meest gedigitaliseerde landen. Nog wel.

“Succesvolle cloud aanbieders zijn bedrijven die secundaire processen, zoals e-mails en data-opslag als core-business hebben.” Aan het woord is prof. dr. Chris Verhoef van de VU afdeling Informatica. Verhoef gebruikt de term ‘gejojo’ voor enerzijds het enthousiasme over de functionaliteit en anderzijds de vraag of die functionaliteit veilig, betrouwbaar en beschikbaar is. “Bedrijven willen dat cloud aanbieders garanties bieden over betrouwbaarheid en veiligheid.” 

Verder maken ondernemers zich zorgen over de Amerikaanse Patriot Act en Fisma Act (Federal Information Security Management Act). Verhoef: “Amerikaanse veiligheidsdiensten hebben dan toegang tot alle data, zonder dat ze dit hoeven te melden.” Vanwege de Patriot Act en Fisma Act stuurde Eurocommissaris Neelie Kroes destijds aan op Eurocloud, waar de Europese wetgeving geldt. Ook externe toezichthouders roerden zich. In oktober 2016 heeft De Nederlandse Bank met een aantal cloud leveranciers voor de financiële sector overeenstemming bereikt over het opnemen van right to examine (right to audit) in contracten. Verhoef: “Cloud leveranciers, zoals Microsoft en Google, hebben toegezegd dat de financiële ondernemingen die gebruik gaan maken van hun diensten, contracten krijgen met daarin opgenomen het right to examine.”

De sterke digitalisering heeft voor een compleet nieuwe manier van misdaad bedrijven gezorgd. Met WannaCry en Petya hebben we de afgelopen tijd twee voorbeelden gezien van grootschalige ransomware-aanvallen, waarbij systemen door hackers worden gegijzeld. De oplossing? Voorlichting.